ماراتن هسته ای
آفتاب‌‌نیوز : 
در نهایت در سوم آذرماه سال 1384 آژانس بین المللی انرژی هسته ای یک بار دیگر بر سر پرونده هسته ای ایران تشکیل جلسه داد. هر یک از دو کشور ایران و آمریکا دیپلماسی فعال را برعهده گرفتند تا به اهداف خود در خصوص این پرونده و به دست آوردن اجماع جهانی بر سر آن برسند.
جمهوری اسلامی ایران پس از روی کارآمدن دولت جدید، با تغییر کامل ترکیب تیم مذاکره کننده هسته ای و اعضای شورایعالی امنیت ملی و راه اندازی مجدد تاسیسات اصفهان در شرایطی قرار گرفت که سه کشور مذاکره کننده اروپایی با ایران، اعلام کردند که تا توقف کامل غنی سازی اورانیوم در ایران وارد بحث بر سر پرونده هسته ای نخواهند شد. دولت جدید بلافاصله در برابر عمل اروپایی ها، عکس العمل نگاه به شرق را مطرح کرد و سعی کرد ضمن مذاکره با کشورهای غیرمتعهد، چین و روسیه، باب جدیدی در مذاکرات گشوده و با بازکردن دامنه آن، وضعیت پرونده را در شرایط بهتری قرار دهد. این سیاست در جریان اجلاس وین نتوانست به موفقیت دست یافته و اجماع غیرمتعهدها در دفاع از ایران را سامان دهد. رأی مثبت هند به قطعنامه شورای حکام علیه ایران، اوج شکست نگاه به شرق دولت احمدی نژاد در بحث پرونده هسته ای بود. البته مواضع احمدی نژاد در مجمع عمومی سازمان ملل، در مصاحبه با سی.ان.ان و گفت‌وگو با سران کشورهای جهان، نظیر فروش سوخت هسته ای به کشورهای دیگر با 30 درصد زیرقیمت، وجود آپارتاید هسته ای در روابط بین الملل، کمک به کشورهای مسلمان برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای یک هفته قبل از اجلاس شورای حکام در صدور قطعنامه آژانس علیه ایران تاثیرگذار بود.
در میانه زمان اجلاس گذشته و اخیر شورای حکام، اظهارات احمدی نژاد در «اجلاس جهان بدون صهیونیزم» علیه اسرائیل هجوم تبلیغاتی دیگری را علیه ایران سامان داد که در آستانه اجلاس شورای حکام، مسأله ساز شد، به طوری که روسیه قدرتمندترین کشور حامی ایران رسما اعلام کرد که این سخنان به دست کشورهای مخالف ایران بهانه لازم را جهت محدود کردن این کشور در زمینه هسته ای داد. سخنان احمدی نژاد که با بزرگنمایی رسانه های غربی همراه شد جو حکومت های جهانی را علیه ایران و به نفع اسرائیل سازمان داد، هر چند که برخی اخبار در مورد حمایت از این اظهارات نیز مخابره شد.
در کنار تحرکاتی که علیه ایران جریان داشت، کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا طی دو ماه گذشته به کشورهای مختلف اعم از اروپا، آسیا و روسیه سفر کرد و در تمام این کشورها سعی کرد تا نظر آنها را علیه پرونده هسته ای ایران جلب کند. سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس از قبل مذاکراتشان را با ایران قطع کرده و لذا نیازی به رایزنی برای ایجاد انگیزه مقابله با ایران نداشتند، ایتالیا نیز به واسطه سخنان احمدی نژاد علیه اسرائیل موضع سختی در خصوص ایران اتخاذ کرد، کشورهایی نظیر هند و پاکستان نیز با وجود آنکه تحت فشارهای داخلی نیروهای چپ طرفدار ایران و ضد آمریکا قرار داشتند ولی حاضر نشدند سیاست کلان خود را به جمهوری اسلامی ایران پیوند زده و در برابر آمریکا و اروپا بایستند، مهمترین کشورهایی که از جنبش عدم تعهد در کنار ایران ماندند مالزی، کوبا و آفریقای جنوبی بودند که نمایندگان آنها به ایران آمده و به گفت‌وگو پرداخته، کشورهایی که بعید است بتوانند در برابر قدرت های صنعتی و اقتصادی اروپا و آمریکا بایستند، آفریقای جنوبی که از پیشنهاد احمدی نژاد برای سرمایه گذاری و مشارکت در پروژه های هسته ای ایران استقبال کرده بود، دراین اواخر خود را کنار کشیده و حاضر به امضای هیچ تعهدی نشده است، و اما در میان کشورهای مهمی که از پرونده هسته ای ایران دفاع می‌کند چین و روسیه جایگاه خاصی دارند که آمریکا گفت‌وگو و رایزنی با این دو کشور را به روزهای پایانی نزدیک به تشکیل اجلاس شورای حکام در 27 نوامبر موکول کرد تا این دو کشور، آخرین کشورهایی باشند که در اجماع جهانی علیه پرونده هسته ای ایران مشارکت می کنند.
اما طبق روال معمول و همیشگی اجلاس های شورای حکام که در رابطه با ایران تشکیل می شود هر بار موضوع جدیدی از سوی آمریکا و یا اروپا وارد مباحث اجلاس می شود تا کشورهای دیگر به ویژه طرفداران ایران را در موقعیت جدید و ضعیف قرار دهند و بتوانند آنان را در برابر قطعنامه های ضد ایران منفعل کنند، یک زمان افشای وجود سایت هسته ای در اصفهان، زمان دیگر نطنز، زمانی دیگر لویزان، دوره دیگر پارچین از موارد شناخته شده در آستانه اجلاس شورای حکام اند که هر یک توانستند در اجلاس، وضعیت را به نفع خواسته های آمریکا و اروپا و عقب نشینی ایران تغییر دهند.
همانطور که انتظار می رفت این بار نیز موضوع جدیدی در آستانه اجلاس شورای حکام مطرح شد، بحث لپ تاپی که حاوی اطلاعات محرمانه هسته ای ایران بود، موضوع جدیدی شد که محافل خبری به آن پرداختند، اما ملیسا فلمینگ سخنگوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای اعلام کرد که در مورد این لپ تاپ حاضر به دادن گزارش نیست و اصحاب خبری باید تا جلسه شورای حکام صبر کنند تا موضوع در اجلاسی به شکل رسمی مطرح شود. روزنامه های غربی نوشتند که ماجرای لپ تاپ این است که در آن اطلاعاتی حاوی شبیه سازی کلاهک هسته ای وجود دارد. ایران ماجرای لپ تاپ را دروغ بزرگ غربی ها خواند که همیشه در آستانه اجلاس آن را علم می کنند تا با دست پر علیه ایران در شورای حکام شرکت کنند.
بعد از ماجرای لپ تاپ موضوع جدید دیگری نیز مطرح شد مبنی بر اینکه سندی حاوی اطلاعات راجع به نحوه چگونگی ساخت هسته بمب اتمی در میان اسناد ارائه شده توسط ایران به آژانس وجود داشته و غربی ها معتقدند این اطلاعات از سوی عبدالقدیرخان پدر بمب هسته ای پاکستان در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته، در حالی که مسؤولان ایرانی از وجود چنین سندی در میان اسناد ارائه شده ابزار بی اطلاعی کرده و گفته اند این سند هیچ گاه مورد استفاده ایران قرار نگرفته و هیچ پولی نیز بابت آن پرداخت نشده است.
در کنار این دو سندی که آمریکا برای اجلاس شورای حکام آماده کرد، بوش پس از رایس سفری به چین و روسیه داشت که در این سفرها توانست نظر آنها را نسبت به حمایت از مواضع اروپا و آمریکا علیه ایران تا حدودی جلب کند،بوش از طرح غنی سازی اورانیوم ایران در خاک روسیه حمایت کرد، طرحی که از نظر ایران به معنای توقف کامل غنی سازی توسط ایران بوده و نمی تواند مورد قبول باشد. لاریجانی هم گفت که ما غنی سازی را در خاک خودمان انجام می دهیم. با وجود آنکه اروپا و آمریکا سعی کردند با دست پر به جلسه شورای حکام بروند، ولی در جلسه ای که هفته گذشته تشکیل شد، موارد مورد اشاره آمریکا و اروپا در بیانیه رئیس شورای حکام درج شد، اما از طرح تبلیغاتی آن علیه ایران خودداری کردند. اگرچه بیانیه رئیس شورای حکام از ایران خواسته است به همکاری های فراتر از پروتکل الحاقی ادامه داده و بر جدا بودن مقوله اقدامات داوطلبانه اعتمادساز از الزامات پادمانی حقوقی تأکید کند، ولی ایران پس از اجلاس تأکید کرد که هر پیشنهادی را که شامل سه شرط اصلی اعتراف به حق ایران در دستیابی به فناوری چرخه کامل غنی سازی، عدم محرومیت از رسیدن به هر مرحله از تولید سوخت هسته ای و مشارکت طرف های بین المللی برای تولید سوخت باشد، بررسی خواهد کرد.
دو ماه آینده زمان رایزنی مجدد آمریکا، اروپا، روسیه و ایران است، اگر طرح روسیه از سوی ایران پذیرفته نشود، اجلاس بعدی شورای حکام برای ایران سخت خواهد بود و اگر هم طرح روسیه پذیرفته شود، دولت در داخل کشور با سؤال های فراوان پیرامون این طرح روبرو خواهد شد.
در نهایت در سوم آذرماه سال 1384 آژانس بین المللی انرژی هسته ای یک بار دیگر بر سر پرونده هسته ای ایران تشکیل جلسه داد. هر یک از دو کشور ایران و آمریکا دیپلماسی فعال را برعهده گرفتند تا به اهداف خود در خصوص این پرونده و به دست آوردن اجماع جهانی بر سر آن برسند. جمهوری اسلامی ایران پس از روی کارآمدن دولت جدید، با تغییر کامل ترکیب تیم مذاکره کننده هسته ای و اعضای شورایعالی امنیت ملی و راه اندازی مجدد تاسیسات اصفهان در شرایطی قرار گرفت که سه کشور مذاکره کننده اروپایی با ایران، اعلام کردند که تا توقف کامل غنی سازی اورانیوم در ایران وارد بحث بر سر پرونده هسته ای نخواهند شد. دولت جدید بلافاصله در برابر عمل اروپایی ها، عکس العمل نگاه به شرق را مطرح کرد و سعی کرد ضمن مذاکره با کشورهای غیرمتعهد، چین و روسیه، باب جدیدی در مذاکرات گشوده و با بازکردن دامنه آن، وضعیت پرونده را در شرایط بهتری قرار دهد. این سیاست در جریان اجلاس وین نتوانست به موفقیت دست یافته و اجماع غیرمتعهدها در دفاع از ایران را سامان دهد. رأی مثبت هند به قطعنامه شورای حکام علیه ایران، اوج شکست نگاه به شرق دولت احمدی نژاد در بحث پرونده هسته ای بود. البته مواضع احمدی نژاد در مجمع عمومی سازمان ملل، در مصاحبه با سی.ان.ان و گفت‌وگو با سران کشورهای جهان، نظیر فروش سوخت هسته ای به کشورهای دیگر با 30 درصد زیرقیمت، وجود آپارتاید هسته ای در روابط بین الملل، کمک به کشورهای مسلمان برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای یک هفته قبل از اجلاس شورای حکام در صدور قطعنامه آژانس علیه ایران تاثیرگذار بود.
در میانه زمان اجلاس گذشته و اخیر شورای حکام، اظهارات احمدی نژاد در «اجلاس جهان بدون صهیونیزم» علیه اسرائیل هجوم تبلیغاتی دیگری را علیه ایران سامان داد که در آستانه اجلاس شورای حکام، مسأله ساز شد، به طوری که روسیه قدرتمندترین کشور حامی ایران رسما اعلام کرد که این سخنان به دست کشورهای مخالف ایران بهانه لازم را جهت محدود کردن این کشور در زمینه هسته ای داد. سخنان احمدی نژاد که با بزرگنمایی رسانه های غربی همراه شد جو حکومت های جهانی را علیه ایران و به نفع اسرائیل سازمان داد، هر چند که برخی اخبار در مورد حمایت از این اظهارات نیز مخابره شد.
در کنار تحرکاتی که علیه ایران جریان داشت، کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا طی دو ماه گذشته به کشورهای مختلف اعم از اروپا، آسیا و روسیه سفر کرد و در تمام این کشورها سعی کرد تا نظر آنها را علیه پرونده هسته ای ایران جلب کند. سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس از قبل مذاکراتشان را با ایران قطع کرده و لذا نیازی به رایزنی برای ایجاد انگیزه مقابله با ایران نداشتند، ایتالیا نیز به واسطه سخنان احمدی نژاد علیه اسرائیل موضع سختی در خصوص ایران اتخاذ کرد، کشورهایی نظیر هند و پاکستان نیز با وجود آنکه تحت فشارهای داخلی نیروهای چپ طرفدار ایران و ضد آمریکا قرار داشتند ولی حاضر نشدند سیاست کلان خود را به جمهوری اسلامی ایران پیوند زده و در برابر آمریکا و اروپا بایستند، مهمترین کشورهایی که از جنبش عدم تعهد در کنار ایران ماندند مالزی، کوبا و آفریقای جنوبی بودند که نمایندگان آنها به ایران آمده و به گفت‌وگو پرداخته، کشورهایی که بعید است بتوانند در برابر قدرت های صنعتی و اقتصادی اروپا و آمریکا بایستند، آفریقای جنوبی که از پیشنهاد احمدی نژاد برای سرمایه گذاری و مشارکت در پروژه های هسته ای ایران استقبال کرده بود، دراین اواخر خود را کنار کشیده و حاضر به امضای هیچ تعهدی نشده است، و اما در میان کشورهای مهمی که از پرونده هسته ای ایران دفاع می‌کند چین و روسیه جایگاه خاصی دارند که آمریکا گفت‌وگو و رایزنی با این دو کشور را به روزهای پایانی نزدیک به تشکیل اجلاس شورای حکام در 27 نوامبر موکول کرد تا این دو کشور، آخرین کشورهایی باشند که در اجماع جهانی علیه پرونده هسته ای ایران مشارکت می کنند.
اما طبق روال معمول و همیشگی اجلاس های شورای حکام که در رابطه با ایران تشکیل می شود هر بار موضوع جدیدی از سوی آمریکا و یا اروپا وارد مباحث اجلاس می شود تا کشورهای دیگر به ویژه طرفداران ایران را در موقعیت جدید و ضعیف قرار دهند و بتوانند آنان را در برابر قطعنامه های ضد ایران منفعل کنند، یک زمان افشای وجود سایت هسته ای در اصفهان، زمان دیگر نطنز، زمانی دیگر لویزان، دوره دیگر پارچین از موارد شناخته شده در آستانه اجلاس شورای حکام اند که هر یک توانستند در اجلاس، وضعیت را به نفع خواسته های آمریکا و اروپا و عقب نشینی ایران تغییر دهند.
همانطور که انتظار می رفت این بار نیز موضوع جدیدی در آستانه اجلاس شورای حکام مطرح شد، بحث لپ تاپی که حاوی اطلاعات محرمانه هسته ای ایران بود، موضوع جدیدی شد که محافل خبری به آن پرداختند، اما ملیسا فلمینگ سخنگوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای اعلام کرد که در مورد این لپ تاپ حاضر به دادن گزارش نیست و اصحاب خبری باید تا جلسه شورای حکام صبر کنند تا موضوع در اجلاسی به شکل رسمی مطرح شود. روزنامه های غربی نوشتند که ماجرای لپ تاپ این است که در آن اطلاعاتی حاوی شبیه سازی کلاهک هسته ای وجود دارد. ایران ماجرای لپ تاپ را دروغ بزرگ غربی ها خواند که همیشه در آستانه اجلاس آن را علم می کنند تا با دست پر علیه ایران در شورای حکام شرکت کنند.
بعد از ماجرای لپ تاپ موضوع جدید دیگری نیز مطرح شد مبنی بر اینکه سندی حاوی اطلاعات راجع به نحوه چگونگی ساخت هسته بمب اتمی در میان اسناد ارائه شده توسط ایران به آژانس وجود داشته و غربی ها معتقدند این اطلاعات از سوی عبدالقدیرخان پدر بمب هسته ای پاکستان در اختیار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته، در حالی که مسؤولان ایرانی از وجود چنین سندی در میان اسناد ارائه شده ابزار بی اطلاعی کرده و گفته اند این سند هیچ گاه مورد استفاده ایران قرار نگرفته و هیچ پولی نیز بابت آن پرداخت نشده است.
در کنار این دو سندی که آمریکا برای اجلاس شورای حکام آماده کرد، بوش پس از رایس سفری به چین و روسیه داشت که در این سفرها توانست نظر آنها را نسبت به حمایت از مواضع اروپا و آمریکا علیه ایران تا حدودی جلب کند،بوش از طرح غنی سازی اورانیوم ایران در خاک روسیه حمایت کرد، طرحی که از نظر ایران به معنای توقف کامل غنی سازی توسط ایران بوده و نمی تواند مورد قبول باشد. لاریجانی هم گفت که ما غنی سازی را در خاک خودمان انجام می دهیم. با وجود آنکه اروپا و آمریکا سعی کردند با دست پر به جلسه شورای حکام بروند، ولی در جلسه ای که هفته گذشته تشکیل شد، موارد مورد اشاره آمریکا و اروپا در بیانیه رئیس شورای حکام درج شد، اما از طرح تبلیغاتی آن علیه ایران خودداری کردند. اگرچه بیانیه رئیس شورای حکام از ایران خواسته است به همکاری های فراتر از پروتکل الحاقی ادامه داده و بر جدا بودن مقوله اقدامات داوطلبانه اعتمادساز از الزامات پادمانی حقوقی تأکید کند، ولی ایران پس از اجلاس تأکید کرد که هر پیشنهادی را که شامل سه شرط اصلی اعتراف به حق ایران در دستیابی به فناوری چرخه کامل غنی سازی، عدم محرومیت از رسیدن به هر مرحله از تولید سوخت هسته ای و مشارکت طرف های بین المللی برای تولید سوخت باشد، بررسی خواهد کرد.
دو ماه آینده زمان رایزنی مجدد آمریکا، اروپا، روسیه و ایران است، اگر طرح روسیه از سوی ایران پذیرفته نشود، اجلاس بعدی شورای حکام برای ایران سخت خواهد بود و اگر هم طرح روسیه پذیرفته شود، دولت در داخل کشور با سؤال های فراوان پیرامون این طرح روبرو خواهد شد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید