چوبي نداريم لاي چرخ دولت بگذاريم
آفتاب‌‌نیوز : 
وي افزود:« ما از آنجايي كه يك حزب قانوني هستيم و مي‌خواهيم براساس قانون حركت كنيم و با روش‌هاي مسالمت‌آميز پيش رويم مجبوريم كه اين واقعيات را در نظر بگيريم. بنابراين مهم‌ترين چيزي كه براي حركت‌هاي آينده مدنظرمان است، اين است كه مسير و سرعت حركت خود را براساس اين واقعيات تنظيم كنيم.»
خاتمي ادامه داد:« همه ما چون بچه‌هاي انقلاب هستيم و شاكله‌ي سياسي ما درجريان انقلاب شكل گرفته است، بعضي اوقات مي‌خواستيم اصلاحات را با روش انقلابي پيش ببريم.اين كار تضاد ايجاد مي‌كند. برخي از رفتارها و روش‌ها انقلابي است و خود به خود با ماهيت اصلاحات كه يك حركت نرم، ملايم و سازگار با شرايط اجتماعي است مغايرت دارد.»
وي با اعتقاد بر اينكه روش‌هايي كه جامعه مي‌پسندد روش‌هاي انقلابي نيست، تصريح كرد:« مهم‌ترين نياز جامعه‌ي ما دوري از تنش و تشنج است. اگر ايده‌آل‌هاي خود را مرتبا مطرح كنيد اولين نقطه‌اي كه در ذهن مردم ايجاد مي‌كند اين است كه اينها نشدني است و اين از عواملي است كه جريان اصلاحات را كه فراگير است به تدريج محدود و مردم را از آينده‌ي اصلاحات نااميد مي‌كند.»
اجماع اصلاح‌طلبان؟
خاتمي درباره‌ي اجماع اصلاح‌طلبان با اعتقاد براينكه تحولاتي كه دركشور صورت گرفته الزام ايجاد مي‌كند كه مجموعه‌هاي جديدي از تركيب مجموعه‌هاي قبلي و گروه‌هاي جديد تشكيل شود، ادامه داد:« ما به يك نقطه رسيده‌ايم كه در شرايط فعلي كشور كه ما مي‌خواهيم كار قانوني كنيم و در برابرمان هم يك حزب پادگاني وجود دارد، حتما بايد با ائتلاف كار را پيش برد.»
وي در پاسخ به پرسش كه اين ائتلاف‌ها بايد حول محور اشخاص يا گروه‌ها شكل گيرد؟ تصريح كرد:« بعضي شخصيت‌ها هستند كه فراتر از احزاب و گروه‌ها هستند. اگر همه به دنبال مهندس موسوي مي‌رفتيم دليلش اين نبود كه كسي انتقادي به مهندس موسوي نداشته باشد، اما همه اين واقعيت را در نظر گرفتند كه اگر آقاي مهندس موسوي محور قرار گيرد همه مي‌توانند به نوعي بخشي از خود را در چهره‌ي مهندس موسوي ببينند. آقاي موسوي خوييني‌ها و آقاي خاتمي هم همين طور هستند.»
نايب رييس مجلس سابق شوراي اسلامي، معتقد است كه اگر سيد محمد خاتمي، مهندس موسوي و موسوي خوييني‌ها محور قرار گيرند و ميدان‌داري كنند احتمال پاگيري يك ائتلاف بسيار قوي و نيرومند وجود دارد.
وي ادامه داد:« اگر اين شخصيت‌ها نخواهند نقش ايفا كنند ائتلاف‌ها حول سازمان – برنامه شكل مي‌گيرد. احزاب و سازمان‌هايي كه قدرت نفوذ بيشتر در جامعه دارند، گسترده‌اند، انسجام بيشتري دارند و داراي مباني تئوريك قوي‌تري هستند محور قرار مي‌گيرند.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، با بيان اينكه حزب متبوعش خود را مقيد نمي‌كند كه حتما عضو يك جبهه باشد، تصريح كرد:« ما مي‌توانيم عضو جبهه‌هاي مختلفي باشيم و با توجه به ساختار و جايگاه مشاركت در جامعه‌ي سياسي امروز احتمال اينكه بتوانيم مثلا با ملي – مذهبي‌ها و نهضت آزادي از يك‌سو و با خط امامي‌ها از سوي ديگر ارتباط داشته باشيم وجود دارد. مي‌توانيم در يك جايگاه وسط بايستيم و دست‌مان را به دو طرف دراز كنيم.»
خاتمي با اشاره به جلساتي كه براي تشكيل جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر برگزار كرده‌اند، يادآور شد:« ديدگاه جبهه‌ي مشاركت اين است كه جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر نبايد به عنوان يك جريان رقابت انتخاباتي وارد شود، بلكه بايد از حقوق بشر دفاع كند، آموزش دهد و از حقوق مردم دفاع كند. جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر ايده‌اي است كه ما در كليات قبول داريم اما اينكه چه كساني مي‌توانند عضو آن باشند و حركات آينده‌اش بايد چه باشد درحال بررسي است.»
وي با اشاره به اينكه از جبهه‌ي اعتدال هنوز خبري نيست، اظهار داشت:« برخي از دوستان ما از جبهه‌ي اعتدال صحبت مي‌كنند ولي ما هنوز حركتي براي تشكيل اين جبهه نديده‌ايم. هم‌اكنون جبهه دوم خرداد قدمتي دارد، جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر مطرح شده و گام‌هايي به پيش برداشته است. جبهه‌ي اعتدال هم فعلا در تابلو وجود دارد و هنوز سهامش را به بورس عرضه نكرده كه بدانيم چقدر مي‌شود مشتري شد.»
هاشمي و انتخابات
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، در پاسخ به اينكه آيا در جريان انتخابات نهم رياست جمهوري و پس از آن هاشمي رفسنجاني به اصلاح‌طلبان نزديك شد؟ تصريح كرد:« در سياست مسايل را سياه و سفيد نمي‌بينيم. هميشه مي‌توان برخي افراد را موتلف يا رقيب بالقوه خود دانست و اين حوادث بيروني است كه ممكن است اين افراد را موتلف يا رقيب كند.»
وي ابراز عقيده كرد::« آقاي هاشمي تا دو هفته مانده به انتخابات شعارش اين بود كه اگر جريان راست به وحدت برسند، من نمي‌آيم. ما احساس نمي‌كرديم كه مي‌توانيم با آقاي هاشمي هيچگونه همراهي و همكاري داشته باشيم، زيرا فرض مي‌كرديم كه آقاي هاشمي جايگاه خود را در جناح راست تعريف مي‌كند. درجريان انتخابات آقاي هاشمي احساس كرد برخي قاتق نانش نيستند و قاتل جانش هستند؛ از اين طرف هم نيروهايي كه براي دموكراسي، آزادي و اصلاحات فعال بودند احساس كردند جريان مقابل برنامه‌هاي گسترده‌اي براي قبضه‌ي همه امور دارد كه دستاوردهاي اصلاحات هم ممكن است به خطر بيفتد. احساس كردند در اين مرحله مي‌توانند حركت مشتركي را انجام دهند. آن حركت مشترك در دور دوم انتخابات شكل گرفت و همه گفتيم كه به آقاي هاشمي راي دهيد.»
ارتباط با مردم و اصلاح گفتمان
خاتمي در ادامه اين گفت‌وگو مهم‌ترين عنصر ارتباط با مردم را گفتمان برشمرد و ادامه داد:« اگر دوم خرداد را مثال بزنيم ضعف رسانه‌اي ما آن زمان خيلي بيشتر بود و ابزار و امكاناتي كه در اختيارامان بود خيلي كم بود؛ اما گفتمان به نوعي بود كه به محض آنكه به گوش مردم مي‌رسيد آن جذابيت را داشت كه دل‌ها را به سوي اين گفتمان هدايت كند. بنابراين مهم‌ترين عنصري كه براي يك تشكيلات سياسي وجود دارد اين است كه بتواند گفتمان خود را براي بيان اهداف و مطالب خود با نيازهاي مردم منطبق كند.»
وي ادامه داد:« ما بعد از انتخابات مي‌گوييم كه نياز واقعي كشور دموكراسي است، اما اينكه بتوانيم بگوييم چگونه اين دموكراسي مي‌تواند به نان، اشتغال و مسكن مردم ترجمه شود اهميت دارد. گفتمان ما چون در سطح نخبگان و روشنفكري بود شايد اين نفوذ را در ميان جامعه نداشت؛ بنابراين اولويت براي ما اصلاح اين گفتمان است.»
وي در پاسخ به اينكه آيا درست است كه انتظار داشته باشيم گفتماني مثل دوم خرداد مورد استقبال قرار گيرد؟ يادآور شد:« اين امكان‌پذير نيست؛ چون تحليل انتخابات تحليل مرحله‌ي اول است. آنقدر جامعه‌ي ايران متكثر شده است كه امكان ندارد يك گفتمان غالب در آن وجود داشته باشد. عدالت، معنويت، حتي آزادي گفتماني نيست كه مردم بتوانند نيازهاي خود را تنها با آن منطبق و برآورده كنند. در شرايط فعلي به خاطر تكثري كه در جامعه‌ي ايراني وجود دارد، تقريبا غير ممكن مي‌دانم كه يك نفر بيايد و بتواند همه رقباي خود را با آن اختلاف عظيم پشت سر بگذارد.»
مرزبندي مشاركت با جريان سكولار
خاتمي در پاسخ به انتقاداتي درباره‌ي كم بودن مرزبندي آنها با جريان سكولار، با طرح اين سوال كه "جريان سكولار يعني چه؟" گفت:« ما وقتي كه در عرصه‌ي حكومت وارد مي‌شويم يك ميثاق ملي داريم كه مراجع و امام روي آن صحنه گذاشته‌اند و همه مسوولان كشور بر آن صحه مي‌گذارند و آن اساس اداره كشور يعني قانون اساسي است و اين براي ما معيار و ميزان است.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، ادامه داد:« ما معتقديم هر كسي به قانون اساسي التزام داشته باشد هر چند كه ممكن است انتقاد داشته باشد، اگر بخواهد بايد بتواند در عرصه‌ي سياسي كشور اثرگذار باشد؛ يعني بايد بتواند آزادي تشكل داشته و روزنامه داشته باشد و خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهد.براي مثال ما به نظارت استصوابي اعتراض مي‌كنيم، اما به گونه‌اي نيست كه اگر ما را رد كردند بگوييم كه مي‌خواهيم به خيابان بريزيم و اين قانون را عوض كنيم. بلكه تلاش مي‌كنيم از راه‌هاي قانوني آن را اصلاح كنيم.»
خاتمي تاكيد كرد:« ما با هر كسي كه اين معيارها و چارچوب‌ها را بپذيرد كار كنيم، بقيه هم مي‌توانند اين كار را انجام دهند و اين كار را هم مي‌كنند.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، يادآور شد:« ما در جريان‌هاي چند سال گذشته به خصوص از حقوق دو جريان سياسي؛ ملي – مذهبي‌ها و نهضت آزادي دفاع كرديم و اگر حق‌شان پايمال شده و ناجوانمردانه و غير قانوني به زندان افتاده‌اند و به آنها ظلم شده است از امكاناتي كه داشتيم استفاده كرديم و گفتيم از اين ظلم تبري مي‌جوييم و از حقوق شهروندي آنها دفاع مي‌كنيم.در جريان انتخابات اخير وقتي ديديم كه اين دو گروه التزام كامل به اين امور دارند هيچ مانعي نديديم كه با اينها همكاري كنيم و حتي يك جريان سياسي را سازماندهي كنيم. ضمن اينكه خيلي از اين آقايان نه سكولار و نه لائيك هستند، بلكه انتقاد دارند و برخي نظرات و تئوري‌هاي درون انقلاب را نقد مي‌كنند.»
سكوت اصلاح‌طلبان
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، با تاكيد بر اينكه اصلاح‌طلبان سكوت نكرده‌اند، يادآور شد:« اصلاح‌طلبان هميشه ديدگاه‌هاي خود را گفته‌اند، اتفاق جديدي هم نيفتاده است. وقتي انتخابات شد تحليل خود را راجع به مساله انتخابات بيان كردند. اما الان بايد منتظر ماند و ديد كه آقاياني كه با آن شعارها آمده‌اند مي‌خواهند چه كاري انجام دهند.آنها هيچ برنامه‌اي ارائه نداده‌اند كه بخواهيم آن را نقد كنيم.»
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا آنها واقعا اميدوارند دولت موفق نشود؟ گفت:« هيچ ايراني نيست كه نخواهد كشورش پيشرفت كندآاما زماني كه به طرح واقعيات مي‌پردازيم مي‌گوييم با اين برنامه‌ها، بينش و ديدگاه امكان تحقق شعارها وجود ندارد. واقع اين است كه ما هيچ برنامه‌اي جز شعار نديده‌ايم و چهره‌ها هم ناشناسند. البته اميدواريم همه افراد قوي و توانمندي باشند و بتوانند همه برنامه‌ها را اجرا كنند.»
نايب رييس سابق مجلس شوراي اسلامي، افزود:« ما دولتي كه بر سر كار آمده را به رسميت شناخته‌ايم و منتظريم كه ببينيم از اين كوزه چه برون مي‌تراود و بعد براساس عملكرد حرف خود را بزنيم. درباره‌ي بينش و ديدگاه‌هايشان حرف زده‌ايم و نمي‌خواهيم تكرار كنيم تا متهم شويم كه مي‌خواهيم از الان كارشكني كنيم، بلكه مديران دستشان باز است و هيچ مانعي برايشان وجود ندارد، كاملا يكدست شده‌اند و همه اركان با هم همكاري مي‌كنند.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، تاكيد كرد:« ما هيچ چوبي نداريم كه لاي چرخ آقايان(دولت) بگذاريم و حتي اگر داشتيم هم نمي‌گذاشتيم. بنابراين منتظر هستيم تا ببينيم چه زماني وعده‌هاي آنها عملي و سفره‌هاي مردم رنگين مي‌شود.»
خاتمي درباره‌ي وظيفه‌ي نقد قدرت كه جبهه‌ي مشاركت براي خود تعريف كرده و بحث تشكيل دولت سايه كه از سوي اعضاي اين حزب مطرح شده است، عنوان داشت:« ما حتما ديدگاه‌مان انتقادي خواهد بود. ما حتي نسبت به آقاي خاتمي كه دولت ايشان را بسيار نزديك به خود مي‌دانستيم روابط‌مان "اتحاد و انتقاد" بود؛ اين دولت كه بينش و برنامه‌هايي كاملا متفاوت با ما دارد. ما حق آنها را براي اداره‌ي كشور به رسميت مي‌شناسيم و برنامه‌هاي آنها براي اداره‌ي كشور به رسميت شناخته مي‌شود اما ما هم براي اداره‌ي كشور برنامه داريم.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، تاكيد كرد:« ما سكوت نكرده‌ايم و سكوت نخواهيم كرد و براي همه‌ي امور كشور هم برنامه داشتيم و خواهيم داشت و دولت سايه به اين معنا خواهد بود كه كميته‌هاي كارشناسي حزب در زمينه‌ي نقد برنامه‌هاي اجرايي، قضايي و تقنيني كشور و ارائه‌ي راه‌حل‌هاي بهتر فعال خواهند بود.»
نامه‌نگاري با عسگراولادي
خاتمي درباره‌ي نامه‌نگاري‌هايش با عسگراولادي، اظهار داشت:« آقاي عسگراولادي اقدام جالب و خوبي انجام دادند و ما هم استقبال كرديم و 4، 5 نامه‌اي كه رد و بدل شد از سندهاي ماندگار در تفاوت ديدگاه‌هاي جريان اصلاحات و جريان محافظه‌كار است.»
وي افزود:« پس از چند شماره كه پيش رفت احساس كرديم كه از حالت گفت‌وگو به حالت ديگر تبديل مي‌شود كه دو جنبه داشت. يك جنبه‌اش پرونده‌سازي بود كه اتهامي مي‌زدند و مطالب را تكرار كنند در حالي كه پاسخ داده بوديم. جنبه‌ي ديگر اين بود كه علي‌رغم احترامي كه براي آقاي عسگراولادي قائلم و انساني خليق و مودب هستند كم كم احساس كردم كه حالت پدرسالاري به خود مي‌گرفت و از حالت گفت‌وگوي سازنده در مي‌آيد.»
وي افزود:« ما از آنجايي كه يك حزب قانوني هستيم و مي‌خواهيم براساس قانون حركت كنيم و با روش‌هاي مسالمت‌آميز پيش رويم مجبوريم كه اين واقعيات را در نظر بگيريم. بنابراين مهم‌ترين چيزي كه براي حركت‌هاي آينده مدنظرمان است، اين است كه مسير و سرعت حركت خود را براساس اين واقعيات تنظيم كنيم.» خاتمي ادامه داد:« همه ما چون بچه‌هاي انقلاب هستيم و شاكله‌ي سياسي ما درجريان انقلاب شكل گرفته است، بعضي اوقات مي‌خواستيم اصلاحات را با روش انقلابي پيش ببريم.اين كار تضاد ايجاد مي‌كند. برخي از رفتارها و روش‌ها انقلابي است و خود به خود با ماهيت اصلاحات كه يك حركت نرم، ملايم و سازگار با شرايط اجتماعي است مغايرت دارد.»
وي با اعتقاد بر اينكه روش‌هايي كه جامعه مي‌پسندد روش‌هاي انقلابي نيست، تصريح كرد:« مهم‌ترين نياز جامعه‌ي ما دوري از تنش و تشنج است. اگر ايده‌آل‌هاي خود را مرتبا مطرح كنيد اولين نقطه‌اي كه در ذهن مردم ايجاد مي‌كند اين است كه اينها نشدني است و اين از عواملي است كه جريان اصلاحات را كه فراگير است به تدريج محدود و مردم را از آينده‌ي اصلاحات نااميد مي‌كند.»
اجماع اصلاح‌طلبان؟
خاتمي درباره‌ي اجماع اصلاح‌طلبان با اعتقاد براينكه تحولاتي كه دركشور صورت گرفته الزام ايجاد مي‌كند كه مجموعه‌هاي جديدي از تركيب مجموعه‌هاي قبلي و گروه‌هاي جديد تشكيل شود، ادامه داد:« ما به يك نقطه رسيده‌ايم كه در شرايط فعلي كشور كه ما مي‌خواهيم كار قانوني كنيم و در برابرمان هم يك حزب پادگاني وجود دارد، حتما بايد با ائتلاف كار را پيش برد.»
وي در پاسخ به پرسش كه اين ائتلاف‌ها بايد حول محور اشخاص يا گروه‌ها شكل گيرد؟ تصريح كرد:« بعضي شخصيت‌ها هستند كه فراتر از احزاب و گروه‌ها هستند. اگر همه به دنبال مهندس موسوي مي‌رفتيم دليلش اين نبود كه كسي انتقادي به مهندس موسوي نداشته باشد، اما همه اين واقعيت را در نظر گرفتند كه اگر آقاي مهندس موسوي محور قرار گيرد همه مي‌توانند به نوعي بخشي از خود را در چهره‌ي مهندس موسوي ببينند. آقاي موسوي خوييني‌ها و آقاي خاتمي هم همين طور هستند.»
نايب رييس مجلس سابق شوراي اسلامي، معتقد است كه اگر سيد محمد خاتمي، مهندس موسوي و موسوي خوييني‌ها محور قرار گيرند و ميدان‌داري كنند احتمال پاگيري يك ائتلاف بسيار قوي و نيرومند وجود دارد.
وي ادامه داد:« اگر اين شخصيت‌ها نخواهند نقش ايفا كنند ائتلاف‌ها حول سازمان – برنامه شكل مي‌گيرد. احزاب و سازمان‌هايي كه قدرت نفوذ بيشتر در جامعه دارند، گسترده‌اند، انسجام بيشتري دارند و داراي مباني تئوريك قوي‌تري هستند محور قرار مي‌گيرند.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، با بيان اينكه حزب متبوعش خود را مقيد نمي‌كند كه حتما عضو يك جبهه باشد، تصريح كرد:« ما مي‌توانيم عضو جبهه‌هاي مختلفي باشيم و با توجه به ساختار و جايگاه مشاركت در جامعه‌ي سياسي امروز احتمال اينكه بتوانيم مثلا با ملي – مذهبي‌ها و نهضت آزادي از يك‌سو و با خط امامي‌ها از سوي ديگر ارتباط داشته باشيم وجود دارد. مي‌توانيم در يك جايگاه وسط بايستيم و دست‌مان را به دو طرف دراز كنيم.»
خاتمي با اشاره به جلساتي كه براي تشكيل جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر برگزار كرده‌اند، يادآور شد:« ديدگاه جبهه‌ي مشاركت اين است كه جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر نبايد به عنوان يك جريان رقابت انتخاباتي وارد شود، بلكه بايد از حقوق بشر دفاع كند، آموزش دهد و از حقوق مردم دفاع كند. جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر ايده‌اي است كه ما در كليات قبول داريم اما اينكه چه كساني مي‌توانند عضو آن باشند و حركات آينده‌اش بايد چه باشد درحال بررسي است.»
وي با اشاره به اينكه از جبهه‌ي اعتدال هنوز خبري نيست، اظهار داشت:« برخي از دوستان ما از جبهه‌ي اعتدال صحبت مي‌كنند ولي ما هنوز حركتي براي تشكيل اين جبهه نديده‌ايم. هم‌اكنون جبهه دوم خرداد قدمتي دارد، جبهه‌ي دموكراسي و حقوق بشر مطرح شده و گام‌هايي به پيش برداشته است. جبهه‌ي اعتدال هم فعلا در تابلو وجود دارد و هنوز سهامش را به بورس عرضه نكرده كه بدانيم چقدر مي‌شود مشتري شد.»
هاشمي و انتخابات
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، در پاسخ به اينكه آيا در جريان انتخابات نهم رياست جمهوري و پس از آن هاشمي رفسنجاني به اصلاح‌طلبان نزديك شد؟ تصريح كرد:« در سياست مسايل را سياه و سفيد نمي‌بينيم. هميشه مي‌توان برخي افراد را موتلف يا رقيب بالقوه خود دانست و اين حوادث بيروني است كه ممكن است اين افراد را موتلف يا رقيب كند.»
وي ابراز عقيده كرد::« آقاي هاشمي تا دو هفته مانده به انتخابات شعارش اين بود كه اگر جريان راست به وحدت برسند، من نمي‌آيم. ما احساس نمي‌كرديم كه مي‌توانيم با آقاي هاشمي هيچگونه همراهي و همكاري داشته باشيم، زيرا فرض مي‌كرديم كه آقاي هاشمي جايگاه خود را در جناح راست تعريف مي‌كند. درجريان انتخابات آقاي هاشمي احساس كرد برخي قاتق نانش نيستند و قاتل جانش هستند؛ از اين طرف هم نيروهايي كه براي دموكراسي، آزادي و اصلاحات فعال بودند احساس كردند جريان مقابل برنامه‌هاي گسترده‌اي براي قبضه‌ي همه امور دارد كه دستاوردهاي اصلاحات هم ممكن است به خطر بيفتد. احساس كردند در اين مرحله مي‌توانند حركت مشتركي را انجام دهند. آن حركت مشترك در دور دوم انتخابات شكل گرفت و همه گفتيم كه به آقاي هاشمي راي دهيد.»
ارتباط با مردم و اصلاح گفتمان
خاتمي در ادامه اين گفت‌وگو مهم‌ترين عنصر ارتباط با مردم را گفتمان برشمرد و ادامه داد:« اگر دوم خرداد را مثال بزنيم ضعف رسانه‌اي ما آن زمان خيلي بيشتر بود و ابزار و امكاناتي كه در اختيارامان بود خيلي كم بود؛ اما گفتمان به نوعي بود كه به محض آنكه به گوش مردم مي‌رسيد آن جذابيت را داشت كه دل‌ها را به سوي اين گفتمان هدايت كند. بنابراين مهم‌ترين عنصري كه براي يك تشكيلات سياسي وجود دارد اين است كه بتواند گفتمان خود را براي بيان اهداف و مطالب خود با نيازهاي مردم منطبق كند.»
وي ادامه داد:« ما بعد از انتخابات مي‌گوييم كه نياز واقعي كشور دموكراسي است، اما اينكه بتوانيم بگوييم چگونه اين دموكراسي مي‌تواند به نان، اشتغال و مسكن مردم ترجمه شود اهميت دارد. گفتمان ما چون در سطح نخبگان و روشنفكري بود شايد اين نفوذ را در ميان جامعه نداشت؛ بنابراين اولويت براي ما اصلاح اين گفتمان است.»
وي در پاسخ به اينكه آيا درست است كه انتظار داشته باشيم گفتماني مثل دوم خرداد مورد استقبال قرار گيرد؟ يادآور شد:« اين امكان‌پذير نيست؛ چون تحليل انتخابات تحليل مرحله‌ي اول است. آنقدر جامعه‌ي ايران متكثر شده است كه امكان ندارد يك گفتمان غالب در آن وجود داشته باشد. عدالت، معنويت، حتي آزادي گفتماني نيست كه مردم بتوانند نيازهاي خود را تنها با آن منطبق و برآورده كنند. در شرايط فعلي به خاطر تكثري كه در جامعه‌ي ايراني وجود دارد، تقريبا غير ممكن مي‌دانم كه يك نفر بيايد و بتواند همه رقباي خود را با آن اختلاف عظيم پشت سر بگذارد.»
مرزبندي مشاركت با جريان سكولار
خاتمي در پاسخ به انتقاداتي درباره‌ي كم بودن مرزبندي آنها با جريان سكولار، با طرح اين سوال كه "جريان سكولار يعني چه؟" گفت:« ما وقتي كه در عرصه‌ي حكومت وارد مي‌شويم يك ميثاق ملي داريم كه مراجع و امام روي آن صحنه گذاشته‌اند و همه مسوولان كشور بر آن صحه مي‌گذارند و آن اساس اداره كشور يعني قانون اساسي است و اين براي ما معيار و ميزان است.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، ادامه داد:« ما معتقديم هر كسي به قانون اساسي التزام داشته باشد هر چند كه ممكن است انتقاد داشته باشد، اگر بخواهد بايد بتواند در عرصه‌ي سياسي كشور اثرگذار باشد؛ يعني بايد بتواند آزادي تشكل داشته و روزنامه داشته باشد و خود را در معرض انتخاب مردم قرار دهد.براي مثال ما به نظارت استصوابي اعتراض مي‌كنيم، اما به گونه‌اي نيست كه اگر ما را رد كردند بگوييم كه مي‌خواهيم به خيابان بريزيم و اين قانون را عوض كنيم. بلكه تلاش مي‌كنيم از راه‌هاي قانوني آن را اصلاح كنيم.»
خاتمي تاكيد كرد:« ما با هر كسي كه اين معيارها و چارچوب‌ها را بپذيرد كار كنيم، بقيه هم مي‌توانند اين كار را انجام دهند و اين كار را هم مي‌كنند.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، يادآور شد:« ما در جريان‌هاي چند سال گذشته به خصوص از حقوق دو جريان سياسي؛ ملي – مذهبي‌ها و نهضت آزادي دفاع كرديم و اگر حق‌شان پايمال شده و ناجوانمردانه و غير قانوني به زندان افتاده‌اند و به آنها ظلم شده است از امكاناتي كه داشتيم استفاده كرديم و گفتيم از اين ظلم تبري مي‌جوييم و از حقوق شهروندي آنها دفاع مي‌كنيم.در جريان انتخابات اخير وقتي ديديم كه اين دو گروه التزام كامل به اين امور دارند هيچ مانعي نديديم كه با اينها همكاري كنيم و حتي يك جريان سياسي را سازماندهي كنيم. ضمن اينكه خيلي از اين آقايان نه سكولار و نه لائيك هستند، بلكه انتقاد دارند و برخي نظرات و تئوري‌هاي درون انقلاب را نقد مي‌كنند.»
سكوت اصلاح‌طلبان
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، با تاكيد بر اينكه اصلاح‌طلبان سكوت نكرده‌اند، يادآور شد:« اصلاح‌طلبان هميشه ديدگاه‌هاي خود را گفته‌اند، اتفاق جديدي هم نيفتاده است. وقتي انتخابات شد تحليل خود را راجع به مساله انتخابات بيان كردند. اما الان بايد منتظر ماند و ديد كه آقاياني كه با آن شعارها آمده‌اند مي‌خواهند چه كاري انجام دهند.آنها هيچ برنامه‌اي ارائه نداده‌اند كه بخواهيم آن را نقد كنيم.»
وي در پاسخ به اين سوال كه آيا آنها واقعا اميدوارند دولت موفق نشود؟ گفت:« هيچ ايراني نيست كه نخواهد كشورش پيشرفت كندآاما زماني كه به طرح واقعيات مي‌پردازيم مي‌گوييم با اين برنامه‌ها، بينش و ديدگاه امكان تحقق شعارها وجود ندارد. واقع اين است كه ما هيچ برنامه‌اي جز شعار نديده‌ايم و چهره‌ها هم ناشناسند. البته اميدواريم همه افراد قوي و توانمندي باشند و بتوانند همه برنامه‌ها را اجرا كنند.»
نايب رييس سابق مجلس شوراي اسلامي، افزود:« ما دولتي كه بر سر كار آمده را به رسميت شناخته‌ايم و منتظريم كه ببينيم از اين كوزه چه برون مي‌تراود و بعد براساس عملكرد حرف خود را بزنيم. درباره‌ي بينش و ديدگاه‌هايشان حرف زده‌ايم و نمي‌خواهيم تكرار كنيم تا متهم شويم كه مي‌خواهيم از الان كارشكني كنيم، بلكه مديران دستشان باز است و هيچ مانعي برايشان وجود ندارد، كاملا يكدست شده‌اند و همه اركان با هم همكاري مي‌كنند.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، تاكيد كرد:« ما هيچ چوبي نداريم كه لاي چرخ آقايان(دولت) بگذاريم و حتي اگر داشتيم هم نمي‌گذاشتيم. بنابراين منتظر هستيم تا ببينيم چه زماني وعده‌هاي آنها عملي و سفره‌هاي مردم رنگين مي‌شود.»
خاتمي درباره‌ي وظيفه‌ي نقد قدرت كه جبهه‌ي مشاركت براي خود تعريف كرده و بحث تشكيل دولت سايه كه از سوي اعضاي اين حزب مطرح شده است، عنوان داشت:« ما حتما ديدگاه‌مان انتقادي خواهد بود. ما حتي نسبت به آقاي خاتمي كه دولت ايشان را بسيار نزديك به خود مي‌دانستيم روابط‌مان "اتحاد و انتقاد" بود؛ اين دولت كه بينش و برنامه‌هايي كاملا متفاوت با ما دارد. ما حق آنها را براي اداره‌ي كشور به رسميت مي‌شناسيم و برنامه‌هاي آنها براي اداره‌ي كشور به رسميت شناخته مي‌شود اما ما هم براي اداره‌ي كشور برنامه داريم.»
دبير كل جبهه‌ي مشاركت، تاكيد كرد:« ما سكوت نكرده‌ايم و سكوت نخواهيم كرد و براي همه‌ي امور كشور هم برنامه داشتيم و خواهيم داشت و دولت سايه به اين معنا خواهد بود كه كميته‌هاي كارشناسي حزب در زمينه‌ي نقد برنامه‌هاي اجرايي، قضايي و تقنيني كشور و ارائه‌ي راه‌حل‌هاي بهتر فعال خواهند بود.»
نامه‌نگاري با عسگراولادي
خاتمي درباره‌ي نامه‌نگاري‌هايش با عسگراولادي، اظهار داشت:« آقاي عسگراولادي اقدام جالب و خوبي انجام دادند و ما هم استقبال كرديم و 4، 5 نامه‌اي كه رد و بدل شد از سندهاي ماندگار در تفاوت ديدگاه‌هاي جريان اصلاحات و جريان محافظه‌كار است.»
وي افزود:« پس از چند شماره كه پيش رفت احساس كرديم كه از حالت گفت‌وگو به حالت ديگر تبديل مي‌شود كه دو جنبه داشت. يك جنبه‌اش پرونده‌سازي بود كه اتهامي مي‌زدند و مطالب را تكرار كنند در حالي كه پاسخ داده بوديم. جنبه‌ي ديگر اين بود كه علي‌رغم احترامي كه براي آقاي عسگراولادي قائلم و انساني خليق و مودب هستند كم كم احساس كردم كه حالت پدرسالاري به خود مي‌گرفت و از حالت گفت‌وگوي سازنده در مي‌آيد.»
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید