"پیشرفتی در مذاکرات سهجانبه ترکیه، ایران و روسیه در مورد قانون اساسی آینده سوریه روی نداده است"
آفتابنیوز : سرویس بین الملل- شبکه خبری «الجزیره» با اشاره به این که نماینده سازمان ملل متحد اخیرا اشاره کرده است که پیشرفتی در مذاکرات سه جانبه با حضور ترکیه، ایران و روسیه در مورد قانون اساسی آینده سوریه روی نداده است به نقل از او اشاره می کند که ملاقات سه جانبه در ژنو با تکیه بر برخی از نقاط اشتراک صورت گرفته است.
به گزارش آفتابنیوز؛ «الجزیره» می نویسد: این نشست سه جانبه میان ترکیه، روسیه و ایران برای بحث در مورد تشکیل کمیتههای جامع به منظور تهیه قانون اساسی جدید سوریه است اما بدون پیشرفتی به پایان رسید. با این حال، دمیستورا نماینده سازمان ملل در امور سازمان ملل متحد گفت که فرایندی برای شکل گیری کمیته در حال انجام بوده است و بحثهای سازندهای درباره کمیته قانون اساسی صورت گرفته است. از سوی دیگر، اپوزیسیون سوریه می گوید که پیش از تایید قانون اساسی جدید و تشکیل کمیته باید تضمینهای مرتبط با شکل و دامنه اختیارات و صلاحیت ها در قانون اساسی به آنان ارائه شود.
«یحیی العریدی» سخنگوی هیئت مخالفان سوری در استانبول ترکیه به خبرنگار «الجزیره» میگوید که جنبههای بسیار زیادی وجود دارند که هنوز در مورد کمیته قانون اساسی پیشبینی نشده و روشن نیستند. او می افزاید: «ما پرسشهای بسیاری در این باره داریم، درباره ساختار، عملکرد و مرزهای این کمیته. چه کسی مجوز حضور در کمیته را خواهد داشت؟ آیا این بخشی از روند انتقال و گذار قدرت است؟ به دلیل وجود همین ابهامات است که تاخیر در ارائه فهرستی از نام های افراد حاضر از سوی اپوزیسیون وجود داشته است.
دمیستورا اخیرا گفه بود که دولت سوریه فهرستی از ۵۰ نام را به عنوان بخشی از کمیته به منظور تهیه قانون اساسی تازه سوریه در نظر گرفته است.
العریدی اما میگوید که تلاش می شود افزادی حضور یابند که اپوزیسیون سوریه آنان را برسمیت نمی شناسد. او می گوید: «این افراد از گروه های کوچکی هستند که از سوی مردم و اپوزیسیون برسمیت شناخته نمی شوند و اطلاعات زیادی درباره آنان وجود ندارد و اعتبار چندانی ندارند. تنها گروه معتبری از میان اپوزیسیون که می تواند در کمیته تدوین قانون اساسی مشارکت کنند، شورای ملی سوریه (SNC) است. همانگونه که قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت این موضوع را برسمیت شناخته است.
«الجزیره» در ادامه می نویسد: اپوزیسیون سوریه از این موضوع نگران است که بشار اسد رییس جمهوری فعلی سوریه کار تدوین قانون اساسی را با نتیجه گیری نهایی باب میل خود انجام داده و مانند قانون اساسی ۲۰۱۲ میلادی اختیارات زیادی به دولت تحت فرمان او داده شود و اقتدار رییس جمهوری در سوریه حفظ شود و حتی افزایش یابد. «العریدی» با انتقاد از دولت سوریه گفت: «چه کسی به این قانون اساسی مشروعیت بخشیده است»؟
او می افزاید: «اگر تمام مسائل سوریه به ایجاد این کمیته ربط داده شود این مسخره است. این باید بخشی از اجرای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت باشد و توجه از بحث در موردد مسائل دیگر منحرف نشود».
این نشست در ژنو پس از توافقنامه امضا شده در کنگره گفتوگوی ملی سوریه در سال ۲۰۰۴ میلادی در سوچی برگزار شده است. در آن توافق اشاره شده بود که در نهایت باید در راستای ایجاد کمیسیون قانون اساسی با حضور نمایندگان دولت، اپوزیسیون و جامعه مدنی سوریه گام برداشت. ایجاد کمیته قانون اساسی اولین قدم برای یافتن راه حل سیاسی برای رفع منازعه بود که از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه ۲۲۵۴ برسمیت شناخته شد. دمیستورا پیشتر اعلام کرده بود که مهم است علاوه بر دولت و مخالفان نهادهای مستقل جامعه مدنی، کارشناسان و زنان دستکم ۳۰ درصد از زنان جای مناسبی در کمیته تدوین قانون اساسی داشته باشند».
این شبکه خبری در ادامه مینویسد: «بحثها عبارتاند از تهیه قانون اساسی جدید، انتخابات پارلمانی، ایجاد یک دولت انتقالی غیرفرقهای و مبارزه با تروریسم. با این حال، مذاکرات زمانی که به سرنوشت اسد و صلاحیت و میزان قدرت او میرسند با پیشرفت کمی مواجه شده و میشوند».
در همین حال، درباره تحولات منطقهای و همکاری ایران و ترکیه در مورد بحران سوریه دیدگاههایشان به نسبت نزدیکتر از قبل به یکدیگر شده است.
سایت تحلیلی «المانیتور» با انتشار گزارشی اشاره کرده است که عدم مشارکت نظامی ایران در عملیات قندیل علیه پ ک ک و مایل نبودن به همکاری با ارتش ترکیه در این زمینه ترکها را عصبانی کرده است.
سایت تحلیلی «المانیتور» در این باره می نویسد: «تحلیلگران می گویند که عدم مشارکت نظامی ایران با ترکیه در عملیات علیه گروه پ ک ک در بلندیهای قندیل نشان میدهد که ایران سعی دارد از نفوذ ترکیه در عراق جلوگیری کند. ترکیه این امر را نامناسب میداند و معتقد است که تهران جدیتی در همکاریهای استراتژیک با ترکها ندارد. اکنون آنکارا بیش از پیش از تهران عصبانی است. سخنگوی ارشد نیروهای مسلح پیشنهاد اخیر ترکیه برای همکاری در عملیات علیه پ ک ک در عراق را رد کرده است.
«رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه در روز ۱۱ ژوئن در شهر آناتولی در جمع حامیان خود گفت که نیروهای نظامی ترکیه روز قبل علیه اردوگاههای پ ک ک در قندیل عملیات خود را آغاز کردهاند. «چاووش اوغلو» وزیرخارجه ترکیه نیز گفته بود آنکارا در تماس با تهران درباره انجام عملیات مشترک نظامی در منطقه به خصوص در قندیل است. وزیر دفاع ترکیه نیز پیش از آغاز حمله ترکیه علیه پ ک ک گفته بود که آنکارا حمایت تهران را در این عملیات با خود دارد. او گفته بود که تهران دستکم در کلام حمایت بسیار مهمی از ترکیه درباره این عملیات داشته است. با این حال، اعلام موضع آقای شکارچی آب سردی بود بر روی خوشبینیهای آنکارا. او گفته بود که ایران معتقد است اقدام نظامی علیه قلمروی کشوری دیگر بدون کسب اجازه از دولت قانونی آن کشور به بهانه مبارزه با تروریسم اقدامی غیرقانونی است. او گفته بود ایران هرگز از طرحهایی حمایت نمی کند که به حاکمیت کشورهای همسایه آسیب برساند. این سخنان نارضایتی جدی مقامهای آنکارا را به دنبال داشت. حسن روحانی رییس جمهوری ایران نیز پیشتر در ماه آوریل اشاره کرده بود که حضور نظامی ترکیه در سوریه نقض تمامیت ارضی آن کشور محسوب میشود؛ سخنانی که مقام های آنکارا را خشمگین کرد. ترکیه مدتهاست که در عفرین حضور دارد و کنترل آنجا را از نیروهای کردی موسوم به یگان های مدافع خلق بازپس گرفته است. ترکیه می گوید این گروه شاخه سوری پ ک ک است».
این سایت در ادامه مینویسد: «ایران می گوید که نیروهایش از سوی دولت سوریه و عراق دعوت شده اند و حضوری قانونی در آن کشورها دارند. آنکارا اما استدلال می کند که بغداد و دمشق کنترل خود را بر بخشهایی از عراق و سوریه که در دست پ ک ک و یگانهای مدافع خلق هستند از دست دادهاند و میگوید که ترکیه گزینه دیگری جز اقدام یکجانبه برای دفاع از امنیت خود در برابر تهدیدات موجود ندارد. وزیر دفاع ترکیه اخیرا گفته بود که بغداد موافق اقدامات نظامی ترکیه در آن کشور در قندیل است. این در حالیست که «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق چنین موافقتی را تکذیب کرده است. او از آنکارا خواسته بود تا به حاکمیت عراق احترام بگذارد. او گفته بود که چنین عملیاتی در هماهنگی با ارتش عراق نبوده است. او مدعی شد که اردوغان قصد دارد پیش از انتخابات پیشروی ترکیه این اقدامات را انجام دهد تا در انتخابات برنده شود. انکارا و بغداد همچنین درباره حضور نیروهای ارتش ترکیه در نزدیکی موصل نیز با یکدیگر اختلافنظر دارند. عراق بارها خواستار عقبنشینی نیروهای ارتش ترکیه از آن منطقه شده است؛ خواستی که انکارا آن را رد کرده و میگوید که به دلیل تهدید متوجه از جانب پ ک ک باید در آنجا حضور داشته باشد. وزیر دفاع ترکیه اخیرا گفته بود که ترکیه در شمال عراق باقی خواهد ماند تا زمانی که تمام گروههای تروریست در آنجا از بین بروند. چنین اظهاراتی نشان می دهند که عملیات قندیل به منظور حضور طولانیمدت ترکیه در منطقه و ایجاد پایگاههای نظامی آن کشور در عراق طراحی شدهاند؛ امری که نارضایتی تهران را به دنبال داشته است».
المانیتور در ادامه می نویسد: «بسیاری از تحلیلگران طرفدار دولت ترکیه معتقدند که ایران نگران حضور ترکیه در قندیل و شمال عراق و پیامدهای بلندمدت آن است. آنان میگویند که نگرانی عمیق ایران در مورد تحولات عراق که جمعیت عمده آن شیعه است، آن است که ترکیه جا پای تازهای برای خود در عراق بدست آورد و رقیبی جدی برای نفوذ و حوزه قدرت ایران در آن کشور باشد».
این سایت در پایان می نویسد: «عملگرایی و ناسازگاری دو کشور ایران و ترکیه با غرب نقطه اشتراکی بوده که تاکنون دستکم در ظاهر سبب شده تا تهران و آنکارا روابط خوب خود را با یکدیگر حفظ کنند با این حال، اختلافنظرهای آن دو کشور در مورد سوریه و عراق در حال افزایش است. موضع مخالف ایران در مورد عملیات ترکیه در قندیل و عفرین را باید در این راستا ارزیابی کرد».