آفتابنیوز : این نوشتار به قلم مجتبی اشرافی در ادامه می افزاید: پیش از این، بسیاری از صاحبنظران، به واسطه تبلیغات وسیع برابری جنسیتی و ... انتظار داشتند، دبیرکل جدید سازمان ملل متحد یک زن باشد، امّا حتّی از چینش اعضاء شورای امنیت ملی(دائم و غیر دائم) و تناسب 14 مرد به یک زن، هم میشد نتیجه گرفت، که زنان درحال حاضر، برای نشستن بر کرسی دبیرکلی سازمان ملل متحد و یا هر سازمان بینالمللی دیگری در این اندازه، شانسی نخواهند داشت.
گوترس پرتغالی، درحالی جانشین بان کی مون خواهد شد که شرایطی به مراتب دشوارتر از وی را در پیش رو خواهد داشت و باید دید که این سیاستمدار کهنهکار اروپای غربی، در قبال مسائل پرحاشیهای که همتای پیشین خود، سازمان ملل متحد را درگیر آنها کرده بود، چه رویهای را برخواهد گزید.
گوترس قبل از ورود به دنیای سیاست، در دانشگاه لیسبون، در مقام استادیار، به تدریس در رشته مهندسی برق و مباحثی نظیر تئوری سیستمها و ارتباطات از راه دور و ... مشغول بود. او زندگی سیاسی خود را در 1974 با پیوستن به حزب سوسیالیست و همزمان با انقلاب گل میخک در پرتغال آغاز کرد. نخست وزیری پرتغال و رهبری حزب سوسیالیست این کشور (2002 - 1995) و همچنین رئیس کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (2015 - 2005) از جملهی مهمترین مسئولیتهای سیاسی وی بوده است.
سهمیه جنسیتی در حزب سوسیالیست پرتغال و ارتقاء جایگاه جنسیتی زنان در این حزب، در اوایل دههی 1990 و در زمان رهبری او بر حزب سوسیالیست و دوران نخست وزیری او به تصویب رسید، پرتغالیها نخست وزیر سوسیالیست خود را بهعنوان «یک مذاکره کنندهی ماهر» میشناختند. گوترس در دوران تصدی مقام ارشد کمیساریای عالی پناهندگان در سازمان ملل، با چانهزنیهای بسیار با قدرتهای بزرگ و کشورهای ثروتمند جهان، بودجهی این کمیساریا را تا حد قابل توجهی افزایش داد. و حتّی بر تعداد کارمندان این آژانس البته با محوریت دفاتر در سراسر دنیا و نه در مقر آن در ژنو، نیز افزود. او در مدت ده سال ریاست بر کمیساریای پناهندگان قایل به «مدیریت پناهندگان در سزمینهای مبدأ» بود و برای این مهم، تلاشهای درخور توّجه بسیاری نمود.
گوترس، در سخنرانی اولیهی خود بعد از رسمیت یافتن انتخابش برای دبیرکلی سازمان ملل متحد،«امداد رسانی به پناهجویان»و«ترویج برابری جنسی» را از اولویتهای کاری خود برشمرده و مدعی شده است که در سمت دبیرکلی، بهعنوان منتخب همهی کشورهای عضو، تلاش خواهد کرد تا در روابط همهی همکاران و کشورهای عضو سازمان ملل متحد، حامیان مالی این سازمان و ...، نوعی تعادل و هماهنگی برای انجام بهتر فعالیتها و ارائهی خدمات مساوی به یکایک اعضاء را برقرار نماید. البته او از نیازی که خود آنرا «دیپلماسی احتیاط» نامیده است نیز پرده برداشته و بارها و بارها از این خط مشی دفاع کرده است. دبیرکل جدید سازمان ملل متحد، با عنوان اینکه «من یک تهدید نیستم» خود را «یک میانجی صادق» معرفی کرده و گفته است که در مقام دبیر کل، او تجسم آن ارزش واقعی جهانییی است که در منشور سازمان ملل آمده است.
گوترس، در یک نماش نادر از اتحاد اعضاء دائم و غیر دائم شورای امنیت، با کسب 13 رأی موافق و 2 رأی ممتنع، توانست به مقام دبیرکلی سازمان ملل متحد برسد، بنابراین انتظار میرود علیرغم شکافی که بین روسیه و غرب ایجاد شده و همچنین به دلیل مواضع اشتباهی که سازمان ملل در سالهای اخیر اتخاذ کرده و خود را زیر سئوال برده است، او بتواند تا اندازهای شخصیت مستقل سازمان ملل متحد را در عرصهی مسائل پیچیده و فوری جهانی، حفظ و با اعاده حیثیت از این سازمان بینالمللی، بحرانهای پیشرو را مدیریت نماید.
افزایش تعداد قابل توّجه پناهندگان و آوارگان در سالهای اخیر در اثر جنگهای داخلی و اشغالگری کشورهای غربی در افغانستان، عراق، سوریه، یمن، سودان و ... ، در ظاهر، مشکلات فراوانی را برای کشورهای غربی ایجاد نموده است، و انتظار میرود که گوترس، بنا به صبغهی مدیریتی پیشین خود که اتفاقاً از جملهی مهمترین معیارهای انتخاب وی برای دبیرکلی سازمان ملل متحد بوده است، بتواند در رفع مشکلات مربوط به پناهجویان و خدمات رسانی بهتر به آوارگان، نقشی بسیار مؤثرتر از بان کی مون ایفا نماید. گوترس خودش نیز بر این باور است و میگوید: «من کاملاً به این امر واقف هستم که با توّجه به مسئولیت 10 ساله در کمیساریای عالی پناهندگان و دیدن سطح وسیعی از درد و رنج غیرقابل تصور ملتها، خود را نسبت به حل این مشکلات، متعهد و موظف بدانم. »
درهمین زمینه، باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده، در بیانیهای، ضمن حمایت از انتخاب گوترس، اظهار امیدواری کرده است که دبیر کل جدید بتواند در برخورد با چالشهای بیسابقهای مثل افزایش میلیونی مردم آوارهی جهان و بحران پناهندگان در اکثر کشورهای غربی، جنگ داخلی سوریه، بحران تغییر آب و هوا و ...، مؤثر واقع شده و موفق عمل نماید. بان کی مون نیز که پس از رأیگیری در مجمع عمومی و انتخاب نهایی گورتز، صحبت میکرد، او را مشهورترین و موفقترین نامی دانست که در سالیان اخیر، در خط مقدم درگیریهای مسلحانه و درد و رنجهای انساندوستانه، گامی استوار داشته است.
در مجموع، بایستی به این نکته توّجه داشت که کشورهایی مثل روسیه و چین، با اینکه تمایل به پیروزی کاندیداهای دیگری برای احراز سمت دبیرکلی داشتند، امّا به گوترس اقبال نشان دادند. حال این سئوال پیش میآید آیا این کشورها نیز در مقام سهمخواهی برخواهند آمد و مثلاً پستهای ارشد سیاسی و ... در مقرر سازمان ملل را از او طلب خواهند کرد یا خیر؟! و اینکه گوترس در معادلات رقابتی میان روسیه، چین و ایالات متحده، طرف کدام یک را خواهد گرفت؟
از طرفی، سئوال مهم دیگر اینجاست که رویکرد دبیرکل جدید سازمان ملل نسبت به مسایل و بحرانهای خاورمیانه به چه صورت خواهد بود؟! و آیا وی نیز مانند بان کی مون در مقابل تحولات منطقهای در خاور میانه، نقشی خنثی و متمایل به عربستان و برخی دیگر از حامیان مالی سازمان ملل در منطقه را در پی خواهد گرفت و یا اینکه بر مبنای مدعای خود در سخنرانی اولیهاش، به همهی اعضاء سازمان ملل با یک دیدگاه برابر خواهد نگریست. همچنین بایستی منتظر بود و دید که اقبال دبیرکل جدید سازمان ملل متحد، نسبت به وضعیت ایران و توافقات هستهای پیشین و پسینی به چه سمتی متمایل و مواضع وی در این موضوع به سمت کدام طرف معادله خواهد بود.
*منبع: پایگاه خبری امید ملی ایرانیان/8آبان95