آيا هند از حلقه دوستان ايران خارج شده است؟
آفتاب‌‌نیوز : 
هندى ها مى كوشند پيش از تهران به تمامى اين سئوال ها پاسخ دهند.معاون وزير خارجه هند چند روز پس از راى مثبت اين كشور به قطعنامه پيشنهادى اروپا، در ديدار با سفير ايران در دهلى نو توضيحاتى داد كه معلوم است تهران را قانع نكرده وگرنه على لاريجانى مسئول پرونده اتمى ايران نمى گفت كه از هندى ها دلخور و گلايه منديم.
هندى ها مى گويند كه راى مثبتشان به قطعنامه اى كه توسط ايران رد هم شده است با هدف جلوگيرى از يك رويارويى عمده ميان ايران و جامعه جهانى انجام شد. با اين تفسير منتى هم بر سر دوست ديرين خود مى گذارند. اين ديدگاه هند هم نتوانست از دلخورى تهران كم كند چنان كه سياوش زرگر يعقوبى سفير ايران در هند گفت كه ايران از راى هندى ها غافلگير شده است. تهران اين راى را غيرمنصفانه و تحت فشار سياسى مى داند.«فشار سياسى» ايالات متحده آمريكا كه دهلى را مجبور به راى موافق به قطعنامه كرد شايد دليل مناسبى باشد كه تهران تنها از دوست ديرين خود دلخور شود و قصد تلافى نداشته باشد.
وزارت خارجه هند پس از آنكه معاون اين وزارتخانه با سفير ايران ديدار كرد بيانيه اى منتشر كرد و طى آن گفت كه هيچ نشانه اى براى اينكه تهران در همكارى با دهلى تجديدنظر كند، وجود ندارد.دهلى نو پس از راى مثبت به قطعنامه نگران معامله ۲۲ ميلياردى انتقال گاز ايران به هند از طريق پاكستان بود، اما على آقامحمدى سخنگوى شوراى امنيت ملى ايران به رسانه هاى مختلف خبرى داخلى و خارجى بارها گفت كه تهران قصد ندارد در اين قرارداد تجديدنظر كند.
آقامحمدى روابط ايران و هند را خوب و عميق در بسيارى از زمينه ها و در امور منطقه توصيف كرده است اما در عين حال راى هند را «عجيب» خوانده است. مقام بلندپايه ايرانى اميدوار است كه دو كشور با در نظر گرفتن اهداف بلندمدت، روابط خود را عميق تر كنند. هندى ها هم مثل ايران روابط دو كشور را ديرينه و گسترده مى خوانند اما در عين حال مى گويند كه راى شان در شوراى حكام با فشار آمريكا شكل نگرفته بلكه موضع آشكار دولت هند است.
راى دولت «مان موهان سينگ» به قطعنامه كه ايران آن را غيرمنصفانه خوانده است احزاب رقيب دولت آن كشور را نيز به واكنش واداشته است. حزب كمونيست هند معترض ترين گروه سياسى اين كشور است كه سرانجام ۴ تن از رهبرانش با نخست وزير هند ديدار كردند. رهبران احزاب چپگرايى كه به عنوان حامى دولت شناخته مى شوند، اين ملاقات را قانع كننده ندانسته اند و از دولت خواسته اند حالا كه چنين رايى به قطعنامه داده است تلاش كند كار به جايى رسد كه پرونده ايران واقعاً به شوراى امنيت سازمان ملل متحد ارجاع شود.
ساعاتى پيش از آنكه شوراى حكام آژانس تشكيل جلسه بدهد و ۳۵ كشور عضو بر سر قطعنامه به توافق نرسند و سرانجام كار به راى گيرى بكشد، مان موهان سينگ و محمود احمدى نژاد تلفنى گفت وگو كردند.طبق گزارش هايى كه دو كشور از اين گفت وگوى تلفنى منتشر كردند «سينگ» به رئيس جمهور ايران توصيه كرده است كه براى جلوگيرى از رويارويى موضعى ديگر در قبال برنامه هاى اتمى اتخاذ شود و به زبانى ديگر ايران از موضع خود كوتاه بيايد.
ايران روى كمك هاى هند حساب گسترده اى باز كرده بود. مسئول جديد پرونده اتمى ايران به هند رفته بود و هنوز از سفرش به دهلى نو بازنگشته بود كه وزير خارجه هند با همتاى جديد ايرانى اش در تهران ملاقات كرد و قول مساعدى هم از سوى دهلى نو براى حمايت از ايران داده شد اما در شوراى حكام اتفاق ديگرى افتاد كه كارشناسان از آن به عنوان «شگفتى اجلاس تابستانى شورا» ياد كردند.
رسانه هاى هندى نيز پس از اين راى از دولت دهلى انتقادهاى تندى كردند چنان كه يكى از روزنامه ها راى هند را خيانت به همه آنچه خواند كه براى دفاع از كشورهاى در حال توسعه در مقابل غرب صورت مى گيرد.به نظر مى رسد كه هندى ها در جريان اين راى، در پى تقويت موضع خود نزد غرب به ويژه ايالات متحده آمريكا بودند. در زمانى كه صحبت از اصلاح ساختار سازمان ملل متحد مى شود، اين ابرقدرت آسيا مى خواهد كه يك كرسى دائم در شوراى امنيت سازمان ملل متحد را از آن خود كند.
از سوى ديگر دهلى نو پيشنهادى از سوى آمريكا داشته تا به توسعه نيروگاه هاى اتمى اش بپردازد. ايالات متحده پيش از اجلاس شوراى حكام از هند گلايه كرد و از موضع اين كشور چندان رضايتى نداشت.
مقام هاى آمريكايى مى گفتند كه اگر دهلى نو بخواهد در مخالفت با قطعنامه پيشنهادى راى بدهد در معاهده هسته اى كه خرداد امسال امضا شده مشكلاتى به وجود خواهد آمد.بعد از سال ها سوءظن به جا مانده از جنگ سرد ميان دهلى نو و واشينگتن، دو كشور خرداد ماه امسال معاهده اى امضا كردند كه براساس آن آمريكا به برنامه هاى غير نظامى هند كمك خواهد كرد. دو كشور همكارى دفاعى فضايى نيز خواهند داشت. براساس اين پيمان، روابط دو كشور وارد مرحله تازه ترى شده است.
مسئله ايران اما به شكل غير منتظره وارد معادلات شد. پس از آنكه سخن از حمايت هند از ايران مى شود، اعضاى كنگره آمريكا از دولت جورج بوش انتقاد كردند كه چرا بدون تصويب كنگره پيمان دفاعى نظامى با دهلى نو بسته است. هند در وضعيت دشوارى كه قرار گرفت آمريكا را انتخاب كرد. هرچند كه اين كشور كه تسليحات اتمى دارد نمى توانست ايران را از دستيابى به فناورى صلح آميز غير نظامى باز دارد. از سويى يك قرارداد ۲۲ ميليارد دلارى كه گاز ايران را از ميدان نفتى عسلويه از طريق پاكستان به هند مى رساند موضوع ديگرى براى نگرانى هندى ها است چرا كه نياز روزافزون هند به انرژى، اين كشور را نيازمند گاز طبيعى نسبتاً ارزان ايران مى كند. ايالات متحده ظرف ماه هاى پيش بسيار كوشيد كه هند را از اجرايى كردن اين قرارداد با ايران منصرف كند اما دهلى نو سرانجام تسليم خواست آمريكا نشد و اين موضوع را براى راى گيرى در شوراى حكام نگه داشت.
بيشتر از يك دهه است كه روابط ايران و هند مناسباتى نزديك، دوستانه و مهم در منطقه شده است. اكبر هاشمى رفسنجانى رئيس جمهور اسبق ايران يازده سال پيش به هند سفر كرد و از آن پس رفت و آمد هاى ديپلماتيك دو كشور قوت گرفت تا به امضاى قرارداد ۲۲ ميلياردى ختم شد.
طبق اين قرارداد از ۴ سال ديگر فروش ساليانه ۵ ميليون تن گاز مايع ايران به هند آغاز خواهد شد.
هند هم اكنون يكى از بازار هاى بزرگ و در حال رشد مصرف گاز طبيعى در منطقه آسيا محسوب مى شود. براساس اعلام اداره اطلاعات انرژى آمريكا مصرف اين نوع سوخت در هند طى سال ،۲۰۰۲ ۲۵ ميليون مترمكعب گزارش شده است و در صورت استمرار چنين روندى اين ميزان تا سال ۲۰۱۰ به رقم ۳۵ ميليون مترمكعب و تا سال ۲۰۱۵ به بيش از ۴۵ ميليون مترمكعب ارتقا خواهد يافت. هندى ها براى تامين اين نياز فزاينده به گاز طبيعى نمى توانند تنها به منابع داخلى اكتفا كنند.
هند هم اكنون ۷۰ درصد از منابع مورد نياز انرژى خود را از خارج تامين مى كند و پيش بينى مى شود كه تا سال ۲۰۲۰ اين ميزان وابستگى افزايش يافته و به ۸۵ درصد برسد. هند ميان پيمان و قرارداد هاى متعددى با دوستان قرار گرفته است. دوستان هند كه لزوماً هم با هم دوست نيستند يعنى ايران و آمريكا، شرايط دشوارى براى دهلى نو فراهم كرده اند.
هندى ها مى گويند راى اين كشور در اجلاس بعدى شوراى حكام تغيير نخواهد كرد. اين جمله به معناى اين است كه اگر در اجلاس بعدى باز هم كار به راى گيرى كشيد، دهلى نو همسو با ايالات متحده به قطعنامه راى خواهد داد. با اين همه «سعيد اسدى» سخنگوى سفارت ايران در هند به خبرگزارى فرانسه مى گويد: تا به حال هيچ تصميم خاصى براى تعليق قرارداد تامين گاز مايع هند گرفته نشده است. او مى گويد: «همه چيز به مواضع بعدى هند بستگى دارد. هنوز هيچ چيز مشخص نيست.»
تهران اين روزها مواضع هند را با دقت بيشترى رصد مى كند تا ببيند كه در آينده چه مى شود.بنابراين نمى توان گفت كه هند از حلقه دوستان ايران خارج شده است. هرچند كه به نظر مى رسد از اعتبارش در ميان كشورهاى عضو جنبش عدم تعهد شوراى حكام كاسته شده است.
هندى ها مى كوشند پيش از تهران به تمامى اين سئوال ها پاسخ دهند.معاون وزير خارجه هند چند روز پس از راى مثبت اين كشور به قطعنامه پيشنهادى اروپا، در ديدار با سفير ايران در دهلى نو توضيحاتى داد كه معلوم است تهران را قانع نكرده وگرنه على لاريجانى مسئول پرونده اتمى ايران نمى گفت كه از هندى ها دلخور و گلايه منديم. هندى ها مى گويند كه راى مثبتشان به قطعنامه اى كه توسط ايران رد هم شده است با هدف جلوگيرى از يك رويارويى عمده ميان ايران و جامعه جهانى انجام شد. با اين تفسير منتى هم بر سر دوست ديرين خود مى گذارند. اين ديدگاه هند هم نتوانست از دلخورى تهران كم كند چنان كه سياوش زرگر يعقوبى سفير ايران در هند گفت كه ايران از راى هندى ها غافلگير شده است. تهران اين راى را غيرمنصفانه و تحت فشار سياسى مى داند.«فشار سياسى» ايالات متحده آمريكا كه دهلى را مجبور به راى موافق به قطعنامه كرد شايد دليل مناسبى باشد كه تهران تنها از دوست ديرين خود دلخور شود و قصد تلافى نداشته باشد.
وزارت خارجه هند پس از آنكه معاون اين وزارتخانه با سفير ايران ديدار كرد بيانيه اى منتشر كرد و طى آن گفت كه هيچ نشانه اى براى اينكه تهران در همكارى با دهلى تجديدنظر كند، وجود ندارد.دهلى نو پس از راى مثبت به قطعنامه نگران معامله ۲۲ ميلياردى انتقال گاز ايران به هند از طريق پاكستان بود، اما على آقامحمدى سخنگوى شوراى امنيت ملى ايران به رسانه هاى مختلف خبرى داخلى و خارجى بارها گفت كه تهران قصد ندارد در اين قرارداد تجديدنظر كند.
آقامحمدى روابط ايران و هند را خوب و عميق در بسيارى از زمينه ها و در امور منطقه توصيف كرده است اما در عين حال راى هند را «عجيب» خوانده است. مقام بلندپايه ايرانى اميدوار است كه دو كشور با در نظر گرفتن اهداف بلندمدت، روابط خود را عميق تر كنند. هندى ها هم مثل ايران روابط دو كشور را ديرينه و گسترده مى خوانند اما در عين حال مى گويند كه راى شان در شوراى حكام با فشار آمريكا شكل نگرفته بلكه موضع آشكار دولت هند است.
راى دولت «مان موهان سينگ» به قطعنامه كه ايران آن را غيرمنصفانه خوانده است احزاب رقيب دولت آن كشور را نيز به واكنش واداشته است. حزب كمونيست هند معترض ترين گروه سياسى اين كشور است كه سرانجام ۴ تن از رهبرانش با نخست وزير هند ديدار كردند. رهبران احزاب چپگرايى كه به عنوان حامى دولت شناخته مى شوند، اين ملاقات را قانع كننده ندانسته اند و از دولت خواسته اند حالا كه چنين رايى به قطعنامه داده است تلاش كند كار به جايى رسد كه پرونده ايران واقعاً به شوراى امنيت سازمان ملل متحد ارجاع شود.
ساعاتى پيش از آنكه شوراى حكام آژانس تشكيل جلسه بدهد و ۳۵ كشور عضو بر سر قطعنامه به توافق نرسند و سرانجام كار به راى گيرى بكشد، مان موهان سينگ و محمود احمدى نژاد تلفنى گفت وگو كردند.طبق گزارش هايى كه دو كشور از اين گفت وگوى تلفنى منتشر كردند «سينگ» به رئيس جمهور ايران توصيه كرده است كه براى جلوگيرى از رويارويى موضعى ديگر در قبال برنامه هاى اتمى اتخاذ شود و به زبانى ديگر ايران از موضع خود كوتاه بيايد.
ايران روى كمك هاى هند حساب گسترده اى باز كرده بود. مسئول جديد پرونده اتمى ايران به هند رفته بود و هنوز از سفرش به دهلى نو بازنگشته بود كه وزير خارجه هند با همتاى جديد ايرانى اش در تهران ملاقات كرد و قول مساعدى هم از سوى دهلى نو براى حمايت از ايران داده شد اما در شوراى حكام اتفاق ديگرى افتاد كه كارشناسان از آن به عنوان «شگفتى اجلاس تابستانى شورا» ياد كردند.
رسانه هاى هندى نيز پس از اين راى از دولت دهلى انتقادهاى تندى كردند چنان كه يكى از روزنامه ها راى هند را خيانت به همه آنچه خواند كه براى دفاع از كشورهاى در حال توسعه در مقابل غرب صورت مى گيرد.به نظر مى رسد كه هندى ها در جريان اين راى، در پى تقويت موضع خود نزد غرب به ويژه ايالات متحده آمريكا بودند. در زمانى كه صحبت از اصلاح ساختار سازمان ملل متحد مى شود، اين ابرقدرت آسيا مى خواهد كه يك كرسى دائم در شوراى امنيت سازمان ملل متحد را از آن خود كند.
از سوى ديگر دهلى نو پيشنهادى از سوى آمريكا داشته تا به توسعه نيروگاه هاى اتمى اش بپردازد. ايالات متحده پيش از اجلاس شوراى حكام از هند گلايه كرد و از موضع اين كشور چندان رضايتى نداشت.
مقام هاى آمريكايى مى گفتند كه اگر دهلى نو بخواهد در مخالفت با قطعنامه پيشنهادى راى بدهد در معاهده هسته اى كه خرداد امسال امضا شده مشكلاتى به وجود خواهد آمد.بعد از سال ها سوءظن به جا مانده از جنگ سرد ميان دهلى نو و واشينگتن، دو كشور خرداد ماه امسال معاهده اى امضا كردند كه براساس آن آمريكا به برنامه هاى غير نظامى هند كمك خواهد كرد. دو كشور همكارى دفاعى فضايى نيز خواهند داشت. براساس اين پيمان، روابط دو كشور وارد مرحله تازه ترى شده است.
مسئله ايران اما به شكل غير منتظره وارد معادلات شد. پس از آنكه سخن از حمايت هند از ايران مى شود، اعضاى كنگره آمريكا از دولت جورج بوش انتقاد كردند كه چرا بدون تصويب كنگره پيمان دفاعى نظامى با دهلى نو بسته است. هند در وضعيت دشوارى كه قرار گرفت آمريكا را انتخاب كرد. هرچند كه اين كشور كه تسليحات اتمى دارد نمى توانست ايران را از دستيابى به فناورى صلح آميز غير نظامى باز دارد. از سويى يك قرارداد ۲۲ ميليارد دلارى كه گاز ايران را از ميدان نفتى عسلويه از طريق پاكستان به هند مى رساند موضوع ديگرى براى نگرانى هندى ها است چرا كه نياز روزافزون هند به انرژى، اين كشور را نيازمند گاز طبيعى نسبتاً ارزان ايران مى كند. ايالات متحده ظرف ماه هاى پيش بسيار كوشيد كه هند را از اجرايى كردن اين قرارداد با ايران منصرف كند اما دهلى نو سرانجام تسليم خواست آمريكا نشد و اين موضوع را براى راى گيرى در شوراى حكام نگه داشت.
بيشتر از يك دهه است كه روابط ايران و هند مناسباتى نزديك، دوستانه و مهم در منطقه شده است. اكبر هاشمى رفسنجانى رئيس جمهور اسبق ايران يازده سال پيش به هند سفر كرد و از آن پس رفت و آمد هاى ديپلماتيك دو كشور قوت گرفت تا به امضاى قرارداد ۲۲ ميلياردى ختم شد.
طبق اين قرارداد از ۴ سال ديگر فروش ساليانه ۵ ميليون تن گاز مايع ايران به هند آغاز خواهد شد.
هند هم اكنون يكى از بازار هاى بزرگ و در حال رشد مصرف گاز طبيعى در منطقه آسيا محسوب مى شود. براساس اعلام اداره اطلاعات انرژى آمريكا مصرف اين نوع سوخت در هند طى سال ،۲۰۰۲ ۲۵ ميليون مترمكعب گزارش شده است و در صورت استمرار چنين روندى اين ميزان تا سال ۲۰۱۰ به رقم ۳۵ ميليون مترمكعب و تا سال ۲۰۱۵ به بيش از ۴۵ ميليون مترمكعب ارتقا خواهد يافت. هندى ها براى تامين اين نياز فزاينده به گاز طبيعى نمى توانند تنها به منابع داخلى اكتفا كنند.
هند هم اكنون ۷۰ درصد از منابع مورد نياز انرژى خود را از خارج تامين مى كند و پيش بينى مى شود كه تا سال ۲۰۲۰ اين ميزان وابستگى افزايش يافته و به ۸۵ درصد برسد. هند ميان پيمان و قرارداد هاى متعددى با دوستان قرار گرفته است. دوستان هند كه لزوماً هم با هم دوست نيستند يعنى ايران و آمريكا، شرايط دشوارى براى دهلى نو فراهم كرده اند.
هندى ها مى گويند راى اين كشور در اجلاس بعدى شوراى حكام تغيير نخواهد كرد. اين جمله به معناى اين است كه اگر در اجلاس بعدى باز هم كار به راى گيرى كشيد، دهلى نو همسو با ايالات متحده به قطعنامه راى خواهد داد. با اين همه «سعيد اسدى» سخنگوى سفارت ايران در هند به خبرگزارى فرانسه مى گويد: تا به حال هيچ تصميم خاصى براى تعليق قرارداد تامين گاز مايع هند گرفته نشده است. او مى گويد: «همه چيز به مواضع بعدى هند بستگى دارد. هنوز هيچ چيز مشخص نيست.»
تهران اين روزها مواضع هند را با دقت بيشترى رصد مى كند تا ببيند كه در آينده چه مى شود.بنابراين نمى توان گفت كه هند از حلقه دوستان ايران خارج شده است. هرچند كه به نظر مى رسد از اعتبارش در ميان كشورهاى عضو جنبش عدم تعهد شوراى حكام كاسته شده است.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید