علی شریعتی، اندیشمند فراموش‌نشدنی

شریعتی، متفکری که به اذعان موافق و مخالف تاثیر زیادی در حیات فکری سیاسی نسل جوان دهه 50 شمسی داشت و پس از وقوع انقلاب هم سخن درباره او فراوان بوده است. با این وجود آیا پس از گذشت 40 سال از در گذشت او باز هم باید از او سخن گفت؟

آفتاب‌‌نیوز :

غلامعلی دهقان- 29 خرداد هر سال یاد و خاطره شخصیتی را با خود دارد که هم در حیاتش هم در مماتش موافقین فراوان داشت و مخالفینش هم کم نبودند. متفکری که به اذعان موافق و مخالف تاثیر زیادی در حیات فکری سیاسی نسل جوان دهه 50 شمسی داشت و پس از وقوع انقلاب هم سخن درباره او فراوان بوده است. با این وجود آیا پس از گذشت 40 سال از در گذشت او باز هم باید از او سخن گفت؟ جواب این پرسش آری می‌باشد. اما چرا درباره نکات زیر قابل توجه است.

1-نسل انقلاب اسلامی آموزگارانی داشت که قطعا یکی از آنها دکتر علی شعریتی بود. معلمانی فرهیخته و فرزانه که زمینه ساز آمدن امام خمینی بزرگ آموزگار انقلاب گردیدند. در دهه 50 شمسی دیدگاههای شریعتی که از طریق تریبون حسینیه ارشاد و انتشار کتابهای وی در جامعه منتشر و رواج پیدا می کرد در جامعه آن زمان ایران نوعی آمادگی و بسترسازی برای حرکت انقلابی مردم در سال 1357 گردید.در همین راستا بود که در تظاهرات های چند میلیونی سال 1357تصاویر شریعتی به وفور یافت می شد و شعار معروف "دکتر علی شریعتی معلم شهید ما جان به کفش نهاده بود..."زبانزد توده ها بود. اما پرسش اساسی این است که شریعتی به عنوان یکی از آموزگاران انقلاب چگونه می اندیشید وچه کارکردی داشت؟

2-شریعتی در اوج دوره فعالیت خود تلاش می کرد با بازآفرینی شخصیت های شاخص تشیع آنها را به گونه ای تعریف و معرفی کند که نسل جوان به آنها افتخار و خود را بی نیاز از شخصیت های دیگر مکاتب بداند. در عصری که نسل جوان انقلابی شخصیت هایی همانند لنین، مائو، فیدل کاسترو و چه گوارا....را الگوی خود قرار داده بودند شریعتی با آثاری همانند "علی حقیقتی بر گونه اساطیر"، "حسین وارث ادم"، "ابوذر"، "سلمان پاک"، "فاطمه فاطمه است"و.....موفق شد ترسیم گر چهره واقعی شخصیت های شیعی گردد و با ارائه تصویری راستین سبب آشتی میان بخشی از روشنفکران و دانشگاهیان با تاریخ خودشان گردد. کاری که فقط از عهده شریعتی برآمد و بی نظیر بود.کم نیودند کسانی که با دیدگاههای خاص خود به حسینه ارشاد می رفتند ولی پس از مدتی تحت تاثیر اندیشه های شریعتی از دیدگاههای خود رجعت می نمودند.

3-شریعتی راهی را نشان داد که همچنان می تواند سر لوحه فعالیت اهل فکر و اندیشه و صاحبان عمل سیاسی باشد. و آن این بود که هویت زنده و پویا در ایران همان هویت اسلامی -ایرانی است که در اندیشه شیعی عینیت یافته و همچنان پابر جاست. به تعبیر دیگر وی معتقد بود تغییر وتحولات جامعه ایرانی را باید در پرتو همین هویت برسی کرد. وی معتقد بود دوره تکیه بر ناسیونالیسم ایرانی سپری گشته و از سوی دیگر آموزه های لیبرالیسم هم در ایران قابلیت اجرایی ندارد.

4-آرمان شریعتی تحقق شعار آزادی-عدالت و عرفان بود.وی معتقد بود انقلاب کبیر فرانسه مقوله آزادی خواهی را به طور جدی مطرح کرد اما سرمایه داری جهانی این موضوع را به نفع خود مصادره کرده همچنان که موضوع عدالت هم قربانی کمونیسم بین الملل گردیده است. شریعتی معتقد بود دو مقوله آزادی و عدالت نیاز به پایه سومی دارد که آن عرفان است .مثلث آزادی عدالت و عرفان شاه بیت اندیشه او برای مهندسی جامعه بود. اندیشه ای که سال ها پس از در گذشت او همچنان موضوعیت داشته و اذهان زیادی را به خود مشغول کرده است.

5-نکته قابل توجه این که تایید ضمنی رهبر فقید-امام خمینی-و حمایت مقام معظم رهبری از بخش قابل توجه اندیشه های او نشان می دهد وی اندیشمندی نیست که بتوان به سادگی از او عبور کرد و درباره‌اش سخنی نگفت پس باز هم شریعتی.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/001uC8