آفتابنیوز : با برچیدن پیششرط گفتوگو از سوی دونالد ترامپ، موج تازهای از مباحثات در جامعه ما پیرامون مذاکره با ایالات متحده و یا اجتناب از آن شکل گرفته است. برخلاف سالهای ریاست جمهوری باراک اوباما این بار به نظر میرسد شمار بیشتری از نخبگان سیاسی در ایران به مذاکره مستقیم و در سطوح عالی با ایالات متحده رضایت دارند. تنگنای ناشی از تحریمهای اقتصادی و خطرات احتمالی برخاسته از برخورد نظامی ایران و آمریکا در رأس استدلالهایی است که مذاکره با آمریکای ترامپ را تشویق میکند.
با این وجود، اینها تنها دلایلی نیستند که مذاکره و توافقی جدید با واشنگتن را وسوسهانگیز میکند. صرف نشستن ایران و آمریکا به دور یک میز، در خریدن زمان کافی برای به تعویق انداختن بحرانهای غیرضروری کافی است. همین طور در چنین شرایطی، ملت ایران، نظام را مانع رسیدن به توافق و خاتمه دادن به دشواریهای اقتصادی آنها نخواهند دانست. حتی اگر این گفتوگوهای احتمالی به سرعت به نتیجه نرسد، دو کشور را از تعمیق دادن خصومتها دور کرده و به دیپلماتها فرصت خواهد داد که روشهای خلاقانهتری را بهجای جنگ در حل اختلافات بهکار بگیرند.
بهعلاوه، هرگونه مذاکره ایران و آمریکا، برای اسرائیل و عربستان سعودی و همه براندازهایی که بهشدت عمل دونالد ترامپ در برابر ایران دل خوش کردهاند، آزاردهنده است. نه تنها با ناامید شدن آنها از راه گفتوگوی مستقیم تهران و واشنگتن، آرزوی تغییر رژیم تا حداقل یک دهه آینده به فراموشی سپرده خواهد شد، بلکه نقش برآب کردن رویاهای تندروها در عربستان سعودی و اسرائیل، فشار بیشتری به آنها وارد میآورد تا از سیاستهای خصمانه علیه ایران دست بردارند و به دنبال توافقاتی باشند که مانع از زیان دیدن بیشتر آنها از سازش میان ایران و آمریکا میشود.
در حالی که ایران نیاز دارد که در سوریه از زیر بار فشار تعیین کننده بودن روسیه خارج شود، توافق ایران و آمریکا، روسیه را از مقام کدخدایی در سوریه ساقط خواهد کرد و به مسکو اجازه نخواهد داد که ایران را به منزله برگ برندهای در مناسبات با اسرائیل و آمریکا بهکار بگیرد. اگرچه در نگاه اول به دلیل کاهش دادن تنشها در خلیج فارس به نظر میرسد که چین از توافق تازه میان ایران و آمریکا استقبال کند اما همزمان نگران است که یک توافق جامع میان آنها، با تنزل دادن تمرکز ایالات متحده در منطقه موسوم به خاورمیانه، چرخش استراتژیک آمریکا به شمال شرق آسیا را تسهیل کند.
اروپاییها خرسند خواهند بود اگر توافق ایران و آمریکا، بار سنگین تعهد به برجام را با هزینههای بالای آن از دوش آنها بردارد، اما همچنین باید نگران باشند که معنای ضمنی این توافق دوجانبه و بدون مشارکت اروپا، ناتوانی بروکسل از حفظ یکی از مهمترین توافقات چندجانبه در تاریخ متأخر اروپا تلقی شده و به تنزل رتبه و جایگاه اتحادیه اروپا در ترتیبات بینالمللی منجر شود. به رغم آن که اتفاق نظر دو حزبی در ایالات متحده پیرامون مسئله ایران وجود دارد اما دموکراتها هرگز خوشحال نخواهند شد که ایران حاضر به توافق با دولت ترامپ و بالا بردن دستاوردهای او برای پیروزی در انتخابات بعدی باشد. شاید ایران بتواند با طول دادن مذاکرات، اهرم خوبی را برای تاثیرگذاری بر سیاست داخلی آمریکا نیز به دست آورد. اگر ایران پیشنهاد مذاکره را رد کند و یا بازنده بزرگ گفتوگوهای احتمالی با آمریکا باشد، هیچکدام از این مزیتها را به دست نخواهد آورد.
به همین دلیل، بهتر است ضمن آن که ایران درهای گفتوگو را باز نگه میدارد، اطمینان کسب کند که با پرستیژ کافی در میز مذاکرات حاضر خواهد بود. اگر ایالات متحده به این نتیجه برسد که ایران به خاطر کاهش فشارهای اقتصادی و تسکین نارضایتیهای داخلی چارهای جز توافق با آمریکا ندارد، از درخواستهای حداکثری که هدفی جز به تسلیم واداشتن مطلق ایران ندارد، صرفنظر نخواهد کرد. به علاوه با این نتیجهگیری که ایران تحت فشار تحریمها امتیازهای بیشتری واگذار میکند، دلیلی وجود ندارد که آمریکا تمایلی به تعلیق یا تخفیف تحریمهای جدید نشان دهد.
به این منظور، ایران باید بتواند توانایی خود را برای سامان دادن به اوضاع اقتصادی و متقاعد کردن شهروندانش همزمان با تحریمهای آمریکا به نمایش بگذارد. اثبات ناکارآمدی نسبی تحریمهای یکجانبه آن گونه که دولت ترامپ وعده داده است، کمک بزرگی به ترفیع جایگاه مذاکراتی ایران خواهد داشت. چنین اثباتی ممکن است چندین ماه به طول بیانجامد. نهایتاً، اگرچه ایران میتواند مذاکرات بدون پیششرط را بپذیرد اما بدین معنا نیست که مقدماتی که صداقت آمریکا در گفتوگوها را پشتیبانی میکند نادیده خواهد گرفت. ایالات متحده باید اجرای همه تحریمهایی را که در برجام تعلیق شده بود پیش از مذاکرات و در طول گفتوگوها متوقف کند و اطمینان بدهد که تا رسیدن به توافقی جدید مانعی برای اجرای تعهدات سایر کشورها در برجام ایجاد نخواهد کرد. با تحقق این مقدمات، مذاکرات ایران و آمریکا، نه پایان بلکه سرآغازی بر مانورهای سیاسی ایران در برابر آمریکا، متحدانش و همه طرفداران براندازی در مرحلهای جدید و بیسابقه خواهد بود.
روزنامه شرق