آفتابنیوز : آفتاب: در این سال ماریو بارگاس یوسا، خالق شاهكار «گفتوگو در كاتدرال» نوبل گرفت و جاناتان فرنزن آمریكایی با اقبالی استثنایی روبهرو شد و نویسندگان صاحبنامی همچون پل استر، فیلیپ راث و جویس كرول اوتس كتابی تازه وارد سبد خرید علاقهمندان ادبیات كردند.
سال ۲۰۱۰ پستی و بلندیهای خودش را داشت اما مهمتر از همه نشان داد كه هنوز در گوشه و كنار این دنیا نویسندگان زیادی مشتاق نوشتن داستانهای تازهاند و آدمهای زیادی هم مشتاق خواندن آنها.
در دنیای ادبیات، سال ۲۰۱۰ با پایان زندگی جی.دی. سلینجر، نویسندهی گوشهگیر و دوستداشتنی رمان «ناتوردشت» آغاز شد و با درگذشت نویسندگان دیگری از جمله ژوزه ساراماگو، نویسندهی پرتغالی رمان «كوری»، ادامه یافت.
در این سال ماریو بارگاس یوسا، خالق شاهكار «گفتوگو در كاتدرال» نوبل گرفت و جاناتان فرنزن آمریكایی با اقبالی استثنایی روبرو شد و نویسندگان صاحبنامی همچون پل استر، فیلیپ راث و جویس كرول اوتس كتابی تازه وارد سبد خرید علاقهمندان ادبیات كردند. سال ۲۰۱۰ پستی و بلندیهای خودش را داشت اما مهمتر از همه نشان داد كه هنوز در گوشه و كنار این دنیا نویسندگان زیادی مشتاق نوشتن داستانهای تازهاند و آدمهای زیادی هم مشتاق خواندن آنها.
درگذشت جی.دی. سلینجر؛ خالق شاهكار «ناتوردشت» جی.دی. سلینجر نویسندهی آمریكایی شاهكار ناتوردشت در نود و یك سالگی در ژانویه سال ۲۰۱۰ درگذشت. وی كه در چهل و پنج سال پایانی عمر خود اثر تازهای منتشر نكرد، به گوشهگیری شهرت داشت و با جدیت تمام حریم خصوصیاش را برای سالهای متمادی محافظت كرد و نگذاشت جزئیات نحوهی زندگی و آداب و معاشرتش برای دوستدارانش فاش شود. دور خانهی الونكمانندش در شهر كورنیش ایالت نیوهمپشایر آمریكا حصار كشید تا كسی از دیوارش بالا نرود و گاهی هم با تفنگی دولول به استقبال علاقهمندانی رفت كه آمده بودند در منزل وی برای دیدن حتی یک لحظهای این نابغهی داستاننویسی آمریكا.
نخستین اثرش را با نام ناتوردشت در سال ۱۹۵۱ منتشر كرد، اثری كه به یكی از مهمترین رمانهای قرن بیست میلادی تبدیل شد. با این همه، سلینجر برای چاپ ناتوردشت با مشكلات زیادی روبهرو بود و ناشران زیادی همچون انتشارات بانفوذ هاركورت قبول نكردند كه آن را چاپ كنند.
هاركورت گفته بود كه ناتوردشت بیشتر به كتاب كودكان شباهت دارد تا یک كتاب جدی بزرگسالان. سلینجر پس از ناتوردشت تعدادی داستان كوتاه نوشت و آنها را عمدتا در هفتهنامهی نیویوركر منتشر كرد اما پس از چندی از انتشار داستان تازه دست كشید و از جامعهی ادبی آمریكا فاصله گرفت. پس از مرگ سلینجر، یكی از دوستان نزدیكش به نام لیلیان راث در هفتهنامهی نیویوركر مطلبی نوشت و تا حدودی پرده از راز گوشهگیری سلینجر برداشت. به گفتهی خانم راث كه چندین عكس تازه هم از سلینجر برای نخستین بار در نیویوركر منتشر كرد، سلینجر آدم منزویای نبود اما قانون خودش را برای زندگی كردن داشت و از هیاهوی تصنعی دوری میكرد.
اهدای نوبل ادبیات به ماریو بارگاس یوسا؛ نویسندهی پروی آكادمی سوئدی نوبل در سال ۲۰۱۰ جایزهی ادبیات خود را به ماریو بارگاس یوسا نویسندهی هفتاد و چهار سالهی پرویی اهدا كرد؛ نویسندهای كه مخاطبان ادبیات سالهای سال پیش از این انتظار داشتند این عنوان ادبی را از آن خود كند. یوسا كه در كنار گابریل گارسیا ماركز از بزرگان ادبیات آمریكای لاتین است، توانست با دریافت این جایزه نوبل را پس از سه دهه به این خطه از دنیا ببرد.
بارگاس یوسا، نویسندهی رمانهای تاثیرگذاری چون «گفتوگو در كاتدرال» بیش از سی اثر در كارنامهی ادبی خود دارد و آثارش به سیودو زبان از جمله فارسی ترجمه شده است. آكادمی نوبل حین اهدای این جایزه به یوسا، وی را بهخاطر «بهتصویر كشیدن ساختار قدرت» و «تصاویر بلامنازه مقاومتها و شكستها و دگرگونیهای فردی» ستود و وی را «داستانسرایی سرآمد» توصیف كرد. یوسا نویسندگی را در جوانی از روزنامهنگاری شروع كرد و بعدها به همراه دوست چندین و چند سالهاش گارسیا ماركز از هواداران فیدل كاسترو رهبر كوبا شد اما وی چندی پس از بهقدرت رسیدن كاسترو، مسیر سیاسی خود را به كلی از چپها دور كرد و تمایلات لیبرال پیدا كرد.
یوسا كه به یكی از سیاسیترین نویسندگان دنیا مشهور است، خود را در مقطعی از زندگی نامزد انتخابات ریاست جمهوری پرو كرد اما پس از شكست در انتخابات از سیاست فاصله گرفت و بعدها اعتراف كرد كه از سیاست درس آموخته اما ترجیح میدهد كه نویسنده باشد تا یک سیاستمدار. وی در سالیان خفقان سیاسی پرو به اسپانیا مهاجرت كرد و شهروند اسپانیا شد و بعدها اوقات زیادی را در مادرید، پاریس، لندن و گاهی هم پایتخت پرو، لیما گذراند. سیاست و جوامع دیكتاتورزده از مهمترین موضوعات رمانهای یوسا هستند و «سالهای سگی»، «جنگ آخر زمان» و «سور بز» از دیگر آثار بهیادماندی اوست.
جار و جنجال جاناتان فرنزن در دنیای ادبیات جاناتان فرنزن نویسندهی خوشاقبال آمریكایی با انتشار رمان تازهی خود به نام «آزادی» جاروجنجال زیادی در سال ۲۰۱۰ بهوجود آورد. مجلهی تایم چهرهی فرنزن را بر روی جلد خود برد و بدین ترتیب وی را نخستین نویسندهی زندهای كرد كه در یک دههی گذشته بر روی جلد تایم میرود. رماننویسان نامداری چون گونتر گراس، جورج اورول، جان آپدایك و جیدی سلینجر از دیگر نویسندگانی هستند كه تایم چهرهی آنها را بر روی جلد خود برده است. پیش از این استفن كینگ در سال ۲۰۰۰ بر روی جلد تایم رفته بود.
«آزادی» كه پس از اندك مدتی از انتشارش برای هفتهها جز لیست پرفروشترین رمانهای آمریكا قرار گرفت، با واكنش مثبت منتقدان ادبی آمریكا مواجه شد و نشریات معتبری همچون نیویوركتایمز و نیویوركر هفتهها پیش از انتشارش دربارهی آن مطلب نوشتند؛ به طوری كه پس از مدتی «آزادی» به یكی از استثناهایی تبدیل شد كه پیش از انتشارش مورد توجه ویژهی جامعهی ادبیات قرار گرفت. فرنزن پیش از «آزادی» با رمان «اصلاحات» كه در سال ۲۰۰۱ منتشر شد، مقبولیت خوبی بهدست آورد اما «آزادی»، رمانی كه فرنزن نزدیك به نه سال برای نوشتنش وقت گذاشته، حالا جایگاه او را در ادبیات آمریكا تثیبت كرده است. باراك اوباما، رئیسجمهور ایالات متحده از شخصیتهایی بود كه «آزادی» را همچون منتقدان ادبی پیش از انتشارش خواند.
درگذشت ژوزه ساراماگو؛ خالق رمان كوری ژوزه ساراماگو نویسندهی سرشناس پرتغالی رمان «كوری» هم از جمله كسانی بود كه در سال ۲۰۱۰ چشم از جهان فروبست. وی كه در سال ۱۹۹۸ جایزهی نوبل ادبیات را از آن خود كرده بود، آثارش به بیش از بیست و پنج زبان دنیا از جمله فارسی ترجمه شده و بیش از دو میلیون نسخه از آثارش به فروش رفته است. ساراماگو به خدا اعتقاد نداشت و تمایلات لیبرال كمونیستی داشت. وی رمان «كوری» را در سال ۱۹۹۵ منتشر كرد و انتشار آن تاثیر شگرفی در جهانیشدناش داشت. «كوری» نوبل ادبیات را برای نخستین بار نصیب یك نویسندهی پرتغالی كرد، رمانی كه به سرعت به زبانهای مختلف ترجمه و با اقبال خوبی مواجه شد.
ساراماگو نه سال پس از «كوری» كتابی نوشت به نام «بینایی» كه به اعتقاد بسیاری از منتقدان مكمل «كوری» است. «بینایی» كه سیاسیترین رمان ساراماگوست، در ابتدا به قول نویسندهی آن، قرار نبود كه دنبالهرو «كوری» باشد اما ناخودآگاه این ویژگی را پیدا كرد. ساراماگو سالیان پایانی عمرش را در اسپانیا گذراند و از منتقدین سیستم سیاسی دموكراسی بود. ساراماگو اعتقاد داشت كه دموكراسی به بنبست رسیده و چارهی دیگری باید اندیشید.
اهدای جایزهی ادبی گنكور فرانسه به میشل ولبک كشور فرانسه جایزهی گنكور، مهمترین و باشكوهترین جایزهی ادبی خود را در سال ۲۰۱۰ به میشل ولبک اهدا كرد. ولبك كه به اعتقاد بسیاری سرشناسترین نویسندهی زندهی فرانسه است گنكور را بهخاطر انتشار كتاب جنجالی «نقشه و قلمرو» از آن خود كرد. وی پیش از این نامزد معتبرترین جوایز ادبی فرانسه بوده و علاوه بر نویسندگی در دنیای سینما هم فعالیت كرده است. ولبك شهرت جهانی خود را مدیون رمان «ذرات بنیادین» است، رمانی كه بهخاطر اشارات بیپروای جنسی هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده است.
ولبک علاقهمندان بیشماری در دنیا دارد اما منتقدانش او را نویسندهای گستاخ و زنستیز توصیف میكنند. وی همچنین بهخاطر اظهارنظرش دربارهی اسلام مورد انتقاد قرار گرفته است. ولبك گفته بود كه اسلام «احمقانهترین دین بشر» است. ولبک همچنین بهخاطر رمان «سكو» مورد غضب مادرش قرار گرفت، بهطوری كه مادر وی بعدها علیه پسر خود كتابی نوشت و او را دروغگو خواند و طفیلی لقب داد. ولبک پیش از این در سال ۱۹۹۸ و ۲۰۰۵ نامزد گنكور شده بود. گنكور از قدیمیترین جوایز ادبی فرانسه است و ارزش مالی اندكی به اندازهی ده یورو دارد.
غولهای ادبیات و انتشار كتابهای تازه در سال ۲۰۱۰ غولهای ادبیات دنیا هم از فیلیپ راث آمریكایی گرفته تا مارتین ایمیس انگلیسی و پیتر كری استرالیایی از نویسندگانی بودند كه در سال ۲۰۱۰ كتابهای تازهای وارد بازار كتاب دنیا كردند. راث كتاب «انتقام» را به بازار ارائه كرد، ایمیس رمان «بیوهی باردار» را نوشت و تیسی بویل مجموعهی «پسر خشن و داستانهای دیگر». «دختر باكره» نوشتهی جویس كرول اوتس، «خورشیدی» نوشتهی ایوان مكایوان، «اتاق» نوشتهی اما دونوگو و «سانست پارك» نوشتهی پل استر نویسندهی زبردست آمریكایی از دیگر عناوین ادبی سال ۲۰۱۰ بودند.
اهدای جایزه ادبی بوكر به هوارد جاكوبسن؛ نویسندهی انگلیسی هوارد جاكوبسن نویسنده و روزنامهنگار بریتانیایی در سال ۲۰۱۰ جایزهی پنجاه هزار پوندی ادبی بوكر را از آن خود كرد تا نخستین نویسندهای باشد كه این جایزهی معتبر را نصیب یک رمان طنز میكند. پیش از این جایزهی بوكر هیچگاه در تاریخ ۴۲ سالهاش به رمان طنز اهدا نشده بود. جاكوبسن نویسندهی ۶۸ سالهایاست كه از پیشكسوتان ادبیات طنز بریتانیا محسوب میشود، اما هیچگاه پیش از بوكر جایزهی ادبی قابل توجهای از آن خود نكرده بود.
جاكوبسن جایزه بوكر را به خاطر نوشتن كتاب «سئوال فینكلر» نصیب خود كرد. این رمان دربارهی زندگی سه دوستی است كه دو نفر از آنها یهودیاند و نفر سوم هم آرزوی یهودی بودن در سر دارد. سر اندرو موشن، رئیس هیئت داوران این جایزه گفت: «تصمیم سادهای بود. این كتاب جایزه را برد چون بهترین كتاب بود. انتظار دارید كه كتاب هوارد جاكوبسن زیرک و خندهدار باشد و سئوال فینكلر هم زیركانه نوشته شده و هم خندهدار است. اما در عین حال رمانیست بسیار جذاب و مالیخولیایی، رمانی خندهدار اما خندهای در تاریكی.» جاكوبسن حین دریافت بوكر به شوخی گفت كه قصد دارد با پنجاه هزار پوند این جایزه برای همسرش كیفدستی تازهای بخرد.
نیویوركر و ارائهی لیست بیست نویسندهی برتر زیر چهل سال هفتهنامهی نیویوركر در ماه ژوئن سال ۲۰۱۰ لیستی از بیست نویسندهی برتر زیر چهل سال ارائه كرد كه به اعتقاد منتقدان این نشریه نقش مهمی در آیندهی ادبیات دنیا بازی خواهند كرد. پیش از این نیویوركر در سال ۱۹۸۳ نام مارتین ایمیس و ایان مكایوان دو نویسندهی مشهور انگلیسی را در لیست رماننویسان برتر بریتانیا قرار داده بود و در سال ۱۹۹۹ هم لیست مشابهی از بهترین نویسندگان آمریكایی زیر چهل سال ارائه كرده بود كه نام نویسندگانی چون جومپا لاهیری نویسندهی مجموعه داستان «مترجم دردها» و دیوید فاستر والاس در آن ذكر شده بود. چیماماندا نگزی آدیچی نویسندهی ۳۲ سالهی نیجریهای یكی از بیست نویسندهای است كه به اعتقاد لیست سال ۲۰۱۰ نیویوكر آیندهی روشنی در ادبیات دنیا خواهد داشت. كریس آدریان نویسندهی ۳۹ سالهی آمریكایی، دانیل آلاركون نویسندهی ۳۳ سالهی پرویی، جاشوا فریز نویسندهی ۳۵ سالهی آمریكایی، یان لی نویسندهی سیوهفت سالهی چینی و نل فرودنبرگر نویسندهی ۳۵ سالهی آمریكایی از دیگر چهرههای این لیست بیستتایی هستند.
اهدای جایزه «پرنس استریاس» اسپانیا به نویسندهای لبنانی كشور اسپانیا در سال ۲۰۱۰ مهمترین عنوان ادبی خود را به نویسندهای لبنانی داد. امین معلوف ۶۱ ساله با دریافت این جایزهی پنجاههزار یورویی توانست نام خود را در كنار بزرگانی چون ماریو بارگاس یوسا، دوریس لسینگ، آرتور میلر، پل استر و گونتر گراس در لیست برندگان این جایزهی معتبر ادبی قرار دهد. امین معلوف كه كتابهایش در كشور فرانسه با اقبال خوبی روبروست، در بیروت بهدنیا آمده و با وجودی كه زبان مادریاش عربیست به فرانسه مینویسد. وی ابتدا نویسندگی را با نوشتن در چند روزنامه عربی از جمله «النهار» لبنان شروع كرد و سپس به رماننویسی روی آورد. معلوف در سال ۱۹۹۳ جایزهی ادبی گنكور فرانسه را از آن خود كرد و رمان «سمرقند» وی به چندین زبان از جمله انگلیسی انتشار یافت.
انتشار خودزندگینامهی مارك تواین صد سال پس از مرگش مارک تواین خالق شاهكارهایی همچون «ماجراهای هاكلبری فین»، «ماجراهای تام سایر» و «شاهزاده و گدا» وصیت كرده بود كه زندگینامهای كه از زندگی خویش نوشته، صد سال پس از مرگش برای نخستین بار منتشر شود. به همین ترتیب نخستین جلد از این مجموعهی سهجلدی در ماه تولدش در نوامبر در صدمین سال پس از مرگش توسط انتشارات دانشگاه كالیفرنیا منتشر شد. این كتاب تحت نظر كتابخانهی بانكرافت دانشگاه كالیفرنیا ویرایش شده است. تواین همچنین وصیت كرده كه دومین جلد از این مجموعه ۲۵ سال پس از جلد نخست و جلد سوم نیز ۲۵ سال پس از جلد دوم انتشار یابد. خودزندگینامهی مارک تواین به سبک زندگینامههای معمول نوشته نشده است و بیشتر مجموعهای از حكایات متفاوتیست كه در طول زندگی برای این نویسندهی آمریكایی رخ داده است.