یارانه نقدی باتلاق‌های اقتصادی ایجاد کرد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: فرشاد مومنی در گفت‌و‌گو با "قانون" با بیان اینکه وقتی سیاست‌گذار در تصمیم‌گیری‌های خود دچار اشتباه می‌شود، مسئله تنها این نیست که آیا اهداف مورد نظر آن سیاست در حد انتظار تحقق نیافته است افزود: مسئله مهم‌تر آن است که این اشتباه خسارت‌های جبران ناپذیری را با خود به همراه خواهد داشت. مانند اتفاقی که درخصوص اجرای هدفمندی یارانه‌ها رخ داد و اقتصاد یک کشور را زیر سؤال برد.

مومنی در خصوص رقم 44 هزار و 500 تومان یارانه نقدی پیش بینی شده در هدفمندی یارانه‌ها و اینکه بعد از توقف اجرای فاز دوم چه اتفاقی در این باره خواهد افتاد‌،گفت: در تجربه جهانی تعدیل ساختاری به اعتبار هزینه‌هایی که کشورهای توسعه‌یافته از محل شوک درمانی متحمل شدند تعبیری به کار گرفته شده به نام "پیشروی در باتلاق ". یعنی می‌گویند دولت اگر به جای روش‌های منطقی بخواهد از طریق روش‌های شو‌ک آفرین مسائل را حل کند در باتلاقی قرار خواهد گرفت که بیرون آمدن از آن ممکن نخواهد بود. پرداخت یارانه‌های نقدی نیز تنها باعث به وجود آمدن باتلاقی بزرگ در اقتصاد کشور بوده است.

ماجرای نوسانات ارز و دستمزدها

دکتر فرشاد مؤمنی در تحلیل این موضوع که نوسانات شدید در نرخ ارز و التهابات بازار سکه تا چه میزان روی کاهش دستمزدها اثر داشته است، توضیح داد: می‌‌خواهم این‌طور توضیح دهم که تمام ماجرای نوسانات نرخ ارز و التهابات بازار سکه و طلا از کانال همان سیاست نادرست دولت در سال 1389 با اجرای هدفمندی یارانه‌ها نشات گرفته است و دلیل دیگری ندارد، خب بالطبع آثار سوء بسیاری را نیز بر اقتصاد خانواده‌ها گذاشته است.

وی در توضیح این مطلب افزود: دولت در اثر اجرای نادرست هدفمندی یارانه‌ها دچار به هم‌ریختگی‌های مالی شده است چرا که دولت در سند لایحه بودجه 1391 برای تامین مالی هزینه‌های خود بر این تلاش بود تا حجم بزرگی از منابع مورد نیاز خود را از طریق سه مؤلفه وام‌گیری داخلی، خارجی وانتشار اوراق مشارکت تامین کند و مجموع منابعی که دولت از ناحیه این سه مولفه پیش بینی کرده بود که در سال 91 محقق شود، رقمی در حدود 4/2 سهم نفت در بودجه عمومی دولت بوده است.

دولت انگیزه افزایش نرخ ارز را داشته است

وی در پاسخ به این پرسش که تحریم‌ها تا چه اندازه در التهابات اخیر بازار ارز اثرگذار بوده است، گفت: با وجود آنکه دولت تلاش می‌کند تمام التهابات بازار ارز را ناشی از تحریم‌ها ببیند، من معتقد هستم سهم سوء تدبیرها در بروز بحران‌های ارزی اخیر به مراتب از سهم تحریم‌ها بیشتر بوده و گواه این مطلب نیز لایحه بودجه دولت است.به گفته فرشاد مؤمنی ، در سند لایحه بودجه سال 91 دولت آشکارا از مجلس اجازه خواسته بود تا اگر توانست دلار را در سال 90 به قیمت‌های بالاتری به‌فروش رساند این امکان را داشته باشد کل اضافه درآمد را در سال 91 خرج کند و همین مسئله نشان می‌دهد که دولت انگیزه افزایش نرخ ارز را در سال 91 داشته است. وی ادامه داد: البته من منکر وجود افرادی که از این شرایط سوء استفاده کردند نیستم اما سرچشمه این بحران‌ها بی‌تدبیری‌های دولت است. مجلس باید دولت کمک کند تا او کم‌تر به سمت اتخاذ سیاست‌های شتاب‌زده پیش رود.

کاهش 30 درصدی اشتغال صنعتی

مؤمنی با تاکید بر این نکته که اگر می‌خواهیم دولت رویه‌های خود را اصلاح کند باید گزارش‌های رسمی و مطالبی که از کانال‌های رسمی منتشر می‌شود را مبنای داوری قرار دهیم‌،گفت: با استناد به گزارش‌های مرکز آمار، در سال 1390 در مقایسه با سال 1389 که هدفمندی یارانه‌ها در کشور اجرا شد، اشتغال صنعتی در کشور 30 درصد کاهش داشته است؛ هرکس کوچک‌ترین درکی از بایسته‌های ملی داشته باشد می‌تواند عمق فاجعه کاهش 30درصدی اشتغال صنعتی را درک کند.به گفته مؤمنی، نباید از آثار و تبعات مضرات اجتماعی آسیب‌های اقتصادی نیز غافل شد چرا که مطالعات بسیار ارزشمندی وجود دارد که نشان می‌دهد که آثار غیر اقتصادی اشتغال و بیکاری از آثار اقتصادی آن بیشتر است.

سالانه 750 هزار نفر زیر خط فقر می‌روند

وی در بررسی دیگر آثار منفی هدفمندی یارانه‌ها، به هزینه‌های بسیار بالای درمان از سال 1389 تا کنون اشاره و تصریح کرد: بر اساس گزارش های رسمی، تا سال 1389 نسبت جمعیتی از کشور که فقط از ناحیه هزینه‌های کمرشکن درمان به زیر خط فقر می‌افتند، معادل یک درصد کل جمعیت کشور بوده است؛ به این معنی که سالانه تا سال 1389، 750 هزار نفر از ایرانیان به واسطه هزینه‌های درمان زیر خط فقر قرار می‌گیرند؛ این اواخر هم که وزیر بهداشت اعلام کرده‌اند این رقم در سال 1390 ، حداقل 5 درصد افزایش داشته است. این تحلیل‌گر مسائل اقتصادی با مقایسه وضعیت فعلی اشتغال با دوران بعد از جنگ اضافه کرد: طبق آمار حتی در دوران بعد از جنگ بنگاه‌های اقتصادی در حدود 75 درصد از نیروهای خود را به صورت دائمی استخدام می‌کردند این در حالی‌است که هم اکنون به گواه دستگاه‌های رسمی 75 تا 85 درصد از شاغلین با قرارداد موقت اشتغال دارند.

به گفته وی وقتی بنگاه‌های تولیدی دچار چنین وضعیت بحرانی می‌شوند مجبورند نیروی کار خود را اخراج کنند و با همین نیروهایشان نیز رفتاری طاقت‌فرسا انجام دهند یعنی وضعیت اقتصاد و اشتغال در کشور بحرانی است. بنا به تحلیل وی اگر تعداد خانوارهایی که براثر کاهش 30 درصدی اشتغال صنعتی از سال 1389 تا کنون با بحران اقتصادی مواجه هستند را در نظر بگیریم و نیز سالانه 750 هزار نفری که به واسطه هزینه‌های درمان به زیر خط فقر می‌روند را نیز به آمار قبلی اضافه کنیم می‌توانیم دریابیم که چشم انداز رفاه خانوارها تا چه اندازه در شرایط بحرانی قرار دارد. فرشاد مؤمنی با تاکید بر اینکه خود دولت نیز در روند اجرای هدفمندی یارانه‌ها آسیب‌های جدی را متحمل شده است ، ادامه داد: با وجود همه ناهنجاری‌ها و بحران‌هایی که سیاست نادرست و غیرکارشناسی هدفمندی یارانه‌ها برای مردم ایجاد کرده باید بگویم خود دولت آسیب بیشتری از آن دیده است.