آفتاب: گزارش شاخص توسعه انسانی 2010 سازمان ملل متحد نشان میدهد که نرخ بیکاری در ایران بین سالهای 2000 تا 2009 در بیشترین حالت 33 درصد گزارش شده است.
شاخص توسعه انسانی یکی از شاخصهای رشد و پیشرفت کشورها محسوب میشود که هرساله از سوی سازمان ملل متحد منتشر میشود. شاخص توسعه انسانی نام جدولی است تناسبی که در آن کشورهای جهان براساس فاکتورهایی از جمله درآمد سرانه واقعی، نرخ باسوادی، آموزش، بهداشت، تغذیه و نیز امید به زندگی (در بدو تولد) مورد مقایسه قرار میگیرند. این شاخص از سال 1991 میلادی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد به مرحله اجرا گذاشته شد و از آن پس هرساله فهرستی از کشورهای جهان را به ترتیب بالاترین تا پائینترین رتبهها را در مقایسه با نمودارها و کشورهای دیگر منتشر میکند.
کشورهایی که در ردههای بالای شاخص توسعه انسانی قرار دارند، کشورهای توسعهیافته و کشورهایی که در ردههای پائین شاخص توسعه انسانی قرار دارند، کشورهای توسعه نیافته و عقبافتادهتری از نظر پیشرفتهای جهانی هستند.
سازمان ملل متحد در مقدمه این گزارش اعلام کرده که نیروی انسانی بزرگترین ثروت یک ملت محسوب میشود. امروزه این موضوع پذیرفته شدهای است که موفقیت یک کشور صرفا در سایه درآمد امکانپذیر نیست، اگرچه بدون منابع هم هیچگونه پیشرفتی هم امکان پذیر نیست. در گزارش 2010 کشورهای بسیاری وجود دارند که با وجود شرایط نامطلوب درآمدی کیفیت زندگی مردم بهبود یافته است. این درحالی است که برخی کشورهای هم با وجود عملکرد قوی اقتصادی عملا نتوانستهاند پیشرفتی در شاخصهایی مثل امید به زندگی، تحصیل و بالابردن استانداردهای زندگی کسب کنند.
این گزارش میافزاید؛ برخی از کشورها در حال برداشتن گامهای بلندی برای توسعه انسانی بودهاند. گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد درخصوص شاخص توسعه انسانی (HDI )که شاخصی ترکیبی از پوشش ثروت، سلامت و آموزش و پرورش است، نشان میدهد که کشورهای آسیایی از جمله چین و هند با رشد سریع در تولید ناخالص داخلی خود پیشرفتهای چشمگیری داشتهاند. بهطوری که چین با 23 درصد و هند با 30 درصد رشد نسبت به سال قبل رشد سریعتری را نسبت به گزارش قبلی سازمان ملل داشتهاند.
وضعیت ایران
در میان 169 کشور مورد بررسی سازمان ملل متحد ایران به لحاظ شاخص توسعه انسانی در رتبه 70 و بعد از کشورهای مثل بوسنی و هرزگوین، قزاقستان، آذربایجان و عربستان قرار گرفته است. هرچند که در این گزارش ترکیه در رتبه 83 قرار گرفته اما برخی کشورهای توسعه یافته رشد سریعتری را نسبت به ایران به ثبت رساندهاند.
در گزارش توسعه انسانی 2010 سازمان ملل متحد رتبه کسب شده برای شاخص توسعه انسانی ایران 0.702 از یک اعلام شده است. که این عدد برای کشورهای اول جدول 0.938 است.
این گزارش میافزاید؛ میانگین رشد سالانه ایران در شاخص توسعه انسانی بین سالهای 200 تا 2010 به میزان 1.27 درصد بوده است.
نروژ، استرالیا، آمریکا، ایرلند، لیختناشتاین، هلند، کانادا، سوئد، آلمان و ژاپن از لحاظ شاخص توسعه انسانی در سال 2010 به ترتیب رتبههای اول تا دهم را کسب کردند.
زیمبابوه نیز از این لحاظ در انتهای این رتبهبندی قرار گرفته است. امارات متحده عربی در جایگاه سیو دوم این لیست قراردارد. زیمباوه وکنگو در قعر این جدول قرار گرفتهاند.
بیکاری
براساس این گزارش، دربررسی تعداد استخدام به جمعیت فعال درگروه سنی 15 تا 64 سال که در سال 1991 به میزان 45.9درصد شاغل بودهاند در سال 2008 تنها 3 درصد رشد کرده است. از کل جمعیت مشغول به کار در ایران 56.8 درصد از استخدام رسمی شدهاند که در این میان زنان نسبت به مردان کمتر استخدام رسمی شدهاند بهطوری که این نسبت 72 به 100 گزارش شده است. این شاخص نشان میدهد که میزان ورودی به بازار کار در این سالها نسبت با اشتغال ایجاد شده هماهنگ نبوده است. همچنین42.7درصد از این استخدامهای انجام گرفته بین سالهای 2000 تا 2008 اشتغال آسیبپذیر تعریف شده است. افرادی که دارای وضعیت شغلی با ثباتی نبودند جمعیت 42.7درصدی را تشکیل میدهند.
این گزارش میافزاید 1.9 درصد از نیروی شاغل به کار در ایران با درآمدی کمتر از 1.25 دلار در روز زندگی میکنند.
نرخ بیکاری اعلام شده در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در پایینترین سطح بین سالهای مورد بررسی (2000-2008) حداقل 8.3 درصد و حداکثر 33.2 درصد گزارش شده است. گزارش توسعه انسانی سازمان ملل برای گروه کودکان کار در ایران گزارش نشده است.
فناوریهای اطلاعات و ارتباطات
شاخص مورد بررسی دیگر در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد مربوط به فناوری اطلاعات و ارتباطات است که براین مبنا میزان دسترسی به خطوط تلفن همراه و ثابت در ایران بین سالهای (2000-2008) 532 درصد رشد کرده و جمعیت تحت پوشش تلفن همراه در ایران 95 درصد رسیده است. میزان دسترسی به اینترنت در سال 2008 به میزان 32 درصد از کل جمعیت کشور گزارش شده و پنهای باند در این سال 0.4 درصد اعلام شده است.
نابرابری درآمدی
در گزارش شاخص توسعه انسانی، ضریب جینی مورد محاسبه که اصطلاحا شاخص برابری نامیده می شود،ضریب جینی ایران 38.3 درصد گزارش شده است. نروژ با ضریب جینی 25.8، ایسلند 34، هلند 30.9 و سوئد با ضریب جینی 25 کمترین نابرابری درآمدی را در توزع عادلانه ثروت در سال 2010 داشتهاند. ضریب جینی درترکیه 41.2 درصد گزارش شده است.
رضایتمندی از زندگی
سازمان ملل رتبه ایران از نظر سطح رضایتمندی شهروندان در جهان را 84 اعلام و رضایت مردم ایران از شغل خود 71 درصد، سلامت فردی 82 درصد و سطح زندگی را 55 درصد برآوردکرده است.
این گزارش که بر پایه آمار سالهای 2006 تا 2009 تهیه شده رتبه ایران از نظر شاخص رضایت از زندگی 5.6 درصد اعلام شده که این موضوع نشان میدهد هرچه شاخص ارقامی بیشتر باشد رضایت از زندگی بیشتر است. در شاخص تجارب منفی رتبه ایران 32 گزارش میشود.