فرصت ديپلماسي
آفتاب‌‌نیوز : 
پيش‌نويس قطعنامه پيشنهادي اتحاديه اروپا به اجلاس شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي نيز كه ديروز منتشر شد، جز لفاظي‌هاي معمول در هشداردهي‌هاي متقابل غرب و تهران عليه يكديگر، ولي هنوز بر ابزار ديپلماسي به عنوان تدبير خردمندانه براي دستيابي به توافق در مورد پرونده هسته‌يي ايران تاكيد دارد.
واقعي‌ترين تعبير از رفتار جاري ميان تهران و غرب بسا عزم طرف‌ها بر ادامه تاكتيك تهديد تا لبه پرتگاه سقوط به بحران كامل باشد. اما هر دو مصرانه تلاش مي‌كنند تا از ميان همه پيام‌هاي خود سرانجام به نقطه‌يي براي شروع تازه در خدمت به حل اختلاف‌ها به شيوه تراضي‌الطرفين دست يابند. بديهي است اين تلاش در لايه‌يي غليظ از ادبياتي پنهان است كه بيشتر به تهديد و هشدار نزديك است تا مسالمت‌جويي و انعطاف‌پذيري.
مروري بر نظرات ابراز شده طي روزهاي اخير و بويژه پيش‌نويس قطعنامه پيشنهادي اتحاديه اروپا مصداق مدعاي بالا است.
اروپاييان در قطعنامه خود كه توسط آلمان، فرانسه و انگليس تدوين شده علاوه بر اينكه خواستار ارجاع پرونده هسته‌يي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل شده‌اند اما به نكاتي اشاره مي‌كنند كه به وضوح نشان مي‌دهد، هنوز به كارآمدي ديپلماسي بيش از تهديدهاي ظاهري توجه دارند.
در اين بيانيه خواسته شده موارد ناكامي ايران در جامه عمل پوشاندن به تعهدات هسته‌يي‌اش و موارد نقض تعهدات ايران در چارچوب پادمان منع گسترش هسته‌يي به اطلاع اعضاي آژانس، شوراي امنيت سازمان ملل و مجمع عمومي سازمان ملل متحد برسد.
اروپاييان همچنين در بيانيه خود از شوراي امنيت خواسته‌اند ايران را تحت فشار قرار دهد تا به آژانس اجازه دهد از تمامي تاسيسات هسته‌يي ايران بازديد كند. همچنين تصريح شده ايران بايد بلافاصله فرآيند غني‌سازي و فراوري سوخت هسته‌يي را به حال تعليق درآورد. شوراي امنيت نيز بايد ايران را براي بازگشت به ميز مذاكره با اتحاديه اروپا كه در دو سال گذشته پيشرفت چشمگيري داشته زير فشار قرار دهد.
پيش نويس قطعنامه پيشنهادي اروپا در توجيه محكوم كردن رفتار ايران به دوبند از مقررات آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي اشاره دارد كه عبارتند از اينكه نخست، چنانچه مساله‌يي در ارتباط با فعاليت‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي مطرح شد كه در حوزه اختيارات سازمان ملل متحد باشد، آژانس بايد شوراي امنيت را در جريان آن قرار دهد.
دوم، آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي بايد عدم پيروي كشورهاي جهان را از معاهدات منع گسترش تسليحات هسته‌يي به اطلاع اعضاي اين آژانس، شوراي امنيت سازمان ملل و مجمع عمومي آن برساند.
نكات قابل تامل در پيش‌نويس پيشنهادي اتحاديه اروپا آن است كه از يك سو اروپاييان تلاش مي‌كنند از ميراث ابتكار دخالت خود در پرونده هسته‌يي ايران قاطعانه دفاع كنند. اين ميراث چيزي نيست جز حفظ دستاوردهاي مذاكرات و وادار كردن ايران به بازگشت به ميز مذاكرات.
در اين حال اروپاييان بر نكته‌يي ديگر نيز توجه كرده‌اند و آن پرهيز از هرگونه اشاره به تهديد ايران راجع به تحريم اقتصادي يا هر اقدام ديگري است كه بتواند تهران را به عكس‌العمل تند و خارج از كنترل غرب وادارد.
نكته آخر اينكه اروپاييان در ارايه قطعنامه پيشنهادي خود باور دارند كه پيش‌نويس آنها در عبور از فيلتر ديگر اعضاي شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي دچار جرح و تعديل خواهد شد . بويژه آنكه هنوز امريكا و كانادا، اتحاديه اروپا و ژاپن نتوانسته‌اند چين و تا حدود زيادي روسيه را براي همراهي با خود عليه تهران مجاب كنند.
اميدواري به ديپلماسي تنها در قطعنامه پيشنهادي اروپاييان معلوم نيست، بلكه حتي در كلام تند امريكاييان نيز اين اميد همچنان چشم زد است.
نيكلاس برنز معاون وزير امور خارجه امريكا اگرچه در اظهارات اخيرش تصريح كرد كه اگر تهران بر سر برنامه اتمي خود مصالحه نكند، ايران مي‌تواند يقين داشته باشد كه پرونده‌اش به شوراي امنيت ارجاع مي‌شود، اما بلافاصله در سخنانش خطاب به خبرنگار بي.بي.سي تصريح كرد كه »اكثر اعضاي شوراي حكام آژانس از ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت حمايت مي‌كنند ولي روشن نيست اين ماجرا چه زمان اتفاق مي‌افتد و اين امر بستگي به پيشرفت مذاكرات با تهران دارد.
فيليپ دوست بلازي« وزير امور خارجه فرانسه نيز كه در روزهاي اخير تندترين اظهارات را عليه سياست‌هاي ايران ابراز داشته در واكنش به سخنان احمدي‌نژاد به طرزي محتاطانه گفت: ارجاع پرونده هسته‌يي ايران هنوز يكي از گزينه‌هاي ما است.
جانمايه كلام جلسه مشترك نمايندگان سه كشور انگليس، آلمان و فرانسه كه با حضور نيكلاس برنز در مقر سازمان ملل برگزار شد همين تهديد ؤابت بود: ايران بايد فوراص به ميز مذاكرات بازگردد تا از ارجاع پرونده هسته‌يي‌اش به شوراي امنيت جلوگيري شود.
جالب‌تر آنكه »كاندوليزا رايس« وزير امور خارجه دولت جرج بوش كه همواره نسبت به سياست‌هاي تهران با تندخويي سخن گفته است، در اظهارات اخيرش كوشيد لحن ملايمي در اين باره داشته باشد و زمان معلومي را براي ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت اعلام نكند.
در واكنش تهران كافي است تنها به اظهارات حميد رضا آصفي سخنگوي وزارت امور خارجه ايران اشاره كنيم كه كوشيد با ادبياتي شبيه به غربي‌ها و در اين حال با همان مضمون به تهديدها و هشدارها پاسخ دهد. او گفت: ما در گذشته نيز نشان داده‌ايم كه توانايي بالايي در مديريت بحران داريم و بارها گفته‌ايم كه شوراي امنيت آخر دنيا نيست.«
آصفي همچنين افزود: اگر منطق، عقل، مقررات بين‌المللي و استدلال‌هاي حقوقي مبناي كار باشد، من صددرصد خوش‌بين هستم كه پرونده ايران به شوراي امنيت نمي‌رود، اما اگر بحث سياسي و قلدري و تحميل يك نظر باشد، موضوع فرق مي‌كند.
دست آخر نكته مهم‌تر آنكه هم غرب و هم تهران پايان اظهاراتشان تنها تا آدرس شوراي امنيت سازمان ملل محدود مي‌شود ولي هيچ كس از آدرس بعدي سخن نمي‌گويد. آيا اين مهم جز اين است كه هنوز ديپلماسي تنها ابزار موثر شناخته مي‌شود؟
پيش‌نويس قطعنامه پيشنهادي اتحاديه اروپا به اجلاس شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي نيز كه ديروز منتشر شد، جز لفاظي‌هاي معمول در هشداردهي‌هاي متقابل غرب و تهران عليه يكديگر، ولي هنوز بر ابزار ديپلماسي به عنوان تدبير خردمندانه براي دستيابي به توافق در مورد پرونده هسته‌يي ايران تاكيد دارد. واقعي‌ترين تعبير از رفتار جاري ميان تهران و غرب بسا عزم طرف‌ها بر ادامه تاكتيك تهديد تا لبه پرتگاه سقوط به بحران كامل باشد. اما هر دو مصرانه تلاش مي‌كنند تا از ميان همه پيام‌هاي خود سرانجام به نقطه‌يي براي شروع تازه در خدمت به حل اختلاف‌ها به شيوه تراضي‌الطرفين دست يابند. بديهي است اين تلاش در لايه‌يي غليظ از ادبياتي پنهان است كه بيشتر به تهديد و هشدار نزديك است تا مسالمت‌جويي و انعطاف‌پذيري.
مروري بر نظرات ابراز شده طي روزهاي اخير و بويژه پيش‌نويس قطعنامه پيشنهادي اتحاديه اروپا مصداق مدعاي بالا است.
اروپاييان در قطعنامه خود كه توسط آلمان، فرانسه و انگليس تدوين شده علاوه بر اينكه خواستار ارجاع پرونده هسته‌يي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل شده‌اند اما به نكاتي اشاره مي‌كنند كه به وضوح نشان مي‌دهد، هنوز به كارآمدي ديپلماسي بيش از تهديدهاي ظاهري توجه دارند.
در اين بيانيه خواسته شده موارد ناكامي ايران در جامه عمل پوشاندن به تعهدات هسته‌يي‌اش و موارد نقض تعهدات ايران در چارچوب پادمان منع گسترش هسته‌يي به اطلاع اعضاي آژانس، شوراي امنيت سازمان ملل و مجمع عمومي سازمان ملل متحد برسد.
اروپاييان همچنين در بيانيه خود از شوراي امنيت خواسته‌اند ايران را تحت فشار قرار دهد تا به آژانس اجازه دهد از تمامي تاسيسات هسته‌يي ايران بازديد كند. همچنين تصريح شده ايران بايد بلافاصله فرآيند غني‌سازي و فراوري سوخت هسته‌يي را به حال تعليق درآورد. شوراي امنيت نيز بايد ايران را براي بازگشت به ميز مذاكره با اتحاديه اروپا كه در دو سال گذشته پيشرفت چشمگيري داشته زير فشار قرار دهد.
پيش نويس قطعنامه پيشنهادي اروپا در توجيه محكوم كردن رفتار ايران به دوبند از مقررات آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي اشاره دارد كه عبارتند از اينكه نخست، چنانچه مساله‌يي در ارتباط با فعاليت‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي مطرح شد كه در حوزه اختيارات سازمان ملل متحد باشد، آژانس بايد شوراي امنيت را در جريان آن قرار دهد.
دوم، آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي بايد عدم پيروي كشورهاي جهان را از معاهدات منع گسترش تسليحات هسته‌يي به اطلاع اعضاي اين آژانس، شوراي امنيت سازمان ملل و مجمع عمومي آن برساند.
نكات قابل تامل در پيش‌نويس پيشنهادي اتحاديه اروپا آن است كه از يك سو اروپاييان تلاش مي‌كنند از ميراث ابتكار دخالت خود در پرونده هسته‌يي ايران قاطعانه دفاع كنند. اين ميراث چيزي نيست جز حفظ دستاوردهاي مذاكرات و وادار كردن ايران به بازگشت به ميز مذاكرات.
در اين حال اروپاييان بر نكته‌يي ديگر نيز توجه كرده‌اند و آن پرهيز از هرگونه اشاره به تهديد ايران راجع به تحريم اقتصادي يا هر اقدام ديگري است كه بتواند تهران را به عكس‌العمل تند و خارج از كنترل غرب وادارد.
نكته آخر اينكه اروپاييان در ارايه قطعنامه پيشنهادي خود باور دارند كه پيش‌نويس آنها در عبور از فيلتر ديگر اعضاي شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌يي دچار جرح و تعديل خواهد شد . بويژه آنكه هنوز امريكا و كانادا، اتحاديه اروپا و ژاپن نتوانسته‌اند چين و تا حدود زيادي روسيه را براي همراهي با خود عليه تهران مجاب كنند.
اميدواري به ديپلماسي تنها در قطعنامه پيشنهادي اروپاييان معلوم نيست، بلكه حتي در كلام تند امريكاييان نيز اين اميد همچنان چشم زد است.
نيكلاس برنز معاون وزير امور خارجه امريكا اگرچه در اظهارات اخيرش تصريح كرد كه اگر تهران بر سر برنامه اتمي خود مصالحه نكند، ايران مي‌تواند يقين داشته باشد كه پرونده‌اش به شوراي امنيت ارجاع مي‌شود، اما بلافاصله در سخنانش خطاب به خبرنگار بي.بي.سي تصريح كرد كه »اكثر اعضاي شوراي حكام آژانس از ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت حمايت مي‌كنند ولي روشن نيست اين ماجرا چه زمان اتفاق مي‌افتد و اين امر بستگي به پيشرفت مذاكرات با تهران دارد.
فيليپ دوست بلازي« وزير امور خارجه فرانسه نيز كه در روزهاي اخير تندترين اظهارات را عليه سياست‌هاي ايران ابراز داشته در واكنش به سخنان احمدي‌نژاد به طرزي محتاطانه گفت: ارجاع پرونده هسته‌يي ايران هنوز يكي از گزينه‌هاي ما است.
جانمايه كلام جلسه مشترك نمايندگان سه كشور انگليس، آلمان و فرانسه كه با حضور نيكلاس برنز در مقر سازمان ملل برگزار شد همين تهديد ؤابت بود: ايران بايد فوراص به ميز مذاكرات بازگردد تا از ارجاع پرونده هسته‌يي‌اش به شوراي امنيت جلوگيري شود.
جالب‌تر آنكه »كاندوليزا رايس« وزير امور خارجه دولت جرج بوش كه همواره نسبت به سياست‌هاي تهران با تندخويي سخن گفته است، در اظهارات اخيرش كوشيد لحن ملايمي در اين باره داشته باشد و زمان معلومي را براي ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت اعلام نكند.
در واكنش تهران كافي است تنها به اظهارات حميد رضا آصفي سخنگوي وزارت امور خارجه ايران اشاره كنيم كه كوشيد با ادبياتي شبيه به غربي‌ها و در اين حال با همان مضمون به تهديدها و هشدارها پاسخ دهد. او گفت: ما در گذشته نيز نشان داده‌ايم كه توانايي بالايي در مديريت بحران داريم و بارها گفته‌ايم كه شوراي امنيت آخر دنيا نيست.«
آصفي همچنين افزود: اگر منطق، عقل، مقررات بين‌المللي و استدلال‌هاي حقوقي مبناي كار باشد، من صددرصد خوش‌بين هستم كه پرونده ايران به شوراي امنيت نمي‌رود، اما اگر بحث سياسي و قلدري و تحميل يك نظر باشد، موضوع فرق مي‌كند.
دست آخر نكته مهم‌تر آنكه هم غرب و هم تهران پايان اظهاراتشان تنها تا آدرس شوراي امنيت سازمان ملل محدود مي‌شود ولي هيچ كس از آدرس بعدي سخن نمي‌گويد. آيا اين مهم جز اين است كه هنوز ديپلماسي تنها ابزار موثر شناخته مي‌شود؟
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید