پرونده اتمی ایران به کجا می رود ؟

آفتاب‌‌نیوز : این جو سازی ها در حالی از سوی اعراب ایجاد می شود که مسئولین غربی همگی بر پیگری راهبردهای دیپلماتیک تاکید دارند وراهبردهای دیپلماتیک را همچنان در این زمینه ارا وقابل انجام ارزیابی می کنند. 

بخش هایی از این گزارش که گفته می شود در یکی از مهمترین مراکز پژوهشی منطقه خلیج فارس انجام گرفته در پی می آید.

پرونده اتمی ایران که در یک سوی آن غرب یعنی آمریکا وترویکای اروپایی ودر سوی دیگر آن تهران ایستاده است اکنون در مراحل بسیار حساسی قرار دارد ، بخصوص که دو طرف سعی در گسترش حملات متقابل علیه یکدیگر دارند. 

سخنان رئیس جمهور ایران در 14/1/2006 هم درجه وسطح این رویارویی را بالا برد به نحوی که تهدید به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت بیشتر شد تا زمینه برای اعمال تحریم های دیپلماتیک واقتصادی علیه ایران فراهم گردد ، بخصوص که واشینگتن وترویکای اروپایی در جلساتی که در 16/1 با حضور چین وروسیه برگزار کردند از شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی خواستند تا جلسه اضطراری را روز دوم وسوم فوریه 2006 برگزار وپیش نویس قطعنامه ارجاع پرونده اتمی ایران به شورای امنیت را بررسی کنند. 

سخنان محمد البرادعی هم بر حجم این نگرانی ها افزود : او چندی پیش استفاده از زور علیه ایران دور از ذهن ندانست به گفته برادعی راه های دیپلماتیک تنها سخن گفتن نیست بلکه نیازمند وسایل واهرم هافی فشار دیگری هم حاست که در صورت نیاز مبرم از آن استفاده خواهد شد. 

برخی حتی احتمال توجیه یک ضربه نظامی هوایی آمریکایی یا اسرائیلی را وارد دانستند تا از این طریق مراکز هسته ای ایران منهدم گردند.
 
به اعتقاد تهیه کنندگان این گزارش جمهوری اسلامی ایران در صدد ایفای نقشی محوری در منطقه می باشد واین مهم با دست یابی تهران به فن آوری هسته ای می تواند سهل الوصول تر باشد. 

به اعتقاد کارشناسان مرکز پژوهش های خلیج فارس نحوه برخورد جامعه جهانی با هند وپاکستان در مورد زرادخانه هسته ای این دو ونیز برنامه های آزمایش هسته ای آنان بسیاری از کشورهای منطقه را تشویق کرده است تا گام در راه تبدیل برنامه های صلح آمیز هسته ای به تولید تسلیحات هسته ای کند . 

به هر شکل از زمان آغاز بحران اتمی ایران مواضع بین المللی ومنطقه ای به دو دو دسته تقسیم شده است برخی به رهبری آمریکا مخالف هر نوع دستیابی ایران به فن آوری هسته ای است زیرا معتقد است که نظام تندروی ایران نباید به توانایی های نظامی که به آن اجازه ساخت تسلیحات اتمی می دهد بدست آورد ، بر عکس برخی دیگر از طرف ها مانع از دستیابی وپیشرفت توانمندی های اتمی ایران نیستند وخواهان فراهم کردن زمینه انجام این کار تا زمانی هستند که ایران در چارچوب فعالیت های صلح آمیز قرار گرفته است. 

صلح آمیز بودن برنامه های هسته ای ایران توسط مسئولین ایرانی بارها وبارها تاکید شده وحتی برخی از کشورهای جهان از جمله روسیه ، چین وپاکستان در این فعالیت ها شرکت داشتند. 

ترویکای اروپایی هم سعی کرد برای کاهش تنش بین آمریکا وایران در محور همسو حرکت کند ، اول تاکید بر حل وفصل این بحران از را های دیلماتیک واینکه این پرونده باید همچنان در راهروهای آژانس بین المللی انرژی اتمی باقی بماند ودر این راستا موفق شد در سال 2003 ایران را مجاب به امضای پروتکل اضافی کند .

ودوم انجام مذاکرات بین ترویکای اروپا وایران بود که در این چارچوب هم ترویکای اروپایی موفق شد به توافقنامه نوامبر 2004 پاریس دست یابد ودر چارچوب آن در مقابل تعلیق فعالیت های غنی سازی اورانیوم تعدادی از موارد تشویقی اقتصادی وفن اوری به ایران را پیشنهاد دهد. 

اما پس از تحولات اخیری که شاهد آن بودیم نوعی شبه اجماع بین المللی برای اعمال فشارهای بیشتر بر ایران جهت عقب نشینی از آنچه که در دست اقدام دارد به وجود آمده است ، این فشارها حتی تا مرز تهدید به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت هم پیش رفته است. 

این تهدیدها با انتشار برخی از گزارش های اطلاعاتی در رابطه با آغاز فراوری چند تن اورانیوم در ایران وغنی سازی آن به نحوی که ظرف سه سال آینده بتوان از آن در تسلیحات اتمی استفاده کرد ، گسترش بیشتری یافت. 

در پژوهش سپس راهبردهای هر یک از طرف های درگیر در این بحران به طور خلاصه ذکر شده است : 

آمریکا : آمریکا از همان ابتدا گام در راه منع تهران از دستیابی به فن آوری هسته ای کرده است ودر این رابطه از هیچ راهی فروگزاری نمی کند ، در این راه ایران را بطور یک جانبه مورد تحریم اقتصادی ودیپلمایک قرار داد وبا پیروزی جورج بوش در انتخابات رایاست جمهوری در اواخر 2000 وتشکیل یک دولت راستگرا به رهبری محافظه کاران جدید ایران در کنار عراق وکره شمالی کشورهای محور شرارت نام گرفتند. 

اتحادیه اروپا :آخرین تحولات بحران اتمی ایران نشان داد که کشورهای اروپا وبخصوص کشورهای ترویکا به این نتیجه رسیده اند که مذاکرات دیپلماتیکی که با ایران در مورد برنامه های اتمی اش طی سه سال گذشته داشتنه اند با شکست مواجه شده است ووقت آن فرا رسیده است تا فشارهای بیشتری بر ایران وارد گردد حتی اگر این فشارها از طریق ارجاع پرونده اتمی اش به شورای امنیت بوده باشد.
 
روسیه :  تغییر رویکردی که ایران نسبت به هم پیمانش روسیه اتخاذ کرده را باید مهمترین شاخص بحران جاری اتمی ایران دانست ، مسکو از مدتها پیش خواستار تایید حق ایران در دستیابی به برنامه های هسته ای شده بود واعلام کرده بود که باید تا زمانی که این فعالیت ها برای اهداف مسالمت آمیز باشد این حق مصون بماند، روسیه همواره مخالف هر نوع انتقادی از ایران نسبت به پافشاری اش بر این حق می شد ، بلکه حتی حتی تهدید به ارجاع پرونده اتمی ایران به شورای امنیت را هم رد می کرد ، اما با آغاز بحران اخیر وزارت خارجه روسیه نیز برای اولین بار این نوع رفتار ایران را علنا نکوهش کرد وسرگئی لاورف وزیر خارجه این کشور گفت : این نوع رفتار تهران موجب بروز شک وتردید نسبت به برنامه های اتمی اش می شود.
چین : ایران وچین دارای روابط گسترده اقتصادی هستند ، به نحوی که چین 6/13 درصد از صادارت نفتی ایران را به خود اختصاص داده است ، اولین قرار داد نفتی بین ایران ویک شرکت نفتی چینی به حدود 70 میلیارد دلار رسیده است ، پکن علاوه بر آن پروژه های زیربنایی مختلفی را در ایران در دست احداث دارد. 

روابط بین دو کشور با امضای قرار داد ساخت نیروگاه اتمی پژوهشی در اصفهان در سال 1991 به اوج خود رسید ایران از طریق این مرکز مفق شد با فن آوری غنی سازی اورانیوم وفراوری ان آشنا شود وکیک زرد را بدست آورد. 

چینی ها در اوایل سال 2005 موافقت خود را با خرید گاز طبیعی ایران به ارزش 20 میلیارد دلار طی یک ربع قرن اعلام کردن. اما با این وجود پیش بینی نمی شود که پکن حاضر به استفاده از حق وتوی خود در مورد برنامه های اتمی ایران شود. 

شورای همکاری خلیج فارس : بی شک کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس (شورای همکاری) چندان از این هیاهو دور نیستند وهمواره کابوس بازتاب های این بحران در کنار خود احساس می کنند.
 
به زعم تهیه کنندگان این پژوهش در سایه تهدیدهای متقابل غرب وایران اعراب این بیم را دارند که قربانی اصلی حمله نظامی به مراکز هسته ای ایران شوند ، بخصوص که امنیت خلیج بخش لاینفکی از امنیت منطقه خاور میانه است واگر برنامه های اتمی اسرائیل یک تهدید برای تمامی منطقه محسوب می شود برنامه های اتمی ایران نیز وتحولات آن هم در کانون توجه تمامی کشورهای خلیج فارس ومایه نگرانی این کشورهاست آنهم به چند دلیل
اول : دستیابی ایران به تسلیحات اتمی بازتاب های منفی بر تمامی منطقه خلیج فارس خواهد داشت ، زیرا این سلاح به ایران این انگیزه را خواهد بخشید تا بر تمامی منطقه تسلط یابد وبر روند حاکم بر آن تسلط یابد. 

دوم : احتمال انجام یک حمله نظامی آمریکایی یا اسرائیلی بازدارند علیه مراکز هسته ای ایران بسیار زیاد است ، مسئله ای که می تواند در صورت وقوع برای منطقه خلیج فارس یک فاجعه باشد ، زیرا به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران ایران در چارچوب واکنش خود به این حملات به طور حتم مراکز ومنافع آمریکا در منطقه را مورد تهاجم قرار خواهد داد ، که در این میان نیروهای آمریکایی مستقر در عراق ونیز چاه های نفتی منطقه خلیج فارس در راس این اهداف خواهند بود. 

با توجه به اینکه کشورهای شورای همکاری اهمیت خاصی به امنیت منطقه وامنیت خویش می دهند مخالف افزایش تنش در این چارچوب هستند. 

اسرائیل : طبق معمول اسرائیل سعی کرد بیشتر بهره را از تنش ایرانی ـ غربی ببرد واقدام به تدارک دیدن جنگ تبلیغاتی ، سیاسی ودیپلماتیک گسترده ای کرد که در چارچوب آن نسبت به خطرات دستیابی ایران به توانمندی های اتمی هشدار داد ، موشه کاتساف رئیس جمهور اسرائیل اعلام کرد : اجازه نخواهیم داد ایران به توانایی اتمی دست یابد. 

همچنین یک هیئت بلند پایه اسرائیلی به مسکو سفر کرد تا روس ها را قانع کند لهجه خود را علیه ایران تشدید ببخشند. 

این پژوهش در پایان با اشاره با احتمالات مختلفی همچون ارجاع پرونده به شورای امنیتی یا انجام یک ضربه نظامی توسط آمریکا علیه مراکز ایران ونیز میزان احتمالی پیروزی آن در کنار فرصت ومجالی که اسرائیل برای انجام این مهم دارد می پرسد 

با توجه به این مسایل آخرین تحولاتی که می توان در چارچوب این احتمالات وجود داشته باشد چیست؟