«جدایی نادر از سیمین» اسکار ۲۰۱۲ را خواهد گرفت

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی از فیلم‌های حاضر در بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار نوشت: فیلم ایرانی «جدایی نادر از سیمین» جایزه اسکار ۲۰۱۲ را کسب خواهد کرد. 

روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز روز جمعه در گزارشی به قلم «لری روتر» درباره بخش غیرانگلیسی هشتادو چهارمین دوره جوایز اسکار به بررسی فیلم‌های حاضر در این بخش جنجالی جوایز اسکار پرداخته است. 

در ابتدای این گزارش می‌خوانیم: «از ۶۳ فیلم معرفی‌شده به بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار امسال، تعدادی هنوز نمایش تجاری خود را در سینماهای آمریکا آغاز نکرده‌اند و به نظر برخی از آنها هرگز نمایش نخواهند یافت. این بخش از جوایز اسکار از زمان راه‌اندازی از سال ۱۹۴۷ همواره با جنجال، گمانه‌زنی و شایعه همراه بوده و امسال نیز از این قاعده مستثنا نخواهد بود.» 

«اولین جرقه‌های جنجال در بخش غیرانگلیسی جایزه اسکار زمانی رقم خورد که نماینده پورتوریکو از حضور در این جوایز محروم شد. آکادمی اسکار به نماینده پورتوریکو اعلام کرد که نمی‌تواند با فیلمی اسپانیایی وارد رقابت جوایز اسکار شود، چرا که آنها جزئی از آمریکا محسوب می‌شوند.» 

پس از آن نوبت به کشور آلبانی رسید که فیلم «بخشش خون» را به آکادمی اسکار معرفی کرده بود، اما پس از آنکه شکایت از این فیلم مبنی بر استفاده نکردن از دیالوگ‌های غیرانگلیسی مطرح شد، فیلم «عفو» به عنوان نماینده رسمی آلبانی به جوایز اسکار فرستاده شد. 

این روزنامه پرتیراژ در ادامه نوشت: «امسال فیلم‌های سرشناسی از کارگردانان موفق سینمای جهان که سابقه نامزدی و کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را دارند وارد عرصه رقابت شده‌اند. اما سوالی که باردیگر مطرح می‌شود این است که آیا یکه‌تازی سنتی اروپا در این بخش امسال نیز ادامه خواهد داشت؟» 

«از زمان راه‌اندازی بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار تنها سه فیلم از قاره آفریقا توانسته‌اند جایزه این بخش را کسب کنند و به غیر از ژاپن ‌(چهار جایزه اسکار) و تایوان (یک بار در سال ۲۰۰۰) هیچ کشوری از آسیا و خاورمیانه نتوانسته است جایزه اسکار خارجی را بگیرد و همواره کشورهای اروپایی بودند که یکی پس از دیگری جوایز این بخش را به خود اختصاص داده‌اند.» 

نیویورک‌تایمز در گزارش خود آورده است:‌ امسال شانس اول کسب جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی «جدایی نادر از سیمین» خواهد بود. این فیلم اگرچه فقط در جشنواره‌ها نمایش یافته و هنوز اکران تجاری آن در سینماهای آمریکا آغاز نشده است، اما بازتاب نمایش این فیلم در کشورهای خارجی و موفقیت‌هایی که کسب کرده حاکی از این اجماع‌نظر است که ساخته جدید اصغر فرهادی جایزه امسال اسکار بهترین فیلم خارجی را دریافت خواهد کرد. 

در این میان، برخی تصمیمات عجیب کشورهای اروپایی در انتخاب نمایندگان اسکاری خود موجب شده است تا فیلم‌هایی مانند «روزی روزگاری در آناتولی» محصول کشور ترکیه، امید به دریافت جایزه این بخش داشته باشد. از جمله این تصمیمات سوال‌برانگیز می‌توان به حذف فیلم «پوستی که در آن زندگی می‌کنیم» ساخته پدرو آلمادوار از اسپانیا و فیلم «ما یک پاپ داریم» ساخته نانی مورتی از ایتالیا اشاره کرد. 

کشور آلمان نیز با فرستادن مستند «پینا» ساخته «ویم وندرس» به آکادمی اسکار دست به ریسک بزرگی زده است. چراکه تاکنون سابقه نداشته اثری مستند جایزه اول این بخش را دریافت کند. هرچند پرتغال نیز با انتخاب فیلم «ژوزه و پیلار» که اثری مستند درباره «ژوزه ساراماگو» است، کور سوی امیدی برای خود ایجاد کرده است. 

نامزدهای جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی امسال اکثرا با موضوعاتی چون جنگ، درگیری، سرکوب و فساد وارد این رقابت شده‌اند، دقیقاً برخلاف سال‌های گذشته که انتقام و تاوان موضوع اصلی فیلم‌های نامزد اسکار خارجی بودند. 

اعضای آکادمی اسکار امسال برای انتخاب نامزدهای نهایی بهترین فیلم غیرانگلیسی باید صبوری بیشتری داشته باشند. حضور فیلم چهار ساعت‌ونیم «داستان صدیق؛ نگهبانان رنگین کمان» از تایوان که مقاومت مردم بومی تایوان در مقابل نیروهای پادشاهی ژاپن را به تصویر کشیده است یا فیلم دو ساعت‌ونیم «گل‌های جنگ» ساخته ژانگ ییمو از چین که موضوعی جنگی دارد از جمله فیلم‌هایی هستند که آکادمی اسکار را بی‌حوصله خواهد کرد. 

اما همه فیلم‌های امسال نامزد اسکار خارجی امسال جدی و طاقت‌فرسا نیستند و می‌توان به نمونه‌هایی که انسان را به تفکر وامی‌دارد و الهام‌بخش هستند اشاره کرد. برای مثال، فیلم «Le Havre» ساخته آکی کوریسماکی از فنلاند یک داستان فانتزی ۹۰ دقیقه‌ای است که درباره جوان پناهنده آفریقایی است که تحت حمایت یک واکسی فرانسوی درمی‌آید و از درونمایه سیاسی برخوردار است و البته سخاوت روح و انسانیت را نیز متجلی ساخته است. 

نمونه دیگر فیلم «اعلان جنگ» از فرانسه است که داستان زوج جوانی را نشان می‌دهد که به بیماری کشنده‌ای مبتلا هستند و نوزاد پسر آنها نیز از آن رنج می‌برد. 

امسال نامزدهای جایزه اسکار خارجی از هر ژانری حضور دارند. «خانم بالا» از مکزیک که یک نقد تند اجتماعی درباره قاچاق مواد مخدر است یا «جدایی نادر از سیمین» از ایران که بی‌شباهت به ملودرام‌های هالیوودی نیست و طرفداران آثار برنده اسکار مانند «کرامرعلیه کرامر» یا «برخورد» با آن آشنا هستند. 

بخش غیرانگلیسی جوایز اسکار یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های جوایز اسکار است و فیلم‌های بلندی که خارج از آمریکا تولید شده باشند و دیالوگ‌های به‌کاررفته در آن‌ها عمدتاً غیرانگلیسی باشد، مجاز به رقابت در آن هستند.
کشور نیوزلند نیز برای اولین‌بار در این بخش از جوایز اسکار حضور یافته است. از سوی دیگر، دو فیلم تحسین شده سینمای جهان شامل «پوستی که در آن زندگی می‌کنم» به کارگردانی پدرو آلمادوار از اسپانیا و «ما یک پاپ داریم» ساخته نانی مورتی از ایتالیا از راهیابی به جمع نامزدهای اولیه جوایز اسکار ۲۰۱۲ بازماندند. 

زمانی که اولین مراسم اعطای جوایز اسکار در ۱۶ می ۱۹۲۹ برای تقدیر از بهترین فیلم‌های سال ۱۹۲۷ برگزار شد، بخش جداگانه‌ای برای فیلم‌های غیرانگلیسی تعریف نشده بود. اگرچه آکادمی اسکار بین سال‌های ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۵ جوائز افتخاری به بهترین فیلم‌های غیرانگلیسی ساخته‌شده در خارج از آمریکا اعطا می‌کرد،‌ اما این جوایز مبنای قابل قبولی نداشتند. 

برای مثال در سال ۱۹۵۳ این بخش از جوایز اصلاً برگزار نشد و حتی در آن سال‌ها هیچ رقابتی در این بخش وجود نداشت؛ چراکه درواقع هیچ نامزدی معرفی نمی‌شد و تنها یک فیلم به‌عنوان اثر برتر انتخاب می‌شد. از سال ۱۹۵۶ در بیست‌ونهمین مراسم سالانه جوایز اسکار بود که بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی رسما راه‌اندازی شد و تا به امسال هردوره برگزار می‌شود. برخلاف دیگر بخش‌های جوایز اسکار، بهترین فیلم غیرانگلیسی منحصرا به یک فرد تعلق نمی‌گیرد؛ گرچه کارگردان فیلم جایزه را دریافت می‌کند، اما این جایزه‌ای است برای کل کشور معرفی‌کننده آن فیلم. 

در سال‌های برگزاری این جایزه، فیلم‌های محصول کشورهای اروپایی یکه‌تاز بی‌رقیب این عرصه بوده‌اند؛ به طوری که از ۶۲ جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار تا به امروز، ۵۱ جایزه نصیب فیلم‌های اروپایی شده است و سهم کشورهای آسیایی تنها پنج جایزه، کشورهای آفریقایی۳ جایزه و کشورهای قاره آمریکا نیز ۳ جایزه اسکار بوده است. 

یکی از انتقاداتی که همیشه به آکادمی اسکار در برگزاری این بخش وارد می‌شود، محدود بودن کشورها در معرفی تنها یک فیلم است. قانون آکادمی اسکار می‌گوید «هر کشور، یک فیلم» و این قانون اگرچه فرصت برابری برای همه کشورها در این رقابت ایجاد می‌کند، اما ازسوی دیگر موجب می‌شود تا کشورهایی چون ایتالیا، آلمان یا فرانسه که از سینمای پویا و قدرتمندی بهره می‌برند، مجبور به نادیده گرفتن برخی فیلم‌های مطرح خود شوند. 

دیگر محدودیتی که قانون این بخش ایجاد می‌کند، گریبان کمپانی‌های سازنده آن را می‌گیرد. در برخی موارد چندین کشور مشترکا اقدام به ساخت یک فیلم می‌کنند و از آنجایی که هیچ یک نمی‌توانند منحصرا آن را متعلق به خود بدانند، در نتیجه آن فیلم به رغم شایستگی از حضور در رقابت اسکار بازمی‌ماند؛ نمونه بارز آن «خاطرات دوچرخه» (۲۰۰۴) محصول مشترک چند کشور بود که نتوانست از سوی هیچیک از سازندگان به اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی معرفی شود. هرچند این فیلم جایزه اسکار بهترین موسیقی را کسب کرد و در جشنواره‌های متعدد تحسین شد. 

همان طور که در ابتدای مطلب گفته شد، کشورهای اروپایی بیشترین سهم را در جوایز اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی اسکار داشته‌اند که در این میان فیلم‌های ایتالیایی بیشترین جایزه را نصیب خود کرده‌اند. ایتالیا مجموعا ۱۳بار موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی شده و در مجموع ۲۷ بار نامزد این جایزه بوده است. فرانسه با ۱۲بار کسب این جایزه در مکان دوم قرار دارد.

این در حالیست که فیلم‌های تولید اسپانیا با اختلافی چشم‌گیر یعنی ۴ جایزه اسکار در رتبه سوم مشترکا با ژاپن قرار گرفته است. چهار کشور سوئد، شوروی سابق، هلند و چک‌واسلواکی سابق هرکدام سه‌بار این جایزه معتبر را کسب کرده‌اند. دانمارک، آلمان، آرژانتین و سوئد نیز با کسب دو جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ۱۱ کشور ازجمله تایوان هرکدام یک‌بار این تجربه شیرین را داشته‌اند. 

از میان تمامی کارگردانانی که کسب جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را تجربه کرده‌اند، «فدریکو فلینی»، کارگردان بلندآوازه سینمای ایتالیا متمایزتر است. وی در مقام کارگردان توانست چهار بار این جایزه معتبر را کسب کند و از این حیث همچنان رکورددار است. «فلینی» در سال‌های ۱۹۵۶ برای «جاده»، ۱۹۵۷ برای «شب‌های کابیریا»، ۱۹۶۳ برای «هشت‌ونیم» و در سال ۱۹۷۴ برای «آمارکورد» چهار اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی را برای سینمای ایتالیا به همراه آورد.