آفتابنیوز : مصطفی ملکیان در همایش بینالمللی «ابعاد حقوقی - جرم شناختی تروریسم» با اشاره به مفهوم خشونت و تروریسم از منظر اخلاق، اظهار کرد: هنوز تعریف مورد اجماعی از تروریسم نه از سوی مراجع مرتبط با این موضوع و نه از سوی حقوقدانان ارائه نشده و فعلاً با فهم عرفی از تروریسم کار میکنیم.
وی افزود: وقتی در رابطه با مولفههای تروریسم اجباری نداریم طبعاً در خصوص مستثنیات تروریسم نیز چندان وضع ما روشن نیست که چه چیزهایی را نباید تروریسم به حساب آورد. در رابطه با مستثنیات تروریسم سخنان فراوانی شنیده شده است و باید این مسأله مورد مداقه قرار گیرد.
این استاد فلسفه و اخلاق اظهار کرد: آنچه از منظر اخلاقی محل بحث فراوان قرار میگیرد مولفه اجتماعی تروریسم است، اینکه در تروریسم خشونت وجود دارد و دیگر اینکه هدف خشونت معین نیست. در رابطه با این دو مولفه فیلسوفان اخلاق بسیار سخن گفتهاند، از جمله در رابطه با اینکه خشونت آمیز بودن تروریسم از منظر اخلاقی و دیگر اینکه این خشونت منحصر به هدف خاصی نمیشود.
ملکیان گفت: در رابطه با مولفه خشونت به نظر میآید که در هیچ کدام از سه مکتب بزرگ اخلاقی که در طول تاریخ ظهور کردهاند مطلقا خشونت را از آن رو که خشونت است تخطئه نکردهاند، اما روایتهای پختهتر نتیجه نگری به هیچ وجه مجاز نمیدانند که بیگناهان مورد ظلم قرار گیرند.
وی خاطرنشان کرد: فیلسوفان اخلاق در نفس خشونت تشکیک ندارند و تمام سخن بر سر این است که خشونت به چه مقدار صورت میگیرد، نسبت به کیست و با چه نیتی صورت میگیرد. این سه موضوع فیلسوفان اخلاقی را در باب خود خشونت به تأمل وا داشته و درجاتی از خشونت محل بحث قرار گرفته که ضرری عینی بوده که به طرف مقابل وارد میشود.
این استاد فلسفه و اخلاق افزود: برای اینکه تروریسم از منظر مولفه خشونت تعیین تکلیف شود باید باب اینکه حد خشونت مجاز به لحاظ اخلاقی چقدر است، چه کسی حق دارد این خشونت مجاز را انجام دهد و به چه هدفی حق دارد آن را انجام دهد مورد توجه قرار گیرد. نکته دوم اجماع بیشتر فیلسوفان بر این مسأله است که خشونت تروریستی بیگناهان را هم هدف قرار داده و آنها هم از این کار متضرر میشوند، اما روایتهای پختهتر نتیجهنگری به هیچ وجه مجاز نمیدانند که بیگناهان مورد ظلم قرار گیرند.
ملکیان خاطرنشان کرد: حقوقدانان با توجه به اخلاق باید بدانند که در اخلاق چیزی در باب خشونت نسبت به بیگناهان به سود تروریستها یافته نمیشود؛ بنابراین جرمانگاری تروریسم از منظر اخلاقی صرف، کار بسیار موجهی خواهد بود. ما به جرم انگاری حقوقی و نادرست انگاری اخلاقی اعمال تروریستی توجه میکنیم و از طرف دیگر نباید از اینکه تروریست یا سازمان تروریستی را به لحاظ اخلاقی و حقوقی محکوم کرد و همچنین از زمینههای ایجاد تروریسم غافل شد.
وی اظهار کرد: حکومتها با روشهایی که در پیش گرفته و تروریسم را ایجاد میکنند، از لحاظ حقوقی و اخلاقی محکومتر هستند. عنصر خشونت در تروریسم به لحاظ اخلاقی خودش چندان محکوم نمیشود اما میزان، انجام دهنده و نیت خشونت بسیار مهم است. شک ندارم حکومتهایی که نمیتوانند به همه شهروندانشان از لحاظ رنگ پوست، قوم و قبیله، دین و مذهب و یا ایدئولوژیشان به یک چشم نگاه کنند، این استعداد را دارند که در خیال گروههایی که مظلوم واقع شدهاند، اندیشههای تروریستی را فراهم کرده و این نوع حکومتها خود منشأ تروریسم هستند.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: این مسأله موجب ایجاد یک تروریسم بالقوه خواهد بود و همچنین موجب به وجود آمدن یک تروریسم بالفطره خواهد شد. اگر وجدان داریم و وجدان دوست هستیم نباید نسبت به حکومتهایی که خودشان تروریستپرور هستند بیتفاوت باشیم و اینگونه حکومتها هم از لحاظ اخلاقی و هم حقوقی مجرمتر هستند.
وی گفت: تروریسم یک معلول است و حکومتهای غیرمنصف آن را ایجاد میکنند بنابراین حکومتهای غیرمنصف به مراتب از تروریستها محکوم شدنیتر هستند و باید رفتاری شدیدتر با آنچه که با تروریستها صورت میگیرد با آنها صورت گیرد.
وی در پایان سخنانش گفت: نمیشود یک انسان چه به لحاظ فلسفه اخلاق و چه به عنوان یک انسان عادی باوجدان بگوید عللی که تروریسم را ایجاد میکنند بیگناه بوده و تروریستها گناهکار هستند.
در ادامه این همایش، حسنعلی موذن زادگان اظهار کرد: امروزه تروریسم ابعاد گوناگونی پیدا کرده و نه تنها جهان اسلام بلکه کل جهان بشریت در معرض تهدید برداشتهای واهی از متون مقدس مذهبی است که این بعد از موضوع بسیار با اهمیت است که شکافته شده و مورد بررسی قرار گیرد و چهره واقعی اسلام که دین رحمت، صلح و مودت در متون مقدس ما شناخته شده، بازشناسی شود.
وی افزود: بعد دیگر که مورد بررسی قرار خواهد گرفت ابعاد حقوق کیفری ماهوی تروریسم است. موضوعاتی از قبیل مفهوم تروریسم و رابطه حقوقی آن با عناوینی که در حقوق ایران است. در طلیعه برخورد با این معضل جهانی قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم را داریم که قانون میمونی است و باز هم در صدد اصلاح آن هستیم تا هرچه بیشتر شاهد برچیده شدن این پدیده شوم جهانی باشیم.
موذنزادگان گفت: امیدواریم خروجی این نشست این باشد که سیاست جنایی ایران در ابعاد مختلف تأمینی و قضایی تحول اساسی پیدا کند. به ویژه موضوع جرمانگاری شفاف تروریسم، آیین دادرسی شفاف مبارزه با جرایم تروریستی و طرق پیشگیری از جرم تروریستی.
در ادامه همایش سیدمنصور میرسعیدی رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: گرچه ساز و کارهای حقوقی و امنیتی همگی برای کنترل این پدیده خطرناک ضروری و مهم است اما برگزاری این قبیل همایشها برای تبیین ابعاد خطرناک پدیده تروریسم جز در دانشگاه و محل تفکر و عقلانیت میسر نیست.
به گزارش ایسنا،وی ضمن تشکر از مهمانان خارجی، اساتید و دانشجویان حاضر در مراسم گفت: موضوع ما موضوعی است که هم کشورهای خاورمیانه قربانی این پدیده هستند و هم کشورهای منطقه و اروپایی در معرض آن قرار دارند، بنابراین برای تکرار نشدن، قربانی نگرفتن و برای رفع این خطر برگزاری این همایشها و برونداد بستههای سیاسی از دل مقالات تحقیقی و در اختیار کشورها قرار دادن آنها، تأثیرگذار خواهد بود.