کارشناسان معتقدند در اقتصاد ایران شرایط همواره برای افزایش قیمت مسکن و زمین شهری آماده است چرا که در این ساختار فشارهای نقدینگی از یک سو و بیتوجهی به اقتصاد مولد و مشکلات جمعیتی از سوی دیگر، نیروی ذاتی و سنتی افزایش قیمت زمین و مسکن را تقویت و تجهیز میکند.
از سوی دیگر راه کار دولتی پرداخت تسهیلات خرید مسکن نیز کارکرد خود را به علت نامتناسب بودن این وام با قیمت بازار از دست داده و سپردههای شهروندان بدون استفاده برای منظور اصلی آنان در بانکها بلوکه شده است.
اینکه چگونه میتوان قیمت افسارگسیخته زمین و مسکن را مهار کرد سوالی است اساسی که پاسخ به آن بررسیهای عمیق و کارشناسهتری را طلب میکند. اما آنچه امروز در آشفته بازار مسکن نیاز به هیچ پاسخی ندارد میزان ناکارآمدی وعدههای دولت نهم در این بخش است.
دکتر علیملکپور استاد موسسه پژوهشهای کارآفرینی در این رابطه میگوید: اقتصاد ایران با فوائد و مواهب انواع نظامهای اقتصادی جهان بیگانه است.
او معتقد است: در نظامهای اقتصادی آزاد، کار آفرینی و قواعد اقتصادی بازار رقابتی حاکم است و عقلانیت و تصمیمهای کارشناسانه و شایسته سالارانه حرف اول را در این نظامها میزنند. از سوی دیگر در نظامهای اقتصادی با مدل سوسیالیستی، دولت با دخالت، نظارت و برنامهریزی در اقتصاد فعالیتهای اقتصادی را تحت سلطه خود قرار داده است. اما نوع سوم اقتصاد که در کشورهایی مثل ایران مورد استفاده قرار میگیرد در حالتی بلاتکلیف تنها ملقمهای از معایب دو اقتصاد رایج ذکر شده است.
این جامعهشناس میافزاید: در اصل کالای کمیاب اقتصاد ما «مدیریت کارآمد» است این اقتصاد ناکارآمد و سرگردان میان دولتی و خصوصی همیشه به دنبال کالایی اساسی مانند مسکن میگردد.
ملکپور میگوید: اقتصاد ما به دلیل مسائل سیاسی از نبود دو عنصر اساسی مدیریت و عقلانیت رنج میبرد.
او تأکید میکند: عقلانیت همواره باید در جامعه، توسعه، مدیریت اقتصادی و حتی زندگی، تبلور یابد اما اگر به سیاست آلوده شود در هر شرایطی و در هر جامعهای به بحران منجر خواهد شد. امروز نبود این عقلانیت و همچنین سیاستزدگی مدیریت، اقتصاد ایران را به شدت بحران آفرین ساخته است.
ملکپور معتقد است در ایران مسئولان دولتی با منطق اقتصادی پیش نمیروند بلکه مدیریت سیاسی را اعمال کرده و تنها از واژگان اقتصادی برای دستیابی به اهداف خود استفاده میکنند در حالی که در اقتصادهای کارآمد و پیشرفته دنیا این آشفتگی و اختلاط سیاست و اقتصاد به هیچ وجه مشاهده نمیشود.
این استاد دانشگاه تصریح میکند: امیدی به طرحهای اقتصادی دولت به ویژه در بعد مسکن نیست چرا که این طرحها از منطق و عقلانیت اقتصادی پیروی نمیکنند و تنها مباحثی تبلیغاتی با کارکردی سیاسی هستند.
ملکپور توضیح میدهد: دولت ادعا میکند میخواهد 3 تا 10 میلیون تومان وام خرید مسکن به اقشار کم درآمد در صف قرار گرفته بدهد. برای این طرح که عاری از هرگونه عقلانیت اقتصادی است تا به حال چندین برابر بیش از آنکه کارآمدی داشته باشد تبلیغات سیاسی کردهاند در حالی که هیچ تأثیر مهمی در بخش مسکن نداشته و تنها بازار را آشفتهتر از پیش ساخته است.
ملکپور میگوید: این طرح و طرحهای مشابه که از سوی دولت مطرح شده است به آش نخوردهای شبیه است که دهان مردم را سوزانده اما باری را از روی دوش اقشار کم درآمد پیاده نکرده است.