تنگناهای روزنامه‌نگاری در ایران
روز گذشته سالن همایش های برج میلاد تهران میزبان مراسمی بود که عنوان بزرگداشت «روز خبرنگار» را بر خود داشت. در این مراسم که به همت «انجمن صنفی روزنامه های غیردولتی» برگزار شده بود، تنی چند از فعالان رسانه ای و همچنین مسوولان دولتی سخنرانی کردند.
آفتاب‌‌نیوز :
آفتاب: در ابتدای این مراسم ˈمحمدعلی وکیلیˈ - رییس انجمن صنفی روزنامه های غیردولتی- به عنوان انجمن برگزار کننده مراسم در سخنانی تاکید کرد: روز خبرنگار در تقویم ما بهانه ای شده برای اینکه اگر رویمان شود از مسایل و مصایب یکدیگر نیز بگوییم اما حیای قلم و ایثار و دغدغه خبررسانی مانع از این است که از این روز برای بیان مسایل خود بهره ببریم.
وی افزود: آنقدر غرق در مسایل ملتمان هستیم که حیفمان می آید این مدت زمان را نیز به خودمان بپردازیم. همین که فرصتی شده که دورهم جمع شویم تا بخشی از دغدغه هایمان را در میان بگذاریم، فرصت را مغتنم شمردیم و تلاش کردیم با ابتکار عمل انجمن صنفی روزنامه های غیردولتی این فرصت را در اختیار جامعه خبرنگاران قرار دهیم.
او ادامه داد: علاقه مند بودیم از دولتمردان نیز در جمعمان حضور داشته باشند و از این میان آقای صادق به نمایندگی از دولت در این مراسم حضور دارند. اگرچه انجمن صنفی روزنامه های غیردولتی انجمن کارفرمایی به حساب می آید اما علاقه مند بودیم انجمنی از صنف خبرنگاران میزبان آنها می شد؛ انشاءالله از سال آینده این اتفاق خواهد افتاد. رییس انجمن صنفی روزنامه های غیردولتی همچنین در ادامه صحبت های خود یادآور شد: در حال حاضر دچار افت منزلت هستیم. جایگاه خبرنگار نه در شأن خبرنگار و نه در شأن نظام جمهوری اسلامی است؛ خوشبختانه گارد بسته گذشته باز شده و انتظار است درهای دولتمردان بیش از این روی جامعه رسانه ای باز شود.
ˈمسیح مهاجریˈ مدیرمسوول روزنامه «جمهوری اسلامی» در این مراسم گفت: امیدواریم از این به بعد در روز خبرنگار رییس جمهور تنها به خانه شهید صارمی نرود و از سایر خبرنگاران نیز تقدیر کند. وی ادامه داد: خبرنگار زمانی ارزش دارد که مستقل باشد والا رسانه دولتی خط فکری مشخصی دارد و رسانه و روزنامه دولتی عروس هزار داماد است. وی با اشاره به حضور خود در روزنامه «جمهوری اسلامی» گفت: من بعد از پایان کار مهندس ˈمیرحسین موسویˈ به پیشنهاد شهید بهشتی به این روزنامه رفتم و همان زمان شهید بهشتی به ما گفت که از دولت پولی نگیرید البته این حرف امروز به این معنی نیست که روزنامه ها از دولت یارانه نگیرند یا دولت یارانه را قطع کند. مهاجری از میرحسین موسوی به عنوان یکی از حامیان شکل گیری روزنامه جمهوری اسلامی تجلیل کرد و گفت: من هر روز در نمازم برای ایشان دعا می کنم و آرزو دارم که هرچه سریع تر زمینه آزادی ایشان فراهم شود؛ چرا که حق بزرگی بر گردن مطبوعات در ایران دارد و همین ایشان بود که در روزنامه «جمهوری اسلامی» راه درست رفتن در مسیر حق و برخورد با غیر از آن را نشان داد، بسیاری از عکاسان و خبرنگاران جبهه و جنگ را جذب کرد و به جامعه ما تحویل داد. مهاجری با اشاره به اینکه دولت نباید روزنامه تاسیس کند گفت: زمانی که هاشمی رفسنجانی قصد داشت روزنامه «ایران» را تاسیس کند من مخالف بودم و بعدا دیدید که این روزنامه چه بلایی بر سر ایشان و دولت های بعد آورد.
وی افزود: روزنامه ها باید از پستان دولت مستقل باشند و باید در انبوه پرداخت هایی که امروز به شکل یارانه انجام می شود تحولی صورت بگیرد و نباید روزنامه هایی که از پستان های شهرداری و دولت شیر می خورند و ارتزاق می کنند و یارانه می گیرند باز هم از دولت بودجه بگیرند.
وی با اشاره به اینکه صداوسیما نیز باید مستقل باشد، گفت: اگر بعد از وقایع سال 88 ما یک رادیوی خصوصی یا تلویزیون خصوصی داشتیم که حرف دیگران پخش می شد وضعیت
بهتر بود، می توانیم حداقل مانند افغانستان و پاکستان تلویزیون خصوصی داشته باشیم. وی با اشاره به لزوم تکریم خبرنگاران گفت: تکریم خبرنگار به این نیست که در روز خبرنگار به آنها بگوییم از اتوبوس و مترو مجانی استفاده کنند یا از برج «میلاد» بالا بروند بلکه باید خبرنگاران طرف مشورت و مسوولیت قرار بگیرند.
مهاجری با اشاره به اینکه امروز باید از ظرفیت اعتدال به خوبی استفاده شود، گفت: دولت قدرتش کم است اما از همین قدرت کم هم درست استفاده نمی کند زیرا استفاده از قدرت شجاعت و جسارت می خواهد. ما باید از فضای اعتدال استفاده کنیم زیرا امروز در کشور گروه های خطرناکی وجود دارند که برای کشور از «داعش» و «طالبان» خطرناکترند.
* برخورد یکسان با مطبوعات
دیگر سخنران این مراسم ˈعلی مطهریˈ بود. مطهری به عنوان نماینده قوه مقننه در هیات نظارت بر مطبوعات در سخنرانی خود گفت: امروز نقش خبرنگاران در افشای جنایات غزه، قتل های زنجیره ای، مرگ ستار بهشتی، ماجرای کهریزک و بند 350 زندان اوین و... در داخل کشور نشان دهنده قدرت خبرنگاران است. در ایران اولین بار مشروطه خواهان به قدرت مطبوعات پی بردند. مطهری خواستار برخورد یکسان با مطبوعات شد و از مساله حاکمیت دوگانه در مطبوعات گله کرد و گفت: اگر قوه قضاییه می خواهد در رابطه با مطبوعات اقدامی انجام دهد نظر هیات نظارت بر مطبوعات را هم بپرسد و بدون هماهنگی به توقیف اقدام نکند. بالاخره مجری قانون نیز از عقل سلیم برخوردار است، نمی شود دو مرجع درباره مطبوعات تصمیم بگیرد و تصمیمات هر دو نیز متناقض با هم باشد. طبق قانون مجلس سایت های خبری نیز تحت تاثیر قانون مطبوعات قرار گرفته اند اما می بینیم که بدون اطلاع هیات به راحتی سایت ها را فیلتر می کنند. در صداوسیما نیز به همین شکل است. مثلا یک روزنامه به دلیل یک تبلیغ توقیف می شود اما همان مورد نیز از تلویزیون تبلیغ می شود.
مطهری نیز توصیه کرد با خبرنگاران عادلانه برخورد شود؛ مساله انجمن صنفی روزنامه نگاران نیز باید حل شود و قوه قضاییه سختگیری نکند.
ˈاحمد مسجد جامعیˈ که در این مراسم حضور داشت، خاطرنشان کرد: اصل تمام بحث ها به نکته استقلال حرفه روزنامه نگاری خلاصه می شود که به نوعی ریشه در اسلام و قانون اساسی نیز دارد. قانون اساسی سند مهمی است که با نگاه دینی همخوانی دارد و با همین نگرش آزادی مورد توجه قرار گرفته است. اما بیشترین سهم را اصحاب رسانه در این زمینه دارند. مسجد جامعی عنوان کرد: اگر لازم است اقدامی برای حرفه روزنامه نگاری و خبرنگاران انجام شود از حقوق معنوی رسانه ها و حق کپی رایت به ویژه در فضای مجازی باید دفاع شود.
ˈبهزاد بهزادیˈ روزنامه نگار پیشکسوت نیز در سخنانی گفت: ای کاش امروز این مراسم انجمن صنفی را خود روزنامه نگاران برگزار می کردند. انجمنی که مدت هاست قولش را به روزنامه نگاران داده اند اما نمی دانم بدون هیچ توضیحی مجددا آن را بازگشایی نمی کنند و با رای قاطبه روزنامه نگاران کار جدیدش را آغاز نمی کند. مطالبه همکاران روزنامه نگارم را از قوه اجرایی، قضایی و حتی قانونگذاری کشور خواستارم و اعلام می کنم که آقایان، روزنامه نگار نیاز به انجمن صنفی خود دارد. روزنامه نگار امروز از نظر معیشتی در شرایط خوبی به سر نمی برد، لطفا رسیدگی کنید.
* تامین اعتبار بیمه تکمیلی خبرنگاران
به گزارش ایسنا ˈعلی ربیعیˈ وزیر رفاه نیز در این مراسم سخنانی را بیان کرد. وزیر رفاه در بخشی از صحبت های خود اظهار کرد: آرزوی ما این است که چشم ها و گوش ها را سامان دهیم که از داخل ببینند و بشنوند. منتها ما برای این موضوع نتوانستیم چاره اندیشی کنیم. ما در حرفه ای شدن مشکل داریم و باید به سمت حرفه ای کردن خود حرکت کنیم، از آنجا که مطبوعاتی های ما چندشغله هستند از نظر مهارتی مشکل دارند چون وقت برای این صرف نکرده اند. او نیز در بخش های پایانی صحبت های خود بیان کرد در زمینه بیمه تکمیلی تامین اعتبار می کنیم و از امروز کار را شروع خواهیم کرد و همچنین آمادگی داریم لایحه نظام صنفی مطبوعات را در کمیسیون فرهنگی و اجرایی، مطرح کنیم و جلو ببریم. همچنین در عرصه صنفی نیز آمادگی داریم که کار را دنبال کنیم تا روزنامه داران دارای صنف شوند.
ˈحسین انتظامیˈ معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد نیز گفت: اساسا این دولت آمده که رویکردها عوض شود ، به نظرم کسانی که کار فرهنگی می کنند و با کرامت انسانی و حرفه ای مغایرت دارند دوره شان به سرآمده است ، رویکرد دولت این است که بیشتر به جنبه های معنوی توجه کند و به آن وظایفی که باید پاسخگو باشد. معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد ادامه داد: اتفاقا تکریم خبرنگار و روزنامه نگار این نیست که ما به او هدیه دهیم، بلکه این است که امکان فعالیت حرفه ای را گسترش دهیم و بگذاریم خبرنگار با دست وبال آزاد کار خود را دنبال کند. قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که در سال 88 به دولت ابلاغ شده، ایرادی داشت، به همین دلیل به شورای نگهبان رفت و برگشت، هیچ وقت اراده ای برای تحقق و اجرایش نبود به دلیل اینکه در این قانون، دولت موظف به پاسخگویی می شود ،
بسیاری از بحث هایی که ما در جهت ایفای نقشمان داریم در این قانون دیده شده است ، آیین نامه اجرایی اش نوشته شده و سال هاست که در جا می زند. این قانون در جهت پاسخگوسازی دولت و مبارزه با فساد است، اولین جلسه این کمیسیون دوشنبه آینده تشکیل می شود.
طبیعتا در حوزه هایی که رسانه های خصوصی فعال می توانند حضور داشته باشند ، حضور دولت ضروری نیست و باید دقیقا در حوزه هایی ورود پیدا کند که یا به شدت حاکمیتی است یا اینکه برای بخش خصوصی ورود به آن حیطه ها دارای مزیت نیست. انتظامی خاطرنشان کرد: در چندماه گذشته همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بر شناسایی مواردی بوده که باید از روش های اصلاح مقررات دنبال شود، بر همین اساس لایحه سازمان نظام صنفی رسانه و لایحه جامعه رسانه ها با رویکرد اصلاح قانون مطبوعات و اضافه کردن رسانه ها و یکسان پنداری همه رسانه ها تا دو، سه ماه دیگر تقدیم مجلس می شود. او یادآور شد: طبیعتا ارسال این لایحه ها بدون اینکه نظر صنف گرفته شده باشد، رویکرد این دولت نیست.
ˈمینو بدیعیˈ پیشکسوت روزنامه نگاری در این مراسم حضور داشت و خطاب به رییس جمهور عنوان کرد: امروز گردهم جمع شدیم تا با بزرگداشت نام و یاد شهید صارمی به این اندیشه دست یابیم که خبرنگاران با جان و خون خود معامله می کنند و با حضور در همه عرصه ها و جان فشانی در صحنه های درگیری و حرکت در تاریک ترین و مخوف ترین ابعاد سیاه بشر، تصویرگر رویدادهایی می شوند که تا ابد در تاریخ ماندگار است. این روزنامه نگار پیشکسوت با اشاره به اینکه 180سال از انتشار «کاغذ اخبار» می گذرد اما هنوز شمشیر دولبه سانسور بر سر خبرنگار استیلا دارد، عنوان کرد: ما خواهان رفع سانسور هستیم، خواهانیم که آزادی، سیطره کامل در مطبوعات داشته باشد. همچنین خواستار بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران هستیم.
بدیعی بیان کرد: گسترش فضای رقابتی مطبوعات در سایه رفع سانسور میسر است، کنار رفتن روزنامه نگاران قدیمی نیز از انجمن ها به صلاح نیست. او در پایان همچنین خواستار فراهم کردن امکانات رفاهی و تصویب نظام دقیق حقوق و دستمزد برای خبرنگاران شد.
* بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران مطالبه پایدارمطبوعات مستقل
سردبیر روزنامه «شرق» نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود، ˈداوود محمدیˈ گفت:
«دشواری روزهایی که پیش از انتخابات سال 92 بر ملت ایران گذشت، چنان روشن است که اثبات آن، چندان نیازمند واژه و استدلال نیست. در آن سال ها مطبوعات هم از دایره تنگناها خارج نبودند و به دلایلی مشخص، حتی فشارهایی فراتر از میانگین فشار به سایر اقشار را تحمل می کردند. سرانجام؛ تنور رقابت های انتخاباتی داغ شد و رای مردم؛ مستاجر «پاستور» را مشخص کرد و انتظارها برای تبدیل «شعار» به «عمل» آغاز شد. اینک، دولت روحانی از مرز یک سالگی عبور کرده است. اهالی قلم، به محدودیت ها و محذوریت های رییس جمهور آگاه هستند و نیک می دانند، منتقدان تندرو رییس جمهور، کمر همت بسته اند تا جامعه را متقاعد کنند، با وجود استقرار دولت جدید؛ چیزی تغییر نکرده و نخواهد کرد. اما مطبوعات مستقل، به عنوان «دیده بان» جامعه؛ بر این باورند که هرچند تا وضیعت مطلوب فاصله بسیار داریم، اما تغییرات ایجادشده در برخی حوزه ها ملموس است. به عنوان مثال، در صنف ما، دیگر، مطبوعاتی ها نگران وزیر ارشادی نیستند که پیش و بیش از همه برای محدودسازی مطبوعات و حتی توقیف نشریات؛ قبل از دادگاهی شدن، وارد میدان می شد.» وی ضمن تقدیر از تلاش ها و همراهی های مطبوعاتی دولت یازدهم، تاکید کرد: «اما برخی دل نگرانی های صنفی ما همچنان پابرجاست.» سردبیر «شرق» در ادامه با اشاره به دل نگرانی های مطبوعاتی ها، گفت: «قانون مطبوعات فعلی ایران؛ دارای ظرفیت های مغفول و نیز کاستی های جدی است که بارها توسط کارشناسان مورد نقد قرار گرفته است. علاوه بر ضرورت فعال سازی ظرفیت های مغفول قانون مطبوعات، بازنگری این قانون و ایجاد توازن منطقی میان دو کفه «حقوق» و «تکالیف» مطبوعات و روزنامه نگاران، تدبیری است که می تواند به رشد رکن چهارم مردمسالاری در ایران یاری رساند. خواست مطبوعات مستقل، نه ورود به «دژ آهنین» و گریز از پاسخگویی، بلکه دشوار سازی برخوردهای جناحی و سلیقه ای با مطبوعاتی هاست و دستیابی به چنین هدفی، در گرو تدوین و ارایه لایحه ای متکی بر دیدگاه های کارشناسی استادان و پیشکسوتان حرفه ای است. نظارت بر اجرای دقیق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات نیز راهکاری است که چالش های فراروی روزنامه نگاران را کاهش خواهد داد.» داوود محمدی ادامه داد: «بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران، در زمره وعده های مهم انتخاباتی رییس جمهور محترم در حوزه مطبوعات بود و وزیر محترم ارشاد نیز بارها بر تحقق این وعده تاکید کرده اند و حتی در 11 اسفند 1392 اعلام کردند که «تعطیلی انجمن صنفی روزنامه نگاران بر اساس شکایت وزارت اطلاعات و اقدام دادگستری مبنی بر پلمب آن، انجام شده است؛ اما هم اکنون وزارت اطلاعات شکایت خود را پس گرفته و بین وزارتخانه های فرهنگ، کار و اطلاعات تفاهم کامل در این زمینه وجود دارد و انجمن می تواند با تشکیل مجمع عمومی و انتخاب هیات مدیره جدید کار خود را آغاز کند». اما با وجود این نویدها؛ اکنون در 17 مرداد 93 و روز خبرنگار، هنوز، نشانی جدی از رفع موانع فعالیت انجمن صنفی روزنامه نگاران دیده نمی شود. با وجود این، بازگشایی انجمن صنفی روزنامه نگاران همچنان مطالبه مطبوعات مستقل؛ از دولت است و آنان انتظار دارند؛ دولتمردان، منتقدان برون و گاهی درون دولتی بازگشایی انجمن صنفی مطبوعات را به ضرورت قانونی و فواید رفع تعلیق این تشکل صنفی متقاعد کنند و از سوی دیگر هم مراقب تلاش های سناریونویسان برای جایگزین سازی انجمن های موازی باشند، گروه های جعلی و مهندسی شده ای که فاقد مشروعیت قانونی و اعتبار درون صنفی هستند.» سردبیر «شرق» در انتها تاکید کرد: «یکی از دغدغه های اصلی روزنامه نگاران مستقل، نگرانی از وضعیت پرونده همکاران بازداشتی خود است. اهل قلم، از رییس جمهور انتظار دارند، به سهم خود و بر پایه تعامل با مسوولان نهادهای مربوطه، برای رفع پاره ای سوءتفاهم ها؛ اقدام کنند و یاری رسان آزادی همکاران بازداشتی مان باشند.»
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید