آفتابنیوز : آفتاب: مدیر طرح محافظت از تالابهای ایران با اشاره به اینکه درحال حاضر یکسوم دریاچه ارومیه به شورهزار تبدیل شده است، گفت: میزان شوری که در دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است 330 گرم در لیتر به بالا است در حالی که متوسط آن در بلندمدت بین 150 تا 170 گرم در لیتر بوده است. و در حال حاضر حدود یک سوم دریاچه خشک شده است و اطراف آن به شورهزار تبدیل شده است.
علت اصلی روند خشک شدن دریاچه ارومیه در سالهای اخیر چیست و بفرمایید که آیا دلیل آن ناشی از تغییرات زیست محیطی کره زمین است یا دلایل غیر طبیعی باعث ایجاد مشکل شده است؟ چند عامل اصلی در این رابطه وجود دارد، یکی بحث یک دهه خشک سالی مستمر که در حوزه داشتیم که این عامل میزان آبهای سطحی حوزه را به شدت کاهش داده است و طبق بررسی های انجام شده حدود 60 درصد عامل در نتیجه این مسأله بوده است و مابقی، عوامل انسانی بوده است، عواملی نظیر ساختوساز آبی سدها در سطح حوزه، بهرهبرداریهای مستقیم از سطح حوزه، برداشتهای مجاز و غیرمستقیم از سطح حوزه. بنابر این فقط یک عامل به تنهایی نبوده است و مجموعهای از عوامل باعث ایجاد خشک شدن بخشی از دریاچه ارومیه شدند که 60 درصد آن مربوط به عوامل خشکسالی بوده و بقیه آن هم عوامل انسانی سطح حوزه بوده است که قسمتی از آن مربوط به بهرهبرداریها و قسمتی هم مربوط به سازهها و سدهایی که آب را کنترل میکردند بوده است، البته صحن سدها طبق بررسی مشترکی که با وزارت نیرو انجام شده بسیار کم بوده است در حد 5 الی 6 درصد ولی بهرهبرداری یکی از عوامل اصلی و تاثیرگذار بوده است.
از جمله زیانهای روند خشک شدن این دریاچه برای محیط زیست منطقه چیست؟ یک نوع از زیانها، زیانهای تنوع زیستی است، به هر حال پرندههایی که به منطقه میآمدند و زادآوری میکردند ،الان تعداد جمعیت آنها کاهش پیدا کرده است.همچنین به دلیل شور شدن دریاچه و افزایش شوری آن جمعیت آرتمیا هم به شدت کاهش پیدا کرده است.دریاچه ارومیه دومین دریاچه آب شور جهان بوده است که با این شوریهایی که در حال حاضر به شوری حد اشباع، بیش از 330 گرم در لیتر رسیده است، متاسفانه حدس میزنیم شاید به مقام اول رسیده باشیم. و نوع دیگر زیانها اقتصادی است. به هر حال پهنههای نمکی که در اطراف دریاچه ایجاد میشود به تدریج با خشک شدن و با وزش بادی که وجود دارد باعث پخش شدن نمک در منطقه می شود و پخش شدن نمک هم باعث شور شدن خاک های حاصلخیز کشاورزی منطقه می شود و از آنجا که استانهای آذربایجان شرقی و غربی، استانهای کشاورزی محسوب می شوند و تولیدات گیاهی زیادی دارند این خطر وجود دارد که اگر این روند ادامه پیدا کند و در بلند مدت باقی بماند بر روی محصولات کش
اورزی و گیاهان تاثیر گذار باشد که در نتیجه باعث تهدید معیشت مردم خواهد بود.
هم اکنون چه مقدار از دریاچه ارومیه به شورهزار تبدیل شده و این مقدار چند درصد کل مساحت دریاچه را شامل میشود؟ میزان شوری که در دریاچه ارومیه اتفاق افتاده است 330 گرم در لیتر به بالا است در حالی که متوسط آن در بلند مدت بین 150 تا 170 گرم در لیتر بوده است.و در حال حاضر حدود یک سوم دریاچه خشک شده است و اطراف آن به شوره زار تبدیل شده است.
به نظر شما راهکار اصلی برای بازگشت حالت عادی به دریاچه ارومیه چیست؟ و از جمله اقدامات صورت گرفته برای این کار را توضیح دهید؟ یکی از راهکارهای اصلی، بحث مدیریت آب در سطح حوزه است، اینکه ما آب را بهگونهای مدیریت کنیم و آبی که دریاچه نیاز دارد و مشخص شده است، دریاچه به آن برسد. نیاز آبی که برای دریاچه ارومیه محاسبه شده و در هیأت دولت به تصویب رسیده است سالانه سه و یک دهم میلیارد متر مکعب است و این تصمیم به عنوان یک مصوبه وجود دارد.
راهکارهای برونرفت از شرایط کنونی در غالب برنامه جامع مدیریت دریاچه ارومیه تشکیل شده است که توسط سازمان محیط زیست و با همکاری سایر دستگاهها در غالب طرح حفاظت از تالابهای ایران نوشته شده است و در حال حاضر یک ستاد ملی برای اجرای برنامه مدیریت وجود دارد که به تصویب هیأت دولت نیز رسیده است.