آفتابنیوز : «مرده های بیکفن و دفن» نمایشنامه مشهور ژان پل سارتر، رماننویس و فیلسوف فرانسوی، این روزها در خاستگاه تئاتر خیابانی ایران – مریوان- به روی صحنه میرود.
به گزارش آفتاب نیوز، فاتح باد پروا، نویسنده، بازیگر و کارگردان نامدار تئاتر مریوان و ایران با دراماتورژی و اجرای این اثر ژان پل سارتر به زبان کردی در پی تجربه تازهای در کارنامه حرفهای خود است. این نمایش تا 24 اسفند ماه در سالن فرهنگسرای مریوان کردستان به روی صحنه است.
«مردههای بیکفن و دفن» یکی از آثار عمیق و فلسفی ژان پل سارتر از بنیانگذاران مکتب اصالت وجود در اروپاست.
مکتب اصالت وجود، قرنها قبل از اروپائیان از جانب فلاسفه بزرگ ایرانی همچون حکیم صدر المتألهین، مُلاصدرای شیرازی و طرفدرانش در ایران و مشرق زمین اشاعه یافته و پس از مکتب «اصالت ماهیت» توسط بزرگانی همچون میرداماد پا به عرصه وجود گذاشته بود.
نمایشنامه «مردههای بی کفن و دفن» اثر ژان پل سارتر، داستان گروهی از پارتیزانهای فرانسوی در جنگ جهانی دوم را روایت میکند که در پی یک عملیات دستگیر شده و مورد بازجویی قرار میگیرند تا سرکرده خود را به اصطلاح «لو» بدهند، اما آنها با تحمل شکنجههای سخت، اعتراف نمیکنند، چرا که اعتقاد دارند اگر کلامی از رییس و سرکرده خود بگویند، دچار شکستی پر از حقارت و خواری شدهاند. «یاسمن خلیلی فرد» از نویسندگان و منتقدان تئاتر ایران، در تحلیلی درباره نمایشنامه «مردههای بیکفن و دفن» اثر مشهور ژان پل سارتر مینویسد:
مضمون اصلی نمایشنامه نکوهش جنگ است. در واقع علی رغم همه تأکیدی که شخصیت ها بر گذشته، روابط و جایگاهشان دارند، رشته اصلی از دست نمایشنامه نویس خارج نمیشود و تأثیر و عاقبت جنگ و مبارزه بر تک تک شخصیت ها با پیشرفت داستان عمیقتر و پررنگتر می شود. سارتر که البته خود در دوران جنگ جهانی میزیسته است به باورپذیرترین شکل ممکن فشار ناشی از وقوع جنگ و شرایط اسفناک مبارزه را به تصویر میکشد.
نمایشنامه در تقبیح ظلم ستیزی و ایستادگی برای دستیبابی به آزادی نوشته شده است و سارتر میکوشد که با بهرهگیری از مکانیزم هایی چون تقابل و تضاد به چنین امری دست یابد. درواقع ژان، به عنوان سرکرده گروه، که صدها تن جانشان را به خاطر او از دست دادهاند و پنج نفر دیگر نیز به خاطر او در انتظار مرگ به سر میبرند، فردی خودخواه، ترسو و منفعت طلب معرفی میشود و تقابل او با پنج تن دیگر (که بیشتر به بازی دادن آن ها شباهت دارد) به زیبایی اوضاع و شرایط را در جامعه ی وقتِ فرانسه بازنمایی میکند.
به گفته این نویسنده، نباید از یاد برد که سارتر در «مرده های بی کفن» نظام فکری خود و تعاریفش را از مفاهیمی چون ترس، ظلم، آزادی، مسئولیت، تعهد و ... به زیباترین شکل به منصه ظهور میرساند؛ به نحوی که کوچکترین قضاوتی بر رفتار شخصیت ها برای مخاطب دشوار و پیچیده میشود.
سارتر در این نمایشنامه در کنار معنا بخشیدن به برخی مسایل گروهی که وام گرفته از جامعه و موقعیت عمومی آدم های آن جامعه است به بسیاری از ویژگی های فطری و ذاتی تک تک شخصیت های نمایشنامه اش نیز پرداخته است. نحوه برخورد هر یک از پنج شخصیت اصلی با «شکنجه»، تصمیمی که هر یک از آن ها می گیرند و به تصویر درآوردن موشکافانه مفاهیمی چون اضطراب، ترس، ناامیدی، امید، اعتماد،مسئولیت و ... در هر یک از شخصیت های نمایش موجب آن می گردد که «مرده های بی کفن» نمایشی قابل اعتنا از جنبه روانشناسی نیز به شمار آید و البته سارتر در شخصیت پردازی آدم های نمایشش، به درستی بر فلسفه اصالت وجود و قدرت اختیار انسان (حتی در دشوارترین موقعیت ها و تصمیم ها) اشاره می ورزد.
بر پایه این گزارش فاتح بادپروا، کارگردان این اثر که پیش از این نیز آثاری از ژان پل سارتر را به روی صحنه برده است، از هنرمندان خلاق و صاحبنظر تئاتر به شمار میرود. وی دبیر جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی ایران است.
او متولد 1350شهر مریوان، از چهرههای سرشناس تئاتر کردستان و غرب کشور است. بنیانگذار جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی مریوان، داور جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی دربندیخان کردستان عراق (دو دوره) دبیر اجرایی، داور، و بازبین جشنواره بینالمللی تئاتر خیابانی مریوان و... بوده است. اجرای نمایشهای میدانی و بیرونی در روستاهای مریوان از دوران جنگ تحمیلی صدام علیه ایران و آوارگی مردم مرزنشین 1360تا سال1377، تأسیس گروه باران، کارگردانی 30 اثر صحنهای و خیابانی و کسب چندین جایزه در جشنواره های معتبر ایران و برخی از کشورهای همسایه؛ از دیگر برگهای خاطرات حرفهای اوست.
اجرای ضیافت (بهرام بیضایی) عادلها (آلبر کامو)، دشمن مردم (هنریک ایبسن) آندورا (ماکس فریش) کنار شیرآتش نشانی (فرهاد ناظر زاده کرمانی) خانهای از آب (فارس باقری) 12 سوار مریوان و ققنوس و باز هم گل یخ (آزاد رستمی) و رقصی برای بازگشت عروس و عیشا (تریفه کریمییان) و... برخی از آثارِ فاتح بادپروا در کِسوت کارگردان تئاتر است.