انرژی "نجات بخش " هسته ای

آفتاب‌‌نیوز : بشر آموخت بهتر است از اين انرژي بي كران در موارد صلح آميز استفاده نمايد.
در سال 1986 فاجعه چرنوبيل در اوكراين جان بسياري از انسان ها را به مخاطره انداخت و میلیاردها روبل روسي را به هدر داد.
مساله درمان و پيشگيري از ضايعات تابش اشعه دوباره موضوع روز شد. 

براي پيشگيري از اشعه سه اصل مورد قبول جامعه علمي روز بود :
1- زمان مواجهه با منبع اشعه كاهش يابد
2- فاصله از منبع اشعه زياد شود
3-حفاظي بين اشعه و انسان قرارگيرد

اما راه چهارم استفاده از طب اكسيژن وارد معادلات علمي گرديد و نويد تازه اي در درمان و پيش گيري از ضايعات تابشي حاد و مزمن ايجاد نمود. 

اشعه يا Radiation چيست:
اشعه فرمي از انرژي است كه يا انسان آن را توليد نموده يا به طور طبيعي بدن با آن مواجه مي شود.
واحد اندازه گيري اشعه رم rem ناميده مي شود هر 100 رم يك سيورت SIEVERT خوانده شده.
واحدهاي ديگر اندازه گيري اشعه گريGRAY و راد RAD است. هر 7 گري معادل هفتصد راد است.

اشعه از دو طريق به بدن ما مي رسد :
1- مقدار اندكي از مواد راديو اكتيو در هوا و غذا وآبي كه مي نوشيم موجود است و اشعه حاصل از آنها به نام مواجهه داخلي Internal Exposure ناميده مي شود.
2- مواجهه خارجي External exposure از طريق تماس با اشعه آفتاب و مواد راديواكتيو و اشعه ايكس حاصل مي شود.

اثرات تابش اشعه بر بدن چيست:
تابش اشعه بر بدن انسان به دوگونه است :
1-تابش اوليه يا initial radiation كه مدت آن حدودا يك دقيقه است .
2- تابش اشعه به صورت رزيدوال يا باقيمانده كه به دنبال تابش اوليه هوا و ذرات گرد و خاك و...آلوده به اشعه شده و قربانيان خود را مدت هاي مديد بعد آزرده خواهند كرد.

پنج نوع اشعه مي تواند سلامتي انسان را به مخاطره اندازد:
1- اشعه آلفا: شامل دو پروتون و دو نوترون :كه فقط در صورت مواجهه داخلي خطر آفرين است.
2- اشعه بتا: با توده تقريبي 2000/1 پروتون يا نوترون - مخاطره با اين اشعه فقط با خوردن آن امكان پذير است.
3- اشعه گاما: بسيار شبيه نور طبيعي است فقط طول موج و مقدار انرژي آن متفاوت است و در درمان سرطان ها از آن استفاده مي شود.
4- اشعه ايكس: در اثر برخورد الكترون هاي پرشتاب بر سطح فلز توليد شده و طول موج متفاوتي با اشعه گاما دارد.
5- نوترون: به دنبال شكاف هسته اتم اورانيوم و پلوتونيوم حاصل شده سبب يونيزاسيون اتم هيدروژن در ملكول آب بدن شده و ضايعات متعدد در بدن بر جاي مي گذارد.

اثرات اشعه بر سلامت انسان بر اساس مقدار و فاصله طبق جداول زير متفاوت خواهند بود.
100 گري تابش اشعه برابر است با بي هوشي – اغما- مرگ در چند ساعت.
10گري تابش اشعه برابر است با تخريب مغز استخوان – افت پلاكت – علائم سندروم حاد اشعه و مرگ در 30 روز.
1گري تابش اشعه برابر است با تهوع و استفراغ و كاهش فعاليت مغز استخوان و كاهش موقت گلبول سفيد.
1/0 گري تابش اشعه برابر است با تغييرات در لمفوسيت.
01/0 گري تابش اشعه برابر است با عدم علائم بارز. 

علائم تابش اشعه طيف وسيع از يك قرمزي پوست تا سرطان و مرگ را در بر مي گيرد.
سند روم حاد يا Radiation sickness با تهوع –استفراغ و اسهال تب و خونريزي همراه است و بهبود چند هفته تا 2 سال به طول مي انجامد.
كودكان بيش از بزرگسالان در معرض خطر قراردارند. و جنين انسان بي نهايت به تابش اشعه حساس مي باشد و اثرات اشعه در مواجهه هاي مكرربه صورت جمع شونده يا Cumulative مي باشد. اشعه مولكول ها را يونيزه كرده و نهايتا سبب تخريب DNA هسته سلول و ميتوكوندري مي شود.
در مقدار كم تابش اشعه سلول خود را ترميم مي كند ولي در دوز زير 100 رم ترميم كامل انجام نمي شود و كلون معيوب سلولي كه گاها منش سرطاني را دنبال مي كند حاصل مي شود.
در دوز بالاي 100 رم بيماري Radiation sickness با اسهال و اختلالات آب و الكتروليت و عفونت و لاغري قرباني را آزار مي دهد. و در دوز بالاي 300 رم بدنبال اختلال سيستم دفاعي قرباني در عرض 60 روز فوت خواهد شد و در صورت دريافت اشعه بالاتر از 1000 رم عروق صدمه ديده و سيستم هاي مختلف بدن از كار افتاده و مرگ حادث مي شود.

طب اكسيژن چيست :
اكسيژن در نيمه دوم قرن هفده به دنبال تحقيقات علمي دانشمنداني به نام لاوازيه و شيل و پريستلي كشف شد.
به فاصله اندكي پس از اين كشف فكر تغيير در مقدار و فشار اين ماده عجيب در مخيله دانشمندان نقش بست. 

پس از قرن ها سكون در نيمه دوم قرن بيستم عملا اكسيژن در سه شكل وارد علم طب گرديد.
1- طب هيپوكسي intermittent hypoxic therapy كه در آن با كم نمودن ميزان اكسيژن هواي تنفسي بدن را تحريك نموده و بدن در طي زمان خود را با كمبود اكسيژن مانند آنچه در ارتفاعات است تطبيق داده و صاحب ويژگي هاي خاص مي شود ونسبت به ساير عوامل بيماريزا ازجمله اشعه يونيزان مقاومت خاص پيدا مي نمايد. 
2-طب اكسيژن پر فشار hyperbaric oxygen therapy :در اين روش با قرارگرفتن انسان در اطاقكي ميزان اكسيژن پنج برابر حالت طبيعي و فشار موجود در محفظه به سه برابر افزايش يافته و اكسيژن پس از اشباع گلبول قرمز در پلاسما وارد شده و آن راپر مي نمايد و اثرات درماني ويژه از جمله ترميم و اثرات ضد التهاب و اكسيژن رساني حتي در مواقع عدم خون رساني كافي حادث مي شود و از فيبروز و چسبندگي پس از التهاب مي كاهد.
3- اوزون تراپيozone therapy: اوزون توسط دستگاه مولد اوزون توليد و در موارد عفونت و التهابات غير قابل كنتر ل از طريق تزريق در خون يا تماس مستقيم با نسج به كمك بيمار مي شتابد.
در نيمه دوم قرن بيستم سيستم اكسيژن پر فشار HBO جايگاه درماني خود را در درمان بيماري هاي انساني به شرح زير پيدا نمود:
- درمان مسموميت با مونوكسيد كربن
- بيماري دكمپرسيون (در غواصي عميق مانند نصب و تعمير دكل نفتي در اعماق دريا)
- امبولي گازي(در غواصي و شكستگي سر ران و اعمال جراحي قلب )
- گانگرن گازي(بدنبال تصادفات و تروماهاي اندام –رشته ارتوپدي)
- ضايعات تروماتيك حاد با ايسكمي شديد محيطي (رشته جراحي عروق)
- له شدن انساج بدنبال ضربه(مراكز تروما )
- عفونت نكروزانت
- نارسائي عروق محيطي (رشته قلب و عروق و جراحان عروق)
- آماده سازي براي پيوند پوست (رشته درماتولوژي و جراحي پلاستيك)
- عفونت مزمن استخوان مقاوم به درمان طبي(مشكل متخصصين ارتوپدي)
- نكروز استخوان بدنبال راديوتراپي
- نكروز بافت نرم بدنبال راديوتراپي
- درمان اكتينو ما يكوزيس و قارچهاي عمقي
- درمان ابسه مغز
- درما ن زخم هاي مقاوم به درمان و زخم بستر
- سوختگي ناشي از حرارت(بيمارستانهاي سوانح و سوختگي)
- ورم مغز
- زخم ناشي از استاز خون
- ايلئوس روده ها
- زخم پاي ديابتيك (مشكل درماني در طب غدد )
- ترميم و درمان صدمات ورزشي (تيم هاي ورزشي وباشگاههاي تربيت بدني )
- بيماري ام. اس
- سكته مغزي و ضايعات تروماتيك مغز
- باز تواني خارق العاده كودكان مبتلا به فلج مغزي
- بازتواني نخاع مصدومين نخاعي
- رتينوپاتي بيماران ديابتيك و جلوگيري از كوري در مرض قند
- جلوگيري از بسته شدن مجدد عروق قلب بعد از بالون آنزيوپلاستي.
HBO در بيمارستانها –مراكز سوانح و سوختگي -استاديوم ها و باشگاههاي ورزشي -كلينيك هاي باز تواني Rehab centers - بخش راديوتراپي –مراكز تحقيقاتي و كلينيك هاي تخصصي جزء لاينفك طب امروزي شده است.

موارد عدم استفاده از اين روش اندك و محدود به موارد زير است :
- آسم شديد
- رينيت آلرژيك شديد درمان نشده
- عمل جراحي گوش اخير
- پنوموتوراكس
- بارو تروماي ريه
- آمفيزم ريوي
-عدم امكان بلع يا مانور والسالواو تغيير فشار گوش مياني
- تشنج كنترل نشده
- حاملگي
- بقاياي بيماري دكمپرسيون
- بيماري قلبي شديد
- پرخوني شديد و بيماري هاي خوني شديد
- بيماري هاي رواني 
- ترس از محيط بسته Severe claustrophobia
- ديابت كنترل نشده uncontrolled Diabetes

طب هيپوكسي يا I.H.T اثرات متعددي بر بدن داشته و موارد به كارگيري بيشماري نيز دارد :
- خون سازي موثر در آماده سازي بدني و كم خوني ها
- رگ سازي در مغز قلب و عضلات موثر در آماده سازي بدن و بيماري هاي عروقي و سكته ها
- تقويت و افزايش حجم عضلات محيطي و قلب موثر در آماده سازي بدن و بيماري هاي عصبي و عضلاني
-تقويت سيستم تنفسي و اكسيژن گيري بهتر در ورزشكاران و بيماري هاي تنفسي
- تقويت سيستم دفاعي
- تسريع ترميم بافتي
- كاهش التهاب و ورم از طريق كاهش نسخه برداري پروتئين هاي التهابي در ژنوم ا نسان
- تثبيت غشاءسلول + تنظيم كلسيم داخل سلولي+ تقويت تنفس سلولي علي رغم كمبود اكسيژن
- جلوگيري از مرگ سلول و پيري انسان
- جلوگيري از شكل گيري و پيشرفت سرطان
- جلوگيري و درمان فشار خون حاملگي و خطرات حين حاملگي و زايمان و درمان نازائي
- تصحيح ترشح نوروپپتيد هاي مغزو درمان افسردگي و اختلالات خلق
- تعديل فشارخون + كاهش بارز چربي خون + جلوگيري از سكته قلبي مغزي
- جلوگيري از مرگ ناگهان
- جلوگيري از خستگي مزمن و حاد
- ايجاد تحمل به استرس هاي بد ني و رواني
- سينكرونيزه شدن وقايع زيستي در بدن كه يكي از مهمترين علت هاي ادامه بيماري هاي متابوليك از جمله ديابت مي باشد.
- جلوگيري از اكسيده شدن يا زنگ زدن بدن با اكسيژن كه مهمترين عامل پيري و بيماري انسان است.
- كنترل ايده آل قند خون گاها بدون دارو جلوگيري از عوارض عروقي و عصبي ديابت
- جلوگيري از پيري و ديستروفي شبكيه چشم و آب مرواريد
- جلوگيري از يائسگي – و پوكي وشكستگي استخوان
- جلوگيري از پيدايش و پيشرفت بيماري پاركينسون و ساير بيماري هاي انحطا طي مغز و نخاع از جمله الزايمرو اي ال اس
- بازگشت نيروي جواني و كاهش وزن و جلوگيري از روند پيري
- آماده سازي ورزشكاران در حد حرفه اي و قهرماني و افزايش 3-7 %توان هوازي وكاهش سطح اسيد لاكتيك در شرايط فعاليت بي هوازي و افزايش حجم عضلاني
- محافظت انسان از آلودگي هوا و استرسورهاي محيطي و سموم 
- بازتواني مجروحان شيميايي و جانباز
- آماده سازي بيماران براي جراحي و جلوگيري از مرگ ومير حين و بعد از عمل جراحي و اريتمي هاي كشنده قلبي
- كاهش يا حذف حملات صرعي مقاوم به درمان
- درمان آسم و بيماري هاي اتوايمون و آلرژيك
- ايجاد وارتقاء حفظ سلامت در اقشار جامعه
- آ-اچ- تي تكنولوژي موثر در كلينيك هاي توانبخشي
- برقراري سلامت پرواز و حفظ جان مسا فران و خلبانان و خدمه پرواز و جلوگيري از حوادث غير قابل اجتناب پرواز
- IHT با كاهش مرگ ومير –افزايش طول عمرانسان و جلوگيري از يائسگي و كاهش مصرف دارو و پيشگيري از حدوث بيماري در سطح كلان به شركت هاي بيمه كمك شايان توجه خواهد نمود.
- افزايش توان بدن در مقابل اشعه يونيزان
- مراكز تحقيقا تي با به كارگيري اين تكنولوژي به راه كارهاي تازه در پيشگيري و درمان دست خواهند يافت.

كار برد طب اكسيژن در مقابله با اثرات تابش اشعه يونيزان چيست :
طب هيپوكسي (IHT ) اثر محافظت سلوليCytoprotection داشته وباافزايش پروتئين هاي استرس از جمله hsp70 و تنظيم كلسيم داخل سلولي و تثبيت غشاي سلولي و جلوگيري از اپوپتوز و افزايش ماده اي به نام BCL2و تنظيم GATE هاي سلولي و اثرات مثبت بر سيستم آنزيمي از جمله Atpase و افزايش آنتي اكسيدان ها و تنظيم زنجيره انتقال الكترون و تكثير ميتوكوندري ها و تنظيم عملكرد ژنوم انساني از طريق تغيير تفسير ماشين نسخه برداري پروتئين هاي و ايجاد هم آوايي (سينكرونيزاسيون )عمدتا از طريق گاز NO و افزايش بهره برداري ازحداقل اكسيژن خصوصا از طريق افزايش خون سازي به واسطه فاكتور HIF1 و تعديل عملكرد سيستم نباتي مي تواند جان قربانيان مواجهه بااشعه يونيزان را نجات بخشد.

به عنوان عامل پيشگيري در تمام موارد مواجهه شغلي از جمله (پرسنل اطاق هاي انژيوگرافي و راديوتراپي –راديولوژي –راكتورهاي هسته اي –خلبانان و فضانوردان وكارگران معادن مي بايست بطور اجباري از طب هيپوكسي استفاده نمود.
گزارشات متعددي در حيوانات و انسان دال بر مفيد بودن استفاده از همزمان طب هيپوكسي در راديوتراپي ثبت شده است و علم هيپوكسي راديوتراپي به كمك بيماران آمده است .

در صورت راديوتراپي و استفاده همزمان طب هيپوكسي ميزان اسكلروز Radiation induce sclerosisدر كليه و قلب و احشاي مجاور به كانون سرطاني در راديوتراپي كم مي شود.
در هيپوكسي راديو تراپي بافت غير تومورال اطراف نسوج سرطاني از صدمات اشعه يونيزان حفظ مي شوند ومقدار اشعه مورد نياز براي راديوتراپي كمتر مي گردد.

مطالعات متعدد انساني استفاده موفقيت آميز طب هيپوكسي قبل و حين و بعد از راديوتراپي سرطان روده بزرگ را ثبت نموده است.
طب هيپوكسي درحين راديوتراپي DNA supramulecular complex رادر نسوج طحال و مغز استخوان محافظت مي نمايد.
طب هيپوكسي از اثرات مضر مواد حاجب به اشعه ايكس از جمله Billignost,triombrast,venographin مي كاهد.
طب هيپوكسي مي تواند فعاليت مهمترين آنزيم سلول هاي پوششي روده باريك يعني سديم –پتاسيم ATP ase از صدمات اشعه يونيزان حفظ نمايد و مهمترين عامل مرگ ناشي از اشعه را كنترل نمايد.

دانشمندان در حين بررسي اسپكتروسكوپي مگنتيك رزونانس فسفر 31 (31P MRS) به عمل آمده روي عضله سه سر ران در حين راديوتراپي متوجه دو اصل مهم شدند:
1-ميزان فشار اكسيژن بيش از 50% در بافت هدف راديوتراپي كاهش مي يابد
2- اين امر باعث مي شود مقدار فاكتور دوز تصحيحDose Modifying Factor به 1.2-1.15 كه بسيار مطلوب است برسد كه خود مفهوم تنظيم دوز راديوتراپي و نهايتا كاهش عوارض را به دنبال دارد.
قابل ذكر آن كه مصرف مواد ضد هيپوكسي مانند مگزامين و آنتي زول و گوتيمين مانع اثرات محافظتي هيپوكسي در تجربيات حيواني مي شود.

طب هيپوكسي در جريان راديوتراپي كليه ساختار مورفولوزيك كليه را حفظ كرده و از آسيب جدي به كليه جلوگيري مي نمايد.
طب هيپوكسي مدت سيتوپني يا كاهش فعاليت مغز استخوان را كاسته و خون سازي در حد موثر ادامه پيدا مي كند.
راديوتراپي معده تحت شرايط هيپوكسي يا كمبود اكسيژن اثرات شگفت انگيزي به دنبال داشته است.
اقدام هيپوكسي راديوتراپي قبل ا ز عمل جراحي سرطان كولون ميزان زنده ماندن 5 ساله آنها را بالابرده و به راديوتراپ اجازه مي دهد دوز خود رازيادتر نموده بدون اينكه عارضه اي حادث گردد.
طب هيپوكسي در موارد استعداد به سرطان به علت رادياسيون سبب بازگشت سلول ها مستعد به حالت طبيعي مي شوند.
طب هيپوكسي در درمان سمينوم و سرطان لوزه المعده و تومور هاي سوليد با متاستاز رتروپريتوان به پيشرفت درمان كمك شاياني مي نمايد.

اكسيژن پر فشارHBO در درمان پروفيلاكتيك مانع نكروز استخوان و بافت هم بند خصوصا در گروه كودكان كه حساسيت بيشتري به اشعه دارند مي شود.
اكسيژن پر فشار HBO پلگزوپاتي ساكرال ساليان سال بعد را كه از راديوتراپي حادث مي شود را به راحتي درمان مي كند.
اكسيژن پر فشار HBOهمراه با راديوتراپي قبل از اقدام جراحي ساركوم بافت نرم عود و متاستاز را كم مي نمايد.

در خاتمه شايسته است ذكر نمايم كه اكسيژن ملكولي PIVOTAL است و زياد و كم نمودن مقدار آن در جلوگيري و درمان ضايعات ناشي ازاشعه كمك شايان مي نمايد و توصيه اكيد نگارنده مقاله استفاده طب اكسيژن در مكانهايي است كه خطر مواجهه با اشعه يونيزان وجود دارد.بالاخص كه ايران صاحب فن آوري طب هسته شده است توصيه مي نمايم اين متد در تمام مقاطع مواجهه با مواد يونيزان بادرايت تمام به كار گرفته شود.