در مذاکرات ایرانی‌ها باهوش‌تر از آمریکایی‌ها بودند
پس از اعلام توافق نهایی ایران و1+5، تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌های مختلفی از سوی رسانه‌های گروهی و پژوهشگران سیاسی جهان عرب درباره علل و آثار این توافق صورت گرفت و بیش‌تر این تحلیل‌ها نیز بر استقرار آرامش در منطقه تاکید دارند.
آفتاب‌‌نیوز :
خبرنگار ایسنا در بیروت، نظر تعدادی از روزنامه‌نگاران و تحلیل‌گران سیاسی جهان عرب را درباره توافق هسته‌ای ایران و 1+5 و آثار منطقه‌یی آن جویا شده است که در ادامه می‌خوانید:
توفیق شومان، پژوهشگر مسائل سیاسی با بیان این که من معتقدم که توافق اتمی ایران با 1+5 براساس منافع ایران شکل گرفته است تاکید کرد: معتقد نیستم که ابتدا توافقی بین ایران و آمریکا برای تقسیم مناطق نفوذ بوده است. این توافق در حقیقت اعتراف به حق ایران در غنی‌سازی و برنامه اتمی صلح‌آمیز و اعتراف به نقش منطقه‌یی ایران بوده است. من این نظریه را که ایران برای تقسیم نفوذ در منطقه وارد گفت‌وگو و توافق با آمریکا شده است را قبول ندارم و نگاه و دیدگاه رهبری ایران به شکلی است که این نظریه را رد می‌کند.
او ادامه داد: این توافق می‌تواند راه‌حل‌هایی برای بحران‌های منطقه پیدا کند، می‌تواند توافق‌هایی با دولت‌های منطقه مثل شورای همکاری خلیج (فارس) ایجاد کند، اما این به آن معنا نیست که راه‌حل‌ها سریع ایجاد می‌شود و ما به زمان بیش‌تری نیاز داریم. من معتقدم که مشکلات منطقه به خصوص بحران سوریه و یمن پس از موافقت کنگره آمریکا و اجرای عملی توافق از سوی ایران و 1+5 متحول خواهد شد.
شومان با بیان این که به شکل سنتی دو دیدگاه در بین نخبگان سیاسی آمریکایی وجود دارد، تصریح کرد: یک دیدگاه که تقریبا به شکل دایم با جهان سوم مخالف است که بیش‌تر در بین جمهوریخواهان مصداق پیدا می‌کند، در مقابل نخبه‌های سیاسی جدید مثل رییس‌جمهور آمریکا، باراک اوباما وجود دارند که فاقد نگاه‌های نژادپرستانه در قبال جهان سوم هستند. مثل این نخبه‌ها در حزب دمکرات آمریکا وجود دارند که معتقدند امکان ایجاد نوعی تفاهم بین غرب (آمریکا) و جهان سوم یا دولت‌های میانه‌رو وجود دارد. از الان ما باید دنبال این باشیم که پس از رد نشدن توافق از سوی کنگره و توافق عملی با آن اگر یک رییس‌جمهور جمهوری‌خواه به قدرت رسید آنگاه چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ ممکن است تیم جدید جمهوری‌خواه با توافق کنار بیاید و ممکن است علیه توافق عمل کند؛ بنابراین ما نباید در خوش‌بینی یا بدبینی افراطی قرار بگیریم و باید کمی صبر کنیم و آنگاه قضاوت بهتری کنیم. من معتقدم با اجرای توافق نوعی گشایش در بین روابط ایران و دولت‌های منطقه و بین‌المللی ایجاد می‌شود که آمریکا هم جزیی از آن است اما این هرگز به معنای عادی‌سازی کامل روابط بین ایران و آمریکا نیست.
این تحلیلگر لبنانی مسائل سیاسی گفت: آمریکایی‌ها به خوبی می‌دانند که اجماع ملی در ایران درباره برنامه هسته‌ای وجود دارد اما این احتیاط و نگرانی باید وجود داشته باشد که آمریکا همیشه تلاش دارد از نیروهای سیاسی داخلی هر کشوری برای حفظ مصالح خود استفاده کند، اما من فکر می‌کنم ایران به عنوان دولتی که می‌خواهد قدرت واقعی خود را کسب کند این اجازه را به آمریکا نمی‌دهد که از بخشی یا جزیی از جریانات سیاسی داخلی به نفع خودش استفاده کند. هر چند آمریکا در این اندیشه و امکان استفاده از نفوذش خواهد بود، اما ایران در سایه رهبری‌اش توانسته جایگاه سیاسی و علمی‌اش را تحکیم کند و آن‌ها به آمریکا این اجازه را نمی‌دهند.
وی با بیان این که آمریکایی‌ها در طول 12 سال اخیر با تحمیل تحریم‌های گسترده سعی کردند تا سیاست‌های ایران را در منطقه عوض کنند، افزود: حتی اگر آمریکاییان پس از اجرای توافق به ابزاری مثل حقوق بشر و آزادی‌ها برای فشار به ایران استفاده کنند که احتمالش وارد است، اما نخواهند توانست مثل گذشته سیاست‌های ایران را تغییر دهند. آمریکا انواع و اقسام جنگ‌های اقتصادی و سیاسی را علیه ایران تجربه کرده است و حتی در پشت جنگ‌های نظامی علیه ایران بوده است، آن‌ها حتی در این سال‌ها از ابزار حقوق بشر هم استفاده کرده‌اند اما این ابزار به تاریخ سپرده شده و دیگر نمی‌تواند از آن‌ها علیه ایران استفاده کند.
انور عشقی، رییس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در ریاض نیز به خبرنگار ایسنا گفت: توافق ایران با 1+5 از نوع بازی (شطرنج) نبوده است بلکه در این رابطه دو نظریه و دیدگاه وجود دارد که در واقع همان مبدا دمکرات‌ها و مبدا جمهوریخواهان است. دمکرات‌ها معتقد به مبدا "مهار دوگانه ایران و عراق" هستند و همان کاری است که در زمان بیل کلینتون رخ داد اما جمهوریخواهان معتقد به نظریه "محور شرارت" هستند که براساس اعمال موسوم به تروریستی بود که معتقد بودند ایران در کشورهای منطقه انجام داده است.
او ادامه داد: جمهوریخواهان به هر قیمتی می‌خواهند ایران را تحت کنترل داشته باشند و این به دلیل جایگاه استراتژیک آمریکا در منطقه و جهان از نظر جغرافیایی است. اوباما معتقد است که مهار ایران باعث می‌شود تا ایران از ستیزه‌جویی با سیاست‌های آمریکا در منطقه و از بر هم زدن استقرار خاورمیانه دست بردارد. لذا من معتقد هستم که توافق اتمی با ایران نیز یکی از برنامه‌های مهار ایران است؛ اما در این‌جا یک نظریه است که می‌گوید آمریکا در زمانی سیاست مهار ایران و توافق اتمی را در پیش گرفته است که اسراییل خود را برای حمله نظامی به ایران و حزب الله آماده می‌کرد. نه تنها من بلکه همه کارشناسان نظامی معتقدند که امکانات نظامی گسترده‌ای که در طول چند سال اخیر آمریکا در اختیار اسراییل قرار داده است مثل هواپیماهای اف 35 برای دفاع از خود نیست بلکه برای عملیات هجومی به نقاطی دور دست است. برای آموزش استفاده از امکانات نظامی که اکنون در اختیار اسراییل قرار گرفته است بین شش ماه تا یک‌سال زمان نیاز است و اکنون این ترس و نگرانی وجود دارد که اسراییل پس از تکمیل آموزش از آن برای حمله به ایران و تاسیسات استراتژیک آن از جمله مراکز اتمی استفاده کند؛ هم‌چنان که در عراق انجام داد.
عشقی با بیان این که معتقدم از نگاه آمریکا بهترین احتمال موجود همان مهار ایران است که به مراتب بهتر از حمله نظامی به ایران است، افزود: به اعتقاد من آمریکا به هیچ وجه سیاست‌های خود در برابر ایران را تغییر نداده است بلکه در این اندیشه است که ایران سیاست‌هایش را در منطقه تغییر دهد. اگر حرکت‌ها و جریانات سیاسی داخلی ایران در مسیر به دست‌گیری حاکمیت به دست میانه‌روهای متمایل به غرب و آمریکا باشد بدون شک این منتهای آرزوی آمریکا است و اصولا آمریکایی‌ها چنین طمعی را دارند. اکنون برخی تلاش‌های جدایی‌طلبانه و قومیت‌گرایی نیز در مناطق ایران جریان دارد و ممکن است مورد حمایت آمریکا هم باشد. این امر خطری برای ایران و منطقه است که امنیت کشورهای عربی منطقه را نیز تهدید می‌کند.
رییس مرکز مطالعات استراتژیک خاورمیانه در ریاض تصریح کرد: موضوعاتی مثل حقوق بشر و آزادی‌ها برای دولت ایران موضوعاتی ساده و پیش‌پا افتاده است و آمریکا از این ابزار نمی‌تواند علیه ایران استفاده کند اما اگر ایران اقدام به عملیاتی کند که اهداف آمریکا را تهدید کند آمریکا به شدت با ایران برخورد می‌کند زیرا آمریکا دولتی است که انتقام‌جو است و انتقام را دوست دارد. آمریکا از ژاپن به دلیل حمله هوایی این کشور به پرل هاربر (جنگ جهانی دوم) با بمباران اتمی به هیروشیما و ناکازاکی انتقام گرفت، و از القاعده و مسلمانان به دلیل حمله القاعده به برج‌های دو قلو تجاری انتقام گرفت.
هم‌چنین ادموند صعب، روزنامه‌نگار مسیحی و سردبیر پیشین روزنامه النهار لبنان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در لبنان گفت: من معتقد نیستم که توافق هسته‌ای جزیی از بازی شطرنج بین ایران و آمریکاست بلکه معتقدم که اعتراف آمریکا به تمدن ایران و اعتراف آمریکا به ایران به عنوان دولتی محوری و مهم در منطقه است و این که محاصره اقتصادی ایران هرگز نفعی برای آمریکا نداشته است. من معتقدم در مرحله ساخت پایه‌های اعتماد متقابل بین ایران و آمریکا و ایران و غرب و ایران و دولت‌های منطقه از جمله دولت‌های عربی هستیم، البته این امر وقت مناسب خود را نیاز دارد.
او با بیان این که آن‌هایی که می‌گویند مرحله بعد از توافق، مرحله جنگ خواهد بود دارای قرائت غلطی هستند و این قرائت فقط با دیدگاه اسراییل منسجم است که درصدد است تا توافق اتمی بین ایران و 1+5 را نابود کند و قرائت بخشی از جمهوریخواهان کنگره آمریکا است. من معتقدم که پیام ایران پس از اجرای توافق اتمی این است که درصدد مصالحه با همه در منطقه است، زیرا ایران اعلام کرده است که به دنبال نابودی نظام‌های منطقه نیست؛ کاری که برخی دیگر دولت‌ها انجام داده‌اند. ایران خواستار حل بحران‌ها با گفت‌گو است.
صعب با بیان این که فکر می‌کنم رییس‌جمهور آمریکا معتقد است که مشکل بین ایران و آمریکا مشکل شناخت از یکدیگر است و مشکل دیگری وجود ندارد، خاطرنشان کرد: بدون شک آمریکا تلاش خواهد کرد تا از تلاش‌ها و فعالیت‌های سیاسی داخلی ایران به شکلی استفاده کند اما معتقدم که به آسانی نمی‌تواند به این مرحله در تحولات داخلی ایران برسد.
وی تاکید کرد: آمریکا می‌داند که از ابزاری مثل حقوق بشر نمی‌تواند علیه ایران استفاده کند زیرا آن‌ها می‌دانند بهترین راه‌حل با ایران فقط گفت‌وگو است، بنابراین تحریم و مجازات‌های اقتصادی علیه ایران کاربرد ندارد و فقط گفت‌وگو حل کننده مشکلات بین دو طرف است، آن‌ها که سخنرانی اخیر باراک اوباما در دانشگاه آمریکایی در واشنگتن را گوش کردند به خوبی فهمیدند که لغو توافق اتمی ایران با 1+5 به معنای حرکت به سوی جنگ است به همین دلیل است که اوباما می‌گوید که توافق هسته‌ای حرکت به سوی صلح و استقرار در خاورمیانه است و بر عکسش جنگ است مثل خطایی که در عراق کردند و این در حالی است که آمریکا آمادگی جنگ‌های جدیدی را ندارد.
احمد طحان، کارشناس سیاسی تحولات آمریکا نیز درباره توافق هسته‌ای به خبرنگار ایسنا گفت: مصالح مشترکی بین ایران و آمریکا به عنوان دو قدرت بین‌المللی و منطقه‌یی سبب این توافق اتمی شد. هر طرف هزینه‌های زیادی برای این توافق پرداخت کرده‌اند؛ پس هر طرفی براساس مصالح خود چنین اقدامی انجام داده است.
او سیاست آمریکا را سیاستی جنگجویانه خواند و گفت: اصلا چیزی به نام سیاست خارجی ثابت در آمریکا وجود ندارد بلکه سیاست آن‌ها مجموعه‌ای از اظهارات متناقض و متضاد و مخالف هم است و بنابراین خط حقیقی ثابتی ندارند. سخنگوی کاخ سفید چیزی می‌گوید و سپس کنگره چیز دیگری؛ وزارت خارجه چیزی می‌گوید و سپس پنتاگون چیز دیگری.
طحان با بیان این که عوامل توافق اتمی بین ایران و آمریکا در گذشته شکل گرفته است و هر کدام از دو طرف به خواسته‌های خود رسیده‌اند، افزود: ایران نفوذش را توسعه داده است و افکار انقلابی‌اش را گسترش داده است و حتی اسراییل را نیز تهدید کرده و می‌کند که در صورت هرگونه اقدام نابخردانه پاسخ محکم به آن خواهد داد. ایران دستاوردهای هسته‌ای‌اش را در گذشته کسب کرده است، بنابراین معتقدم که توافق هسته‌ای و بندهای آن و امضای این توافق مثل یک فلکلور است برای تلویزیون‌ها و رسانه‌ها و برای طرف‌های قانونی و حقوقی بین‌المللی و آن سال‌های پر تنش بین ایران و امریکا است که توافق را شکل داده است.
وی تاکید کرد: ما باید از سناریوهای مختلف صحبت کنیم، کنگره نتوانست توافق را رد بکند که اگر هم رد می‌شد اوباما از حق وتویش استفاده می‌کرد تا از حق دولت آمریکا در این توافق دفاع کند، اما من می‌گویم دیگر این نوع تلاش‌ها برای رد توافق ارزشی ندارد زیرا عوامل توافق اتمی عملا شکل گرفته و این‌ها دیگر نمی‌توانند آن را تغییر دهند، ایران به چیزی که می‌خواسته رسیده است و اکنون در صدد است تا از این موضوع در ابعاد اقتصادی و مالی استفاده کند، ایران درصدد است از توافق برای استقرار وضع داخلی‌اش استفاده کند تا چارچوب رفتارش در سیاست خارجی خود را تقویت کند، ایرانی‌ها از سلاله امپراطوری‌هایی هستند که متخصص و وارد هستند که چگونه از متغیرها و تحولات به نفع خود بهره‌برداری کنند و از این نظر بر آمریکایی‌ها پیشی گرفتند؛ ایرانی‌ها باهوش‌تر از آمریکایی‌ها بودند.
این کارشناس سیاسی تحولات آمریکا گفت: آمریکایی‌ها دو عامل مهم رفتاری و دو امر ثابت در منطقه دارند که به نفت و امنیت اسراییل باز می‌گردد و من این دو را در کتابم به نام فروپاشی آمریکا توضیح داده‌ام. این ثوابت آمریکا تحت هیچ شرایطی تغییر نخواهد کرد، آن‌ها می‌خواهند که تضمین شود که نفت به سوی آمریکا و اروپا صادر می‌شود و امنیت اسراییل نیز کاملا محقق باشد. گرچه به نظر من آن‌ها عملا به جز این دو مقوله به شکل کلی از خاورمیانه بریده‌اند و آن را رها کرده‌اند. آمریکا و ایران عملا ماترک خاورمیانه را توزیع کرده‌اند گرچه خاورمیانه آن‌قدر بزرگ است که چنین کاری آسان نباشد، هر چه تحولات فاجعه‌بار هم در خاورمیانه رخ دهد باز هم ایران منافع خود را به دست می‌آورد و آورده است. خاورمیانه الان نابود می‌شود و البته نابودی این منطقه برای آمریکا اکنون اصلا مهم نیست حتی نابودی ایران هم برای آمریکا مهم نیست و می‌توانم بگویم آمریکا اصلا ارزوی نابودی ایران را هم دارد.
وی با اشاره به تحولات داخلی ایران گفت: چیزی به نام جنبش و خیزش سیاسی در ایران وجود ندارد بلکه تلاش‌های برای تنفس سیاسی در این کشور وجود دارد. ایران دولتی قوی دارد و جنبش سیاسی پرقدرت مخالف که علیه سیاست‌های ایران در سطح بین‌المللی کار کند نیز وجود ندارد که آمریکا روی آن سرمایه‌گذاری کند.
احمد طحان با انتقاد از سیاست‌های حقوق بشری آمریکا گفت: من می گویم که ابلیس لعین حق دارد از حقوق بشر صحبت کند اما آمریکا حق ندارد زیرا خودش بیش‌ترین اقدامات ضد بشری را داشته است پس چگونه می‌خواهد درباره حقوق بشر بیاید و علیه این و آن کشور سخن بگوید.
لینا کریدیه، مدیر مرکز مطالعات خاورمیانه در دانشگاه کالیفرنیا نیز به خبرنگار ایسنا گفت: معتقدم که مصالح مشترک ایران و آمریکا باعث این توافق شد البته شکل گیری این امر زمان زیادی بین دو طرف برد و آن‌ها ابتدا ترتیباتی بین خود ایجاد کردند که توافق مترتب بر آن ترتیبات است لذا نه معتقدم که این توافق فاجعه‌ای ایرانی و نه معتقدم که فاجعه‌ای آمریکایی است بلکه معتقدم مصالح دو کشور چنین توافقی را ایجاد کرد.
هم‌چنین وجیه کوثرانی، رییس مرکز مطالعات و بررسی‌های سیاسی عرب در لبنان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان این که توافق اتمی بین ایران و 1+5 از نظر من بسیار خوب است و سیاستمداران ایران باید از این فضا برای هم‌گرایی در کشورهای عربی بهره ببرند، گفت: ما با توافق هسته‌ای هستیم و ایران باید از این قدرت سیاسی و منطقه‌یی حاصل شده برای استقرار منطقه‌یی استفاده کنند.
او ادامه داد: توافق به مصلحت ایران است و به نفع دولت‌های منطقه است. حتی من تا زمانی که اسراییل دارای بمب اتمی است معتقدم که ایران و بقیه کشورها هم باید بمب اتم داشته باشند، مشکل این‌جا نیست بلکه ما می‌خواهیم که با توافق و نوعی سازش بین ایران و آمریکا اوضاع بین ایران و کشورهای عربی هم آرام شود نه آن که بر بحران‌ها افزوده شود. بله معتقدم که ایران هم می‌خواهد که اوضاع آرام شود اما باید بدانیم که بازی بین ملت‌ها و ترویج و توسعه نزاع‌ها هزینه سیاسی بسیار برای ملت‌های منطقه دارد.
ماهر ابی نادر، کارشناس سیاسی و روزنامه‌نگار لبنانی نیز به خبرنگار ایسنا گفت: توافق اتمی ایران با 1+5 گردنه تاریخی مهمی است که آثارش تا پنجاه سال آینده در منطقه و جهان باقی می‌ماند. و این تاثیر نه فقط در روابط ایران با غرب و آمریکا بلکه در کل خاورمیانه خواهد بود. ایران کشوری بزرگ و ثروتمند است که برای تغییر جایگاه در منطقه و جهان و بهبود اوضاع اقتصادی داخلی وارد این توافق و مذاکرات شد. این توافق پیشینه‌هایی از گفت‌وگو و روابط با غرب و آمریکا داشته است و می‌تواند مسیر حدودا چهل ساله قطع روابط بین ایران و آمریکا را تغییر دهد.
موسی عاصی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی مقیم سوییس نیز به خبرنگار ایسنا گفت: صفحه جدیدی بین ایران و آمریکا ایجاد شده است تا بحران‌های بین دو کشور تنزل داده شود؛ به خصوص پرونده‌هایی که در حوزه خاورمیانه و خلیج فارس بین دو طرف وجود دارد. البته پرونده اسراییل وارد این بحث نخواهد شد.
وی ادامه داد: آمریکا معتقد است اختلافات شدید بین دو طرف هیچ مصلحت جدیدی برایش ایجاد نکرده و منفعت زیادی را نصیبش نکرده است. آمریکا اکنون با رویکردی عقب‌گردانه در خصوص روابط با مصر و سعودی و نیز عراق به دلیل استمرار جنگ مواجه شده است که نتوانسته بحران‌های آن‌ها را حل کند و به این پرونده سوریه را باید افزود. پیمان‌های منطقه‌یی آمریکا با رویکرد جدید مصر و سعودی به سوی روسیه روندی واپسگرا را تجربه می‌کند. اکنون رییس‌جمهور آمریکا، اوباما فرصت چندانی ندارد و بنابراین نمی‌تواند تصمیمات زیاد و سرنوشت‌ساز برای منطقه اتخاذ کند و تنها کاری که از دستش بر می‌آید این است که مصالح خود را در منطقه حفظ کند. برهمین اساس معادله روابط با ایران را شکل داده است تا ضمن مرزهای روشنی به دستاوردهایی برسد اما هرگز نمی‌توان انتظار داشت این دیدگاه آمریکا به هم‌پیمانی از نوع هم‌پیمانی با سعودی یا با اسراییل برسد، در حالی که ایران بر مواضع خود در دفاع از مقاومت و حزب الله پایبند است. ایران سیاست دفاع از مقاومت را جزیی از استراتژی پایدار خود می‌داند. بنابراین رویکرد آمریکا در برابر ایران موضعی خواهد بود تا از دست‌رفته‌ها را جبران کند. اگر ایران از سیاست استراتژیک خود در برابر مقاومت کوتاه بیاید یکی از مهم‌ترین ارکان قدرت خویش در خاورمیانه را از دست خواهد داد.
وضاح عبد ربه، مدیر مسوول روزنامه الوطن سوریه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا گفت: بدون شک هدف از امضای توافق اتمی با ایران دو موضوع بوده است. اول ایجاد راهکارهای سخت بازرسی از مراکز و تاسیسات اتمی ایران و دوم تلاش برای تغییر سلوک سیاست‌های ایران که راهکار آن دخالت مستقیم در امور داخلی ایران از طریق راه‌هایی چون حقوق بشر، آزادی مطبوعات و رسانه‌ها و آزادی زنان و ... است. البته مواضع و یا اظهارنظر آشکاری در این باره از سوی مقامات آمریکا نیست و منطقی هم نیست که به صراحت در این باره حرف بزنند اما معروف است که آمریکا تلاش خواهد کرد که هجومی اقتصادی و فرهنگی علیه جمهوری اسلامی ایران پس از اجرای توافق اتخاذ و آغاز کند.
او ادامه داد: ما به خوبی می‌دانیم که آمریکایی‌ها متخصص نفوذ در جوامع هستند و در لابلای بافت‌های سیاسی و اجتماعی کشورها حرکت می‌کنند و از طریق شریکان اقتصادی و سیاسی و فرهنگی‌شان تلاش خواهند کرد تا بر دولت ایران فشار وارد کنند. البته من معتقدم که نظام و رهبری ایران به سیاست‌های آمریکا آگاه هستند و اجازه نمی‌دهند آمریکا فعال مایشاء باشد.
هم‌چنین امین قموریه، روزنامه نگار، پژوهشگر و عضو تحریریه روزنامه النهار لبنان گفت: توافق هسته‌ای حق ملتی است که سال‌ها برای آن پایداری کرده است و به بیانی دیگر تصحیح مسیری است که سال‌ها ظالمانه علیه ملت ایران اتخاذ شده بود. وقتی اموال و دارای‌های ایران آزاد می‌شود معنایش این است که به برکت پایداری و مقاومت مردم، حقوق‌شان به آن‌ها برگردانده شده است.
وی تاکید کرد: طبیعی است که پس از پایان بحران باید آرامش استقرار یابد و پس از توافق قاعدتا باید آرامش حاکم شود اما متاسفانه طرف‌هایی هستند که مخالف این آرامش هستند. این آرامش فقط شامل ایران نخواهد شد و شامل همه طرف‌های دیگر نیز خواهد شد. این توافق در حقیقت اعتراف به جایگاه ایران در منطقه و روابط بین‌الملل هم هست، به دنبال این اعتراف بین‌المللی باید اعتراف منطقه‌یی نیز بیاید اما برخی دولت‌ها تا کنون از آن سرباز زده‌اند.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید