آفتابنیوز : بدون شك وقتي كه در سال 1352 براي اولين بار تفكر كاشت گلخانه اي آن هم با انگيزه توليد گياهان زينتي به ايران وارد شد، كسي تصور نمي كرد كه زماني يكي از روش هاي مهم و اساسي محصولات كشاورزي شود. در حال حاضر سطح زير كشت محصولات گلخانه اي در ايران حدود 5300 هكتار است. از اين مقدار 2300 هكتار آن به سبزيجات گلخانه اي نظير گوجه، فلفل و خيار اختصاص دارد. در مابقي آن نيز گياهان زينتي و دارويي و ساير ميوه ها كاشت مي شود. روند توليد محصولات گلخانه اي به سبب مزيت هاي گوناگون اين نوع كشاورزي چه در ايران و چه در كل دنيا، روز به روز در حال گسترش است.
اما جنبه هاي اقتصادي اين نوع كاشت سبب شده است تا كشورها برنامه ريزي هاي دقيق و درستي در جهت آن انجام دهند. زيرا اولاً با توليد خارج از فصل باعث افزايش درآمد مي شود، ثانياً به دليل استفاده از خاك دست ساز، سبب صرفه جويي 90 درصدي در استفاده از آب نيز مي شود. همچنين عملكرد چند برابر در واحد سطح نسبت به مزرعه يا فضاي باز اشتغال زايي از فوايد ديگر كشاورزي گلخانه اي است. با توجه به فوايد گفته شده و با توجه به اين كه ايران نيز در منطقه كم آبي از جهان قرار دارد و از طرفي به دليل دارا بودن استراتژيك منطقه اي مناسب، جوان بودن نيروي كار، نيروي كارگري ارزان و بازار مصرف حوزه خليج فارس، پتانسيل بسيار خوبي براي سوق پيدا كردن به سوي كاشت گلخانه اي وجود دارد.
در اين ميان چندين نكته قابل توجه و تأمل است. از جمله آن كه سموم مورد استفاده در گلخانه ها با كشاورزي طبيعي بسيار متفاوت است. در سازه هاي گلخانه اي به سبب فراهم آوردن شرايط مناسب جهت رشد محصول، كنه و حشرات و عوامل بيماري زاي باكتريايي و ويروسي و علف هاي هرز و ساير جانوران زيان آور نيز به راحتي رشد مي كنند و در نتيجه مصرف سم چه به لحاظ دز مصرفي و چه به لحاظ نوع سم و دفعات مصرف آن در اين نوع كاشت بسيار زياد و متنوع است.
دكتر ولي الله بني عامري، عضو هيأت علمي مؤسسه تحقيقات آفات و نباتات بيماري هاي گياهي در اين باره مي گويد: «در دنيا پايه و اساس كنترل آفات و مبارزه با بيماري هاي ناشي از آفات گلخانه اي مبتني بر روش هاي طبيعي و بيولوژيك است و طي برنامه مديريت تلفيقي كليه عوامل و ابزارهاي مختلف در جاي مناسب خود به كار مي روند تا محصول سالم به دست آيد. اما در ايران متأسفانه به دليل عدم آگاهي توليدكننده، كارگرها و حتي مديران اجرايي با روش هاي تلفيقي، هنوز موفق به هيچ گونه كنترل بيولوژيك در گلخانه ها و آشنايي توليدكننده ها با سيستم هاي جديد توليد و جايگزين كردن روش هاي شيميايي با روش هاي طبيعي نشده ايم.»
شما هم حتما بارها شنيده ايد كه بهتر است بچه ها آلو را با خيار نخورند، چون ممكن است دل درد بگيرند. اما در حقيقت اين آلو و خيار نيستند كه موجب ناراحتي دستگاه گوارشي مي شوند بلكه تأثير سموم شيميايي است كه در گلخانه ها بسيار زياد استفاده مي شوند.
به عقيده كارشناسان عدم صحيح ساخت سازه هاي گلخانه اي (سازه هايي با ارتفاع مناسب و ساختار استاندارد كه موجب كاهش رشد موجودات آفت زاي گلخانه است) و همچنين عدم استفاده از توري هاي استاندارد ضدحشره در دريچه ها و بالاخره نبودن حوضچه ضدعفوني در مبدأ ورودي گلخانه از مواردي است كه با رعايت آنها مي توان اندكي از مشكلات و ضررهاي آن كاست.
اين كه چگونه بايد اين روش ابداعي جديد را به خدمت انسان درآورد و مضرات آن را به حداقل رساند، بحثي بسيار دقيق و پيچيده است كه همانند هميشه همراهي تمام دستگاه هاي مسئول را مي طلبد.
اين كه طرح مديريت تلفيقي آفات و بيماري ها به مدت دو سال است كه در مؤسسه تحقيقات و آفات و بيماري هاي گياهي آماده شده است و از سوي ستاد گلخانه اي وزارت جهاد كشاورزي نيز پيگيري مي شود، اما هنوز پيشرفتي نكرده است، مبين چيست؟!
شايد اين بار نيز مقصر فقدان سرمايه گذاري در بخش تحقيقات و تخصيص هزينه هاي لازم جهت اجراي اين طرح است.
بي گمان كشورهاي اروپايي براي تهيه سبزيجات و ميوه هاي مورد نيازشان منتظر آينده نامعلوم ايران نخواهند ماند تا هر زمان كه توانست به جمع كشورهاي صادركننده براساس GAP (Good Agricultural Practicis) بپيوندد. صادرات محصول به كشورهاي اروپايي تنها با داشتن باركد توليد بر روي محصولات و مشخص كردن فهرست كامل سمومي كه در زمان توليد به كار رفته است، امكان پذير است.
اين بار با ديدن ميوه هاي رنگارنگ درون ظرف ها، چشمانم ديگر برقي نزد!!