راهکاری برای حل بحران سوریه
بیش از سه سال از درگیری های داخلی در سوریه می گذرد. هیچ اجماع منطقه ای و بین المللی در مورد وضعیت سوریه به چشم نمی خورد. نه اراده نظامی طرفین بریکدیگر غلبه یافته و نه اراده سیاسی منطقه ای و بین المللی.
آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: شهروز ابراهیمی - نقشه رویارویی داخلی سوریه با عدم اجماع سایسی داخلی، منطقه ای و بین المللی به تدریج پیچیده تر می شود و این پیچیدگی، اراده سیاسی منطقه ای و بین المللی را برای پایان دادن به این وضعیت، مبهم تر نموده است. در این وضعیت آشفته، بر تعدد گروههای مخالف افزوده شده است. در بینا بین این درگیریها، بر فعالیت های جبهه النصر و سپس داعش افزوده شده و این گروه ها از طرف برخی کشورها تقویت شده اند. در چنین کورانی که وضعیت سیاسی داخلی به پات کامل رسیده که هر طرف در بحبوحه امید و ناامیدی دست به مبارزه می زند، ژنو 2 قصد داشت که راه حل سیاسی و از جمله اجرایی کردن طرح های ژنو1 را برای بحران سوریه پیدا نماید. دراین شرایط اگر نتیجه ژنو2 شکست اعلام شد، تعجب آور نیست. دوسر طیف مواضع هیأت اعزامی مخالفان و هیأت اعزامی نظام سوریه، نشان دهنده کمترین موفقیت درافق چشم انداز نبوده است.
در واقع تا زمانی که تمام شرکای منطقه ای و تأثیر گذار به اجماع نرسند، و همین طور عزم بین المللی جدی برای حل بحران وجود نداشته باشد، جنگ داخلی هرچه بیشتر فرسایشی تر شده و نتیجه آن افزایش تعداد تلفات غیر نظامیان، آوارگی بیشتر، سرایت بحران به همسایگان و تندتر شدن مواضع کشورهای منطقه نسبت به یکدیگر خواهد بود. هیأت اعزامی سوریه، بحث از آینده سیاسی بدون بشار اسد را غیر ممکن می داند و از طرف دیگر، هیات اعزامی مخالفان، بحث از آینده سیاسی سوریه بدون اسد می کند. در شرایط پات نظامی مخالفان و نظام سوریه، پات سیاسی و مواضع واگرایانه دوگروه نیز طبیعی است. چرا که هریک امیدوار به پیروزی در صحنه نبرد است و به تبع آن دست از مواضع خود بر نمی کشد. برای خارج شدن از این وضعیت، یا باید یک طرف بایستی به پیروزی نسبتأ قطعی برسد که چنین چیزی حداقل تا اینده نزدیک بعید به نظر می رسد و یا این که طرفین از مواضع افراطی خود کوتاه آمده و به یک راح حل مرضی الطرفین و عقلانی برسند. به نظر نگارنده، گزینه دوم برای هر دو طرف عقلانی و مقرون به صرفه است.
بر همین مبنا، راهبرد عقلانی مستلزم این است که:
1- تمام گروهها و کشورهای منطقه ای تأثیر گذار و بین المللی (به ویژه جمهوری اسلامی ایران) درنشست های بعدی دخالت داده شوند.
2- قطعنامه لازم الاجرا از طرف شورای امنیت برای آتش بس و ضمانت برقراری آتس بس از طرف هیأت اعزامی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد، صادر گردد.
3- تصمیم براین گرفته شود که انتخابات ریاست جمهوری برای تشکیل دولت انتقالی با مشارکت تمام گروهها و از جمله بشار اسد برگزار شود ولی نظارت بین المللی بر انتخابات بطور قوی و با پوشش گسترده رسانه ای برگزار گردد. در چنین صورتی، اگر بشار اسد پیروز شود که این به معنای مشروعیت نظام سیاسی حاکم بوده و در غیر این صورت نتیجه همان خواهد بود که مخالفان درنظر دارند: یعنی تشکیل دولت انتقالی با عدم انتخاب بشار اسد.
4- عزم و شراکت جدی بین گروههای داخلی معتدل سوریه، نظام سوریه، بازیگران منطقه ای و بین المللی با حمایت قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل برای مبارزه با گروههای تکفیری افراطی همچون داعش و جبهه النصر صورت گیرد. تقویت گروههای تندرو داخلی به نفع هیچ یک از قدرتهای منطقه ای و بین المللی حتی حامیان آنها همچون عربستان سعودی نیست.
استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
در واقع تا زمانی که تمام شرکای منطقه ای و تأثیر گذار به اجماع نرسند، و همین طور عزم بین المللی جدی برای حل بحران وجود نداشته باشد، جنگ داخلی هرچه بیشتر فرسایشی تر شده و نتیجه آن افزایش تعداد تلفات غیر نظامیان، آوارگی بیشتر، سرایت بحران به همسایگان و تندتر شدن مواضع کشورهای منطقه نسبت به یکدیگر خواهد بود. هیأت اعزامی سوریه، بحث از آینده سیاسی بدون بشار اسد را غیر ممکن می داند و از طرف دیگر، هیات اعزامی مخالفان، بحث از آینده سیاسی سوریه بدون اسد می کند. در شرایط پات نظامی مخالفان و نظام سوریه، پات سیاسی و مواضع واگرایانه دوگروه نیز طبیعی است. چرا که هریک امیدوار به پیروزی در صحنه نبرد است و به تبع آن دست از مواضع خود بر نمی کشد. برای خارج شدن از این وضعیت، یا باید یک طرف بایستی به پیروزی نسبتأ قطعی برسد که چنین چیزی حداقل تا اینده نزدیک بعید به نظر می رسد و یا این که طرفین از مواضع افراطی خود کوتاه آمده و به یک راح حل مرضی الطرفین و عقلانی برسند. به نظر نگارنده، گزینه دوم برای هر دو طرف عقلانی و مقرون به صرفه است.
بر همین مبنا، راهبرد عقلانی مستلزم این است که:
1- تمام گروهها و کشورهای منطقه ای تأثیر گذار و بین المللی (به ویژه جمهوری اسلامی ایران) درنشست های بعدی دخالت داده شوند.
2- قطعنامه لازم الاجرا از طرف شورای امنیت برای آتش بس و ضمانت برقراری آتس بس از طرف هیأت اعزامی نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد، صادر گردد.
3- تصمیم براین گرفته شود که انتخابات ریاست جمهوری برای تشکیل دولت انتقالی با مشارکت تمام گروهها و از جمله بشار اسد برگزار شود ولی نظارت بین المللی بر انتخابات بطور قوی و با پوشش گسترده رسانه ای برگزار گردد. در چنین صورتی، اگر بشار اسد پیروز شود که این به معنای مشروعیت نظام سیاسی حاکم بوده و در غیر این صورت نتیجه همان خواهد بود که مخالفان درنظر دارند: یعنی تشکیل دولت انتقالی با عدم انتخاب بشار اسد.
4- عزم و شراکت جدی بین گروههای داخلی معتدل سوریه، نظام سوریه، بازیگران منطقه ای و بین المللی با حمایت قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل برای مبارزه با گروههای تکفیری افراطی همچون داعش و جبهه النصر صورت گیرد. تقویت گروههای تندرو داخلی به نفع هیچ یک از قدرتهای منطقه ای و بین المللی حتی حامیان آنها همچون عربستان سعودی نیست.
استادیار روابط بین الملل دانشگاه اصفهان
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه خبرهای مرتبط
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید