کد خبر: ۱۸۲۶
تاریخ انتشار : ۱۸ اسفند ۱۳۸۳ - ۱۰:۴۴

آسيا، نگران خط‌ مشي جديد بوش

آفتاب‌‌نیوز : «دانيل بارتلت» مشاور كاخ سفيد می گوید كه اين سخنراني براي شكل دادن مباحث در جهت اعلام ايده‌آل‌هاي ايالات متحده بوده است، در عين حال برخی اين سخنراني را «كمي اغراق‌آميز و در جهت طرح اولويت‌هاي دولت» توصيف كردند. ولي اين اغراق موجب نگراني آسيا شده است. به‌هرحال، توجه مجدد برروي كره شمالي متمركز شده است، نه فقط براي اظهار اميدواري براي ابتكارهاي جديد ديپلماتيك، بلكه براي ابرازنگراني درباره احتمال وخيم‌تر شدن تنش‌هاي اين شبه جزيره.

رسانه‌هاي آسيايي بخش‌هايي از سخنراني كه وعده رويكرد چند جانبه را داده بود مورد تحسين قرار داده و از بخش‌هايي كه اقدام تهاجمي و خصمانه عليه كره‌شمالي را مطرح كرده بود، انتقاد كردند.

اين سؤال در منطقه باقي مي‌ماند كه آيا بوش يك مبارزه جسورانه آمريكايي را آغاز كرده كه نياز به مداخله نظامي به‌دليل وجود «خطري روشن و بارز براي امنيت ملي آمريكا» را به معيار محدودتري براي مقابله با نقض انبوه حقوق بشر كاهش مي‌دهد. اگر اينگونه باشد، آيا اين بيانات مي‌تواند نشانه اوليه تشديد لحن خصمانه براي توجيه اقدام نظامي عليه كره‌شمالي باشد كه يادآور تهاجم نظامي به عراق است كه هنوز ادامه دارد؟

بيان يك ديدگاه 

بوش يك توضيح جامع درباره اتفاقاتي داد كه به نظر مي‌رسد اهداف سياست خارجي آمريكا باشد كه براساس آن آمريكا بر ديكتاتورها متمركز مي‌شود و به «استبداد در دنياي ما» خاتمه مي‌دهد و در عين حال به مردم تحت ستم در دنيا قوت مي‌دهد كه ايالات متحده ستم وارد شده بر آنها را ناديده نمي‌گيرد و توجيه مستبدان را نمي‌پذيرد.»او  با اعلام اينكه «حاكميت جهاني دشمني و انزجار» يك «تهديد مرگبار» براي ايالات متحده است و ارتباط دادن اين مسأله به‌عنوان دليل حادثه يازدهم سپتامبر 2001، بوش بر اهميت تغيير سياست تأكيد كرد. به‌علاوه، تمايز قائل شدن بين رهبري و توده مردم كشور‌هاي خارجي مي‌تواند در آن سوي آبها به‌عنوان برتري دادن حقوق بشر بر حاكميت مطلق ديكتاتوري معني شود و رفتاري را كه سياست آمريكا در پيش گرفت (بستر و حمايت از رشد جنبش‌ها و نهادهاي دموكراتيك تمامي كشورها) براي توجيه مداخله نظامي مورد استفاده قرار دهد.

بوش در طول سخنراني های خود نشانه‌هاي متناقضي درباره اينكه واشنگتن با چه اقتداري مي‌تواند استراتژي خود را عملي كند، ارسال كرده است. خيلي از مقامات كاخ سفيد اين استراتژي را «خط مشي بوش براي آزادسازي» توصيف مي‌كنند. رئيس جمهور اعلام كرد كه حصول آزادي و دموكراسي جهاني در اصل هدف تسليحات نبوده و آمريكا نوع حكومتي ايالات متحده را بركساني كه تمايل ندارند اعمال نمي‌كند. وي همچنين تأييد كرد كه نفوذ آمريكا نامحدود نيست.

به هرحال، وي بيان كرد كه «ما در صورت نياز با نيروهاي مسلح از خود و دوستانمان دفاع خواهيم كرد.»

بوش می گوید: «نفوذ آمريكا قابل ملاحظه است» و «ما از اين نفوذ براي حصول آزادي استفاده خواهيم كرد.»

احتمالاً مؤثرترين بخش اظهارات بوش نقل قول از سخنراني رسمي «آبراهام لينكلن» بود: «كساني كه آزادي را از ديگران دريغ مي‌كنند لايق آزادي نيستند و تحت حاكميت خداوند نمي‌توانند براي مدت زيادي قدرت را دراختيار داشته باشند.»

«كاندو ليزا رايس» در جريان جلسات استماع براي تأييد انتصاب به مقام وزارت امورخارجه بعضي از مفاهيم استراتژي جدید را تشريح كرد. وي بر لزوم استفاده از ديپلماسي آمريكايي براي كمك به ايجاد تعادل قدرت در دنيا در جهت آزادي تأكيد كرد. رايس تعهد آمريكا براي تشريك مزاياي آزادي را تشريح كرد و قول داد: ما نمي‌توانيم تا زماني كه تمامي ساكنان كشورهاي هراس‌انگيز به آزادي دست نيافته‌اند. استراحت كنيم.» در جايي كه بوش در سخنراني تحليف خود نامي از كره شمالي نبرد، رايس پيونگ يانگ را «پايگاه استبداد» و يك «قدرت فوق‌العاده خطرناك» ناميد. وي برخواسته آمريكا مبني‌بر توقف فعاليت‌هاي توليد سلاح هسته‌اي و «پيش گرفتن راه صلح» تأكيد كرد.

و اما در همين زمان رايس تأكيد كرد كه آمريكا قصد هيچ حمله و تهاجمي به كره‌شمالي ندارد و ضمانت‌هاي امنيتي چندجانبه براي اين كشور فراهم است كه آمريكا نيز از جمله كمك‌كنندگان است، البته اگر كره‌شمالي براي لغو برنامه تسليحاتي هسته‌اي خود به‌گونه‌اي قابل رؤيت و به‌طور دائم اعلام آمادگي كند.

ديدگاه مردد نسبت به اظهارات بوش و رايس

اظهارات بوش و رايس مورد توجه تماشاگران بين‌المللي قرار گرفته كه نگران نيات بوش در دوره دوم ریاست جمهوری او هستند و نسبت به ضمانت هاي دولت بوش ترديد دارند.   بي‌بي‌سي   نتايج يك آمارگيري از حدود 22 هزار نفر را در 21 كشور منتشر كرد كه نشان مي‌داد 47 درصد تأثير آمريكا در دنيا را عمدتاً منفي تلقي مي‌كنند و 58 درصد كاملاً براين باورند كه انتخاب مجدد بوش دنيا را خطرناك‌تر ساخته است. اين نظريه كه توسط «برنامه رويكردهاي سياست بين‌الملل و بررسي جهاني» انجام شد ديدگاه‌هاي منفي كشورهاي آسيا – اقيانوسيه را درباره تأثير آمريكا روشن كرد: استراليا (52 درصد)، اندونزي (51 درصد)، كره جنوبي (45 درصد)، چين (42 درصد)، ژاپن (31 درصد) و فيليپين (9 درصد) درپي نظرسنجي درباره ديدگاه‌هاي آسيايي‌ها مبني‌بر اينكه انتخاب مجدد بوش امنيت و صلح‌جهاني كمتري ايجاد مي‌كند اين آمار اعلام شد: اندونزي(68 درصد)، استراليا (61 درصد)، چين (56 درصد)، كره جنوبي (54 درصد)، ژاپن (39 درصد) و فيليپين (30 درصد).

كره جنوبي وجوهي از سخنراني هاي بوش و رايس را كه با سياست اين كشور هماهنگ بود، برجسته كرد. آژانس خبري يونهاپ گزارش كرد كه «لي جائه- جونگ» معاون ارشد رئيس جمهور در «شوراي مشورت دموكراتيك و اتحاد مسالمت آميز» پيام رايس به كره شمالي را مثبت عنوان كرد و اظهار داشت كه به نظر مي‌رسد وي به اين كشور پيشنهاد «جايزه» داده است. «كيم دائه- جونگ» رئيس جمهور سابق كره جنوبي بيان كرد كه كره شمالي نبايد به دليل نقض حقوق بشر مورد حمله قرار گيرد. بلكه بايد در عوض به پيونگ يانگ كمك شود تا بتواند به جامعه بين المللي ملحق شود.

«چوسان ايلبو» در سرمقاله خود عنوان كرد كه درخواست بوش براي خاتمه دادن به استبداد به دليل روش هاي طرح شده براي حصول اين امر هيجان برانگيز بود و از سئول خواست تا با هدايت سياست هايي عليه پيونگ يانگ و واشنگتن، نقش رهبري استقرار صلح و ثبات در شبه جزيره كره را برعهده بگيرد. 

«دونگاايلبو» تفسير كرد از آنهايي كه سياست هاي بوش بعد از حملات يازدهم سپتامبر بر صلح و ثبات دنيا را تضعيف كرده، دنيا از نزديك دوره دوم بوش را تحت نظر دارد. اين گاهنامه از آمريكا خواست تا از اشتباهات گذشته خود درباره توسل به موضع يكجانبه و تشديد اختلاف و درگيري در دنيا «درس بگيرد و درعوض از قدرت خود با محدوديت استفاده كند و به عقايد متحدان خود گوش فرا دهد.»

«آساهي شيمبون» با توجه به شكاف عميق بين سخنان مغرورانه بوش درباره ايده آل‌ها و زميني كه بر روي آن ايستاده» حمايت بوش از آزادي را مورد اتهام قرار داد و در اين باره به اختلافات موجود در دنيا و درگيري‌ها حتي در جامعه آمريكا استناد كرد كه اين امر يك هاله بدبيني بر روي چهار سال آينده رياست جمهوري افكنده است. اين روزنامه هشدار داد كه آمريكا بايد از استفاده از نيروي نظامي بدون حمايت سازمان ملل و همكاري كشورهاي متحد خودداري كند و به سخنراني مراسم تحليف «جان اف كندي» به عنوان مثالي از تواضع كه همدلي جهاني را جلب مي‌كند، توجه كند.

روزنامه «خلق» چين نیز در تحليلي  اظهارات بوش را تداوم سياست «برتري جويي و حفظ وضعيت آمريكا به عنوان تنها ابرقدرت دنيا» عنوان كرد، هرچند كه رئيس جمهور راه هاي ديپلماتيك مختلف را براي ترميم روابط خود با متحدان در پيش خواهد گرفت. اين روزنامه پيش بيني كرد كه آمريكا كماكان سياست خارجي يكجانبه و پيشگيرانه را به بهانه اولويت منافع ملي ادامه خواهد داد.

خبرگزاري رسمي كره شمالي همان گونه كه پيش بيني مي‌شد اظهارات رايس را به عنوان «تبليغات غلط موهن» رد كرد و آمريكا را «تخريب‌گر دموكراسي ناميد كه با خشونت اقتدار ساير كشورها را زير پا له مي‌كند. پيونگ يانگ هشدار داد كه تلاش هاي آمريكا براي تضعيف كشورها با حمايت از نيروهاي ضددولتي مي‌تواند به «مفهوم ناگهاني نظامي» منتهي شود.

اصلاح پيام

ميزان نارضايتي بين المللي ناشي از سخنراني تحليف و شرح اهداف كلي و وعده هاي آرماني در آن، از تلاش مقامات ارشد كاخ سفيد براي كمرنگ تر كردن سخنراني هاي بوش و رايس مشخص مي‌شود. چندين مقام ارشد اظهارات بوش را تنها بيان سياست هاي موجود عنوان كردند. يك مقام ديگر سخنراني بوش را «كمي اغراق آميز و در جهت طرح اولويت هاي دولت» توصيف كرد.

«ريچارد بوچر» سخنگوي وزارت امور خارجه آمريكا اظهار داشت كه وعده های بوش براي مقابله با استبداد حاكي از تحول در سياست اين كشور در قبال چين و كره شمالي نيست. «جورج بوش پدر» در اظهارنظري بي سابقه اظهار داشت كه سخنراني پسرش تنها مقدمه اي براي يك سياست فعال آمريكايي است: «مردم مي‌خواهند آن را به گونه اي ديگر تعبير كنند و بگويند كه معني آن تهاجم جديد با نيروهاي نظامي تازه است ولي موضوع   اين نيست، بحث تنها به آزادي مربوط مي‌شود.»

در حالي كه بعضي‌ها وحشت دارند كه اظهارات بوش و رايس منعكس كننده يك سياست خارجي جسورانه جديد در جهت ايده آل هاي ايالات متحده است، تلاش بعد از آن براي تكذيب توسط دولت موجب سرد شدن هواداران محافظه كار رئيس جمهور شده كه از اين ابتكار خشنود بودند. علاوه بر اين، اظهارات بوش احتمالاً رهبران خارجي از جمله ژنرال «پرويز مشرف» رئيس جمهوري پاكستان را كه از حمله به متحدان كليدي آمريكا در جنگ جهاني عليه تروريسم بوده آشفته خواهد كرد چرا كه حكومت وي از استانداردهاي دموكراسي پيروي نمي كند.

به هر حال، رئيس جمهور و وزير امور خارجه وي مجدداً توجه را به كره شمالي جلب كرده اند و اميدها براي تلاش ديپلماتيك جديد و در عين حال وحشت از شدت گرفتن تنش هاي اين شبه جزيره را قوت بخشيده اند.

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره
عضویت در خبرنامه
نظر شما
پرطرفدار ترین عناوین