آفتابنیوز : آفتاب-فرحناز دهقی: بسیاری منتظر بهثمرنشستن تلاشهای نمایندگان ایران و کشورهای 1+5 در مذاکرات هستهای ایران در روزهای آتی بودند که نتیجه انتخابات میاندوره ای کنگره آمریکا برخی را نسبت به پایان موفقیتآمیز آن ناامید کرد. پس از انتخابات میاندورهای کنگره که به تصاحب کرسیهای اکثریت توسط حزب جمهوریخواه آمریکا منجر شد، کارشناسان مسائل بینالملل به طرفین مذاکرهکننده گوشزد کردند تا آخرین فرصت مذاکرات هستهای را از دست ندهند.
به گزارش آفتاب، جان کری وزیر امور خارجه آمریکا، روز چهارشنبه 14 آبان ماه در یک کنفرانس خبری در پاریس اعلام کرد اگر مذاکرات هستهای تا 3 آذرماه که مهلت پایانی کسب توافق هستهای است به سرانجام نرسد، حصول توافق بعد از این مهلت تعیینشده، بسیار مشکل خواهد بود. کری صریحا اعلام کرد: «من خواستار حصول توافق هستهای هستم. ما در حال تلاش برای پایان مذاکرات هستهای با ایران هستیم.»
کری که برای دیدار با وزیر امور خارجه فرانسه به پاریس سفر کرده است در یک کنفرانس خبری عنوان كرد که به تمدید مذاکرات فکر نمیکند و اگر این توافق تا مهلت تعیینشده صورت نگیرد، ادامه مذاکرات بینتیجه خواهد بود. او با بیان اینکه ایران باید تلاشهای خود را در جهت توسعه برنامه صلحآمیز هستهای ادامه دهد، گفت: «این حق ایران است که به برنامه صلحآمیز هستهای دست پیدا کند.»
در همین حال هفت ديپلمات ارشد و سابق اروپا در نامهای سرگشاده متذکر شدهاند كه زمان حصول توافق هستهای هم اکنون است و هشدار دادهاند که تاخير در اتخاذ تصميمهای دشوار نهايی، احتمالا شانس بيشتری به کسانی میدهد که مخالف روند ديپلماتيک و به شکست کشاندن گفتوگوها هستند.
گاردین نيز طی یک گزارش درباره تاثیراتی که جمهور خواهان میتوانند بر روند مذاکرات بگذارند مینویسد: در جولای سال 2014، نامهای از سوی اکثریت اعضای مجلس آمریکا خطاب به اوباما نوشته شد که در آن از حمایت گسترده کنگره از کاخ سفید در صورت در پیش گرفتن این سیاست در قبال مذاکرات هستهای ایران خبر داده است.
باوجود آنکه تهدید اوباما برای وتو به این معنا است که کنگره این کشور در سال جاری بعيد است درباره لایحه «قانون سلاح هستهای آزاد ایران» وارد عمل شود، اما باید گفت که سناتور مارک کرک و رابرت مندز، همچنان به دنبال پیگیری این موضوع در مجلس جدید در صورت تمدید مذاکرات خواهند بود.
این لایحه قوانینی را دربردارد که در صورت آنکه ایران تعهدات خود را بر اساس توافقنامه موقت نقض کند و یا اینکه از مذاکرات برای دستیابی به توافق نهایی کنار برود، تحریمهایی علیه این کشور تحمیل خواهد شد.
علاوه بر آن، کنگره میتواند خواستار عدم امضای توافقنامه نهایی گروه 1+5 با ایران شود.
در نهایت، کنگره میتواند بودجه دفاعی آمریکا را به میزان گستردهای کاهش دهد و هزینههای دفاعی را بر اساس پیشنهاد نهایی بودجه تعدیل کند. این در حالی است که اگر امریکا به دنبال بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هستهای است باید منابعی برای دفاع از خود و متحدانش داشته باشد.
قرار است که جان کری، محمد جواد ظریف و کاترین آشتون به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ماه در مسقط پایتخت عمان برای اتخاذ تصمیم نهایی درباره مسائل هستهای ایران مذاکره کنند.
میزبانی عمان دوست مشترک ایران و آمریکا از نهمین دور مذاکرات هستهای و حرکت «1+5» از اروپا به همسایگی تهران، میتواند نشانهای از بهبود اوضاع مذاکرات هستهای باشد؛ میزبانیای که وزارت خارجه عمان نیز در بیانیهای از آن استقبال کرد و ضمن ابراز خرسندی از آن نوشت: «سلطان قابوس در عین حال که از برگزاری این نشست استقبال میکند، امیدوار است که این دیدار گام رو به جلوی دیگری در راستای پایان مناقشه بر سر پرونده هستهای ایران باشد تا منطقه و جهان از ریسک بحران و درگیری حفظ شود.»
علیرغم دلواپسان داخلی و گروههای تندروی غربی، روسای جمهوری دو کشور در تلاش هستند راه را برای تعامل صلحآمیز باز کنند. در همین رابطه رئیسجمهور دموکرات آمریکا وعده داده است که اگر مذاکرات با ایران امیدبخش باشد، میتواند جمهوریخواهان کنگره را به مساعدت بیشتری برای حصول توافق هسته ای با ایران ترغیب کند.
به نظر میرسد باراک اوباما پا در یک کفش کرده است که توافق هستهای با ایران به نتیجه برسد و برای این توافق انگیزه کم ندارد. بهجاگذاشتن نام نیک برای پایاندادن به بهترین مناقشه بینالمللی سالهای گذشته آن هم با روش دیپلماتیک مهمترین دلیل برای اعلام حمایت از توافق هستهای با ایران است که از سوی اوباما مطرح میشود. وي در تلاش است در پایان عمر حضور خود در کاخ سفید تعهد خود را بر این امر به اثبات برساند.
رئیسجمهوری آمریکا گفته که ایرانیها به طور جدی در مذاکرات حضور یافتهاند و اظهار داشته است: «ایران به قوانین توافق موقت پایبند بوده و مذاکرات سازنده و منسجم بودهاند. اینکه ما میتوانیم به توافق برسیم یا نه، باید ببینیم که طی روزهای آتی چه اتفاقی میافتد. ما چارچوبی را برای توافق با ایران ارائه کردهایم، اما آنها سیاست خودشان را دارند و سنت طولانی مدت بی اعتمادی بین دو کشور وجود دارد.»
همچنان که به روزهای پایانی مهلت مذاکرات نزدیکتر می شویم صداهای متفاوتی از موفقیت و یا عدم موفقیت مذاکرات به گوش میرسد. برخی از نمایندگان کشورها ترجیح میدهند تا پایان مهلت مذاکرات سکوت کنند اما سخنگوی فارسیزبان وزارت امور خارجه آمریکا الن ایر میگوید: «تا به توافق بر سر همه موارد نرسیده باشیم، هیچ توافقی حاصل نشده است. موضوعات سختی هنوز حل نشدهاند و ارزیابی و پیشگویی در مورد امکان موفقیت، ما را به جایی نمیبرد اما به قول معروف از ما حرکت از خدا برکت.»
غرب اعلام آمادگی کرده است که در صورت کسب این توافق تمام تحریمهایی که طی سالهای اخیر علیه ایران وضع شده است را از میان بردارد. یک دیپلمات غربی در این باره میگوید: «ما فکر میکنیم کسب توافق هستهای میان ایران و غرب امری سخت اما ممکن است.»