راهکاریی برای مقابله با تحریم نفتی

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: محمدرضا امیدخواه رئیس کمیته علمی اولین همایش ملی و نمایشگاه توسعه نرم افزارهای صنعت نفت (OISD) به بررسی ضرورت تولید نرم‌افزارهای داخلی صنعت نفت و اقدامات انجام شده در مقابل تحریم‌های این حوزه پرداخت.

ایده برگزاری این همایش از کجا شکل گرفت؟

* امیدخواه: سال گذشته پایگاه معتبر مرجع مهندسی شیمی ایران (ایکمیکا) ایده اولیه برگزاری این همایش را به منظور تجمیع توان و پتانسیل داخلی برای توسعه نرم افزار‌ها به ما ارائه کرد که ما هم در انجمن مهندسی شیمی ایران با توجه به سوابق قبلی و کاری که برخی از اساتید محترم دانشگاه‌های کشور انجام داده بودند و به دلیل درک قبلی ضرورت آن استقبال کردیم و لذا قرار است این همایش اواخر سال جاری با همکاری مشترک انجمن مهندسی شیمی ایران و پایگاه ایکمیکا برگزار شود.

ضرورت تولید نرم افزارهای داخلی صنعت نفت چیست و چه راهکاری برای مقابله با تحریم‌ها ارائه می‌دهد؟

*امیدخواه: همانطور که می‌دانید اغلب فرآیندهای صنعت نفت تحت لیسانس شرکت‌های معتبر خارجی هستند و دلیل اصلی اکثر آن‌ها نیز نرم افزار طراحی ساخت و راه اندازی واحدهای مختلف نظیر پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌هاست که به طور انحصاری در اختیار آن‌هاست. اگر بتوان توانمندی‌های داخلی را برای توسعه نرم افزارهای صنعت نفت تجمیع کرد و عناصر مختلفی چون برنامه نویسی، طراحی و معماری نرم افزار را به همراه متخصصین فرآیند و مهندسی شیمی در کنار هم جمع کرد قطعا می‌توان در میان مدت به خودکفایی نسبی در زمینه تولید نرم افزارهای مورد نیاز صنعت نفت کشور دست یافت.

ضرورت دیگر بحث سینتیک فرآیند‌ها به عنوان قلب صنعت نفت است که در اکثر پایان نامه‌های دانشگاهی روی آن‌ها کار می‌شود ولی به جهت عدم وجود نرم افزار‌های مناسب قابلیت توسعه و استفاده صنعتی را پیدا نمی‌کنند. به‌عبارت دیگر توسعه نرم افزار‌ها تکمیل یک زنجیره مهم در توسعه دانش کشور در جهت تجاری سازی علم است.

مبحث مهم دیگر بحث مقابله با تحریم‌هاست. شما اگر به این حوزه آشنا باشید می‌دانید که اکثر نرم افزارهایی که اکنون استفاده می‌شوند جزء اقلام تحریمی هستند و هم اکنون یا به صورت قفل شکسته مورد استفاده قرار می‌گیرند یا در صورت عدم تحریم با هزینه‌های گزاف از خارج خریداری می‌شوند. این در حالیست که نرم افزارهای قفل شکسته در هنگام استفاده تجاری مثلا طراحی پایه یک واحد پتروشیمی به علت اصل نبودن ما را دچار مشکل می‌کنند چه در خصوص اطمینان از صحت نتایج و چه در زمینه ارائه آن‌ها در مجامع معتبر علمی که درد سر ساز هستند.

آیا با توجه به شعار سال ۱۳۹۱ این همایش طراحی شده است؟

*امیدخواه: همانطور که عرض کردم ایده اولیه سال ۱۳۹۰ مطرح شد و هدف گذاری این همایش که دارای عنوان دقیق «توسعه نرم افزارهای صنعت نفت» است اساسا تولید داخلی نرم افزارهای مورد نیاز صنعت نفت است و از این لحاظ در انطباق کامل با شعار امسال مقام معظم رهبری است و از این بابت موجب خرسندی ماست که ایده ما در جهت اهداف کلان نظام آن هم در سطح صنعت مادر کشور یعنی صنعت نفت است.

آیا واقعا توانایی داخلی برای تولید نرم افزارهای مورد نیاز صنعت نفت وجود دارد؟

*امیدخواه: ما بررسی کردیم و دیدیم که اولا تخصص‌های مختلف مورد نیاز برای تولید داخلی نرم افزارهای ضروری صنعت نفت به صورت پراکنده وجود دارد. یعنی بهترین برنامه نویس‌های رایانه‌ای در کشور ما حضور دارند همچنین بهترین متخصصین فرآیندهای مهندسی شیمی و نفت نیز در سطح صنایع نفت و نیز دانشگاه‌های ما فعالند که می‌توانند طراحی اولیه و معماری مناسب برای نرم افزار ارائه دهند. ضمن اینکه همین الان که بنده با شما صحبت می‌کنم، در چند دانشکده مهندسی شیمی و نفت کشور معماری چند نرم افزار در حال انجام است و حتی در یکی دو مورد هم در حال نهایی شدن است و در آستانه عقد قرارداد قرار گرفته است. از طرف دیگر چندین شرکت خصوصی هم وجود دارند که برای تجهیزات خاص صنعت نفت نرم افزارهای داخلی نوشته‌اند. کاری که با برگزاری این همایش دنبال می‌شود جمع کردن این توان‌ها در کنار هم و ایجاد هم افزایی در مسیر تکمیل زنجیره تولید نرم افزارهای یکپارچه مورد نیاز صنعت نفت کشور است و ما نسبت به این مطلب بسیار خوش بین هستیم و بالا‌تر از این حتی امید صدور دانش فنی و نرم افزارهای تولیدی به بازارهای جهانی را داریم. این امر می‌تواند در ‌‌نهایت صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران را در بسیاری از فرآیندهای اصلی به یک صنعت صاحب لیسانس تبدیل کند.

تاکنون چه اقداماتی انجام داده‌اید؟

*امیدخواه: تاکنون کمیته‌های علمی و اجرایی همایش شکل گرفته و محورهای علمی اصلی همایش هم مشخص شده‌اند که عبارتند از:

۱. توسعه نرم‌افزارهای «مهندسی و فرآیندی» در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

۲. توسعه نرم‌افزارهای «سازمانی و مدیریتی» در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

۳. توسعه نرم‌افزارهای «آموزشی و دانشگاهی» در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

و زیرمحورهای هر محور اصلی متعاقبا در سایت همایش به نشانی www. oisd. ir اطلاع رسانی خواهد شد. ضمنا دبیرخانه علمی این همایش هم در محل انجمن مهندسی شیمی ایران قرار دارد.

نکته‌ای باقی مانده که بخواهید بگویید؟

*امیدخواه: مهم‌ترین نکته‌ای که مخاطبین همایش باید به آن توجه کنند این است که هدف از برگزاری این همایش، بررسی نحوه استفاده و کاربرد نرم افزارهای تجاری موجود در صنایع نفت و ارائه مقاله در این خصوص نیست. این همایش به دنبال کشف و ارائه ایده‌های نو در معماری و طراحی نرم افزارهای جدید و یا توسعه نرم افزارهای موجود با هدف کاربرد بومی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران است و آرمان بسیار بزرگی را دنبال می‌کند که امیدواریم با مشارکت جدی فرهیختگان صنعت و دانشگاه در سال‌های آینده شاهد به بار نشستن این نهال نوپا باشیم.