آفتابنیوز : در پی تعلیق تحریمها پس از برجام، صنعت هواپیمایی ایران به یکی از بازارهای مورد علاقه تولیدکنندگان هواپیما در جهان تبدیل شد. روسیه برای اینکه سهمی از این بازار داشته باشد تلاش میکند به این بخش سودآور وارد شود.
کرملین میخواهد بازار هواپیمایی خاورمیانه را بررسی کند اما تشدید لفاظی و تحریمهای آمریکا، فرصتهای روسیه در ایران را تقلیل داده است. با توجه به برجام، بسیاری، ایران را یک بازار بزرگ برای محصولات روسیه میدانند.
مسکو امیدوار بود که نرم شدن موضع غرب در قبال ایران باعث ایجاد یک فضای مساعد برای تجارت شود. علاوه بر این، امکان تاسیس تعداد ارزشمندی از خط تولید هواپیمای سوخو سوپرجت 100 (اس اس جی 100) با مدیریت محلی ایرانی فراهم شود.
در همان زمان برجام، دیمتری روگوزین، معاون رئیس مجموعه صنعتی نظامی دولت روسیه، پیشبینی کرد که خطوط هوایی ایران ظرف پنج سال آینده، حدود 100 سوپرجت خریداری خواهد کرد. قرار بود که برخی از این سوپرجتها توسط خط ونتاژ محلی در ایران تولید شود. و نیز قرار بود این خط پس از توافق ویژه بین موسکو و تهران تاسیس شود. دو سال بعد، پیشبینی او شبیه یک آرزوی دستنیافتنی شد.
اگر چه مسئله فروش هواپیمای اس اس جی 100 در سطح پوتین و روحانی مطرح شد، اما بر سر راه چنین معاملهای موانع متعددی وجود دارد. یکی از مراکزی که سوخو برای صادرات سوپرجت به "دولت یاغی" به اجازه آن نیاز دارد، دفتر کنترل داراییهای خارجی (اوفاک) در وزارت خرانهداری آمریکا است. این وزارتخانه بر اساس سیاست خارجی و اهداف امنیت ملی آمریکا، تحریمهای تجاری و اقتصادی را اجرا و مدیریت میکند.
طبق مقررات کنونی وزارت بازرگانی آمریکا، کالایی که در خارج از این کشور تولید میشود و دارای قطعات آمریکایی باشد. اگر این قطعات فراتر از مقدار "ناچیز" باشد، این کالا جهت صادرات به یک کشور خاص، تابع قوانین اداره مقررات صادرات آمریکا میباشد. درصد این مقدار "ناچیز" عموما 25 درصد است. اما اگر کالای موردنظر به کشورهایی مانند ایران، کره شمالی، سودان و سوریه که آمریکا آنها را "کشورهای حامی تروریسم" میداند، صادر شود، این درصد به 10 درصد تقلیل داده میشود. سهم کلی قطعات ساخت آمریکا در هواپیمای سوخو سوپرجت 100، چیزی حدود 13 درصد است.
به گزارش فرارو به نقل از وبگاه اوییشن اینترنشنالنیوز، در ماه اکتبر، دنیس مانتوروف، وزیر صنعت روسیه گفت که کشورش برای تطبیق هواپیمای سوپرجت با مقررات اداره صادرات آمریکا، درباره جایگزینی قطعات ساخت آمریکا در سوپرجت 100 فکر کرد. این وزیر اذعان کرد که جایگزین کردن قطعات آمریکا، مستلزم تلاش مداوم و طولانی است.
پیشتر، یوری سلیوسار، رئیس شرکت یونایتد ایرکرافت به همین موضوع پرداخت و گفت: ما درخواستی به اوفاک فرستادیم... اما هیچ زمان مشخصی که طرف آمریکایی باید در آن پاسخ دهد، وجود ندارد.
طبق گفته الکساندر نوواک، وزیر انرژی روسیه و رئیس مشترک کمیسیون بین دولتی ایران و روسیه، موسکو و تهران درباره یک معامله کلی به توافق رسیدند که فروش یک محموله مقدماتی از 12 سوپرجت را پوشش میدهد.
تاکنون، تنها فروش مهم سوپرجت در خارج از روسیه به اینترجت مکسیکو بود. با توجه به تعداد زیاد جتهای فوکر 100 کهنه و منسوخ ایران که نیاز به جایگزینی دارند، شرکت یونایتد ایرکرافت، ایران را بازار طبیعی خود میداند.
بوئینگ سفارشهایی برای فروش جت به خطوط هواپیمایی ایرانایر و آسمان در سالهای 2016 و 2017 بدست آورد. اما بدتر شدن روابط بین واشینگتن و تهران، برای اجرای نهایی این سفارشها خطراتی ایجاد کرده است. اگر کاخ سفید صادرات هواپیما به ایران را ممنوع کند، تنها راه باقی برای خطوط هوایی محلی ایران، ممکن است این باشد که هواپیماهای مستعمل از بازارهای ثانوی یا هواپیماهای جدید از تولیدکنندگان روسی و چینی بدون اجازه آمریکا خریداری کنند.