/از محتشم تا سپید/
گریه‌های‌مان؛ برای حسین یا علیه حسین؟
نوار را در داخل ضبط زوار در رفته قرار داد، موذن‌زاده با آن صدای غم‌آلودش خواند: «زینب زینب زینب»، بی‌اختیار اشک گوشه چشم‌هایش جمع شد، با گوشه آستینش چشم‌هایش را پاک کرد و بعد گونی گندم را جلوی در مغازه گذاشت، دلش برای روزهای گذشته تنگ شده بود، دیگر محرم‌های این سال‌ها حال و هوای محرم‌های گذشته را نداشت مخصوصا مداحی‌ها که حال و هوای خود را از دست داده بودند و دیگر آن شور و شوق سابق را نداشتند.
آفتاب‌‌نیوز :
این روزها که شهر را حس و حال محرم پر کرده است و در گوشه و کنار هیئات مذهبی در کوچه و برزن برپا است و مداح‌ها با شور و هیجان مقتل می‌خوانند و عزاداران سینه می‌زنند و گریه می‌کنند، جای شعر و نوحه‌های محتشم کاشانی که سروده است: «باز این چه شورش است که در خلق عالم است / باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است»، خالی است. دیگر مداحی‌ها، آن مداحی‌های پرسوز و گداز نیست که وقتی آدمی به آن گوش می‌سپرد، اشک بی‌اختیار از گوشه چشمم سرازیر می‌شد و می‌چکید پایین. این روزها وقتی در هیئات مذهبی گوش به مداح می‌سپاری یاد خواننده لس‌آنجلسی می‌افتی که فلان ترانه‌اش را در مجالس عروسی شنیده بودی و بی‌اختیار ذهنت کلیک می‌کند به خاطرات آن عروسی.
در این خصوص یک شاعر آیینی با اشاره به آسیب‌شناسی شعر آیینی به خصوص شعر عاشورایی می‌گوید: شعر آیینی تنها مختص به اهل‌بیت (ع) نمی‌شود و در تعریف شعر آیینی می‌توان شعری را شعر آیینی قلمداد کرد که در خدمت تعهد است.
امیر سلیمانی با اشاره به اینکه شعر آیینی پس از انقلاب به لحاظ مهیا بودن شرایطش در جامعه رشد بسیار یافت، خاطرنشان می‌کند: یکی از انواع شعر آیینی را می‌توان شعر هیئات دانست که پیش از این به صورت کلاسیک که در قالب غزل و یا مثنوی سروده می‌شد و در حال حاضر به صورت تصنیف و یا ترانه و به عبارتی عامی‌تر نوحه سروده می‌شود.
این شاعر آیینی خاطرنشان می‌کند: شاعری که می‌خواهد در مورد واقعه عاشورا بسراید باید به تاریخ مسلط باشد؛ چرا که تسلط او بر تاریخ می‌تواند در کنار عاطفه و تخیلی که شاعر در شعر می‌آفریند در ارتقای شعر کمک کننده باشد. ضمن اینکه تخیل و عاطفه دو اصل مهم در شعر محسوب می‌شود که می‌تواند مخاطب را جذب کند.
وی می‌افزاید: یکی از آسیب‌های پیش روی شعر آیینی تکراری بودن آن است که شاعران امروز به نوعی از همدیگر کپی برداری کرده‌اند و دیگر هیچ اندیشه‌ای در اشعار شاعران نمود پیدا نمی‌کند و بیشتر به دنبال این هستند که با استفاده از ملودی آهنگ‌های دیگر خواننده‌ها کارهای سخیفی را تولید کنند که مخاطب را به گریه درآورند.
سلیمانی تصریح می‌کند: یکی دیگر از آسیب‌های این حوزه می‌تواند این باشد که در نوحه‌سرایی هیچ توجهی به اصل موسیقی نمی‌شود و هیچ متخصص و ردیف‌شناسی به این عرصه ورود نمی‌کند تا نوحه‌هایی در خور عزاداران حسینی ساخته شود و همین موضوع موجب می‌شود تا عده‌ای با استفاده از ملودی و موسیقی‌های خوانندگان دست به نوحه نویسی بزنند که این خود می‌تواند زمینه را برای آسیب‌های دیگر فراهم کند.
وی ادامه می‌دهد: عدم توجه به قالب‌های وزین ادبی نیز می‌تواند یکی دیگر از مشکلات باشد؛ چرا که با رجوع به شعرها و مرثیه‌های قدیمی می‌توان آثاری را یافت که بسیار برای سینه‌زنی مناسب است ضمن اینکه می‌توان آنها را به نوحه تبدیل کرد و در مراسم عزاداری استفاده کرد.
در ادامه یک شاعر آیینی دیگر با اشاره به اینکه شعر آیینی باید بر اساس اسناد و مدارک تاریخی نوشته شود، گفت: موثق بودن شعر آیینی جدای از تخیل و احساسی که شاعر به شعر تزریق می‌کند بسیار اهمیت دارد ضمن اینکه نمی‌توان با به نظم در آوردن تاریخ، شعر گفت.
ناصر دوستی می‌گوید: شاعر آیینی به خصوص شاعران عاشورایی باید بر تاریخ عاشورا تسلط داشته باشند؛ چرا که شعر عاشورایی نباید اسیر غلوگویی شاعر باشد و از همین رو است که باید مقاتلی که در این زمینه مکتوب هستند را مطالعه کند.
این شاعر می افزاید: متاسفانه در حال حاضر شاهد این هستیم که شاعران به صورت سطحی به این موضوع می‌پردازند و در این زمینه غلو و تحریف واقعه بسیار دیده می‌شود و مداح و یا شاعر سطحی نگرانه به دنبال این است که اشک مخاطب خود را در بیاورد.
دوستی اظهار می‌کند: شعر آیینی تبلور تاریخ عاشورا است و باید سعی شود که حوادث و نقل گویی‌ها همان گونه که در واقعیت بوده است نقل شود.
این شاعر آیینی می‌افزاید: متاسفانه امروز شاهد مراسمی هستیم که گاها در خور عاشقان اهل‌بیت (ع) و عزاداران حسینی نیست؛ چرا که مداحی امام حسین در قالب ترانه‌های لس‌آنجلسی به مخاطب عرضه می‌شود.
وی برگزاری جلساتی برای ساماندهی مداحان و شاعران اهل‌بیت (ع) راه‌حلی برای برطرف کردن این مشکل اعلام می‌کند و می‌گوید: اگر بتوان با برگزاری جلساتی حرفه‌ای شاعران را در زمینه شعر آیینی تقویت کرد می‌توان اشعار و متعاقب آن نوحه‌هایی ماندگار سرود که بتوان از آن بهترین استفاده را برد.
در ادامه یک شاعر آیینی دیگر اذعان می‌کند: در شعر آیینی سبک مستند سرایی وجود دارد که یک جریان تاریخی را به صورت مستند به صورت شعر در می‌آورند که در حال حاضر مستند سرایی بسیاری کم اتفاق می‌افتد و شاعران اطلاعات کمی از موضوعات تاریخی نظیر تاسوعا و عاشورا دارند.
احسان معبودی خاطرنشان می‌کند: استفاده از منابع تاریخی و احادیث می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده شاعر باشد و شاعر باید به واسطه عرش فضای معنوی قالب بر مراسم عزاداری را تقویت کند.
این شاعر می‌افزاید: متاسفانه شاعران آیینی ما گاها دچار خود استادپنداری می‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود فضای معنوی کار برای اهل‌بیت (ع) دچار آسیب شود و از بین برود.
با تمام این اوصاف به نظر می‌رسد بسیاری از مشکلات را در زمینه شعر عاشورایی و نوحه‌سرایی در هیئات با یک برنامه‌ریزی درست می‌توان برطرف کرد و بهترین گزینه برای ساماندهی این اوضاع برگزاری کلاس‌های توجیهی برای مداحان حسینی و شاعران آیینی دانست؛ چراکه در شهر شور و شعور حسینی باید درخور عاشقان حسینی بود.
منبع: ایسنا
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید