نفت بورسی با دلار يا ريال؟
فروش ريالي نفت در بورس، يك آپشن براي سرمايه‌گذاران داخلي است كه به سراغ بورس مي‌آيد
آفتاب‌‌نیوز :
كالايي راكه ذات آن از ابتداي كشف تاكنون با دلار مأنوس بوده و گره خورده،نمي‌توان با ريال مبادله كرد
فروش نفت در بورس چندماهي است كه كليد خورده و در حال رونق است. آبان بود كه پس از مدت‌ها جارو جنجال شركت ملي نفت ايران رضايت داد كه بخشي از فروش نفت در ايران توسط بورس انجام شود با اين شرط كه در هر معامله، دست‌کم ۳۵هزار بشکه معادل پنج‌هزار تن نفت خام به فروش برسد، اما حالا وزير نفت از عرضه سه‌ميليون بشكه نفت خام در بورس با مجوز سران قوه خبر مي‌دهد. وزیر نفت، با بیان اینکه شاید هفته آینده عرضه مرحله سوم نفت در بورس انجام شود، گفت: سران قوا مجوز دادند سه میلیون بشکه نفت در بورس عرضه شود و امکان خرید صد درصد ریالی آن نيز با ارز ثنا فراهم شده است.
بیژن نامدار زنگنه با اشاره به فروش دو مرحله ای نفت در بورس، گفت: گزارش این دو مرحله فروش به شورای عالی اقتصادی قوای سه گانه ارائه و مجوز جدید از سران سه قوه برای مرحله جدید فروش نفت در بورس اخذ شده است.
به زودی اطلاعیه ای درباره مرحله سوم فروش نفت در بورس صادر می‌شود که شاید هفته آینده این عرضه رخ دهد.
زنگنه تصريح كرد: اگر فردی به خرید ارزی نفت در بورس تمایل داشت، نفت به صورت ارزی به این شخص ارائه و اگر فردی به خرید ریالی نفت تمایل داشت، عرضه به صورت ریالی انجام می شود. در اين ميان خریداران نفت در بورس توانسته اند طلای سیاه را صادر کنند و مشکلی در این زمینه وجود نداشته است.
فروش ريالي نفت، به نفع توليدكنندگان داخلي
از آنجايي كه مجوز فروش صد درصد ريالي نفت در بورس چندي پيش براساس مصوبه جديد شوراي عالي هماهنگي اقتصادي كليد خورده است، رييس كميسيون اقتصادي مجلس اعلام كرده كه طبق مصوبه جديد شوراي عالي درباره عرضه نفت خام در بورس قرار است سه میلیون بشکه نفت در بورس عرضه شود و وزارت نفت اختیار دارد تسویه وجوه را صد درصد ریالی انجام دهد.
اگرچه نظر رييس كميسيون اقتصادي در اين باره مثبت است، اما برخي كارشناسان نقدهايي بر اين موضوع داشته‌اند.
در اين باره با آرش نجفي نايب رييس كميسيون انرژي اتاق ايران به گفت و گو پرداختيم. او معتقد است كه اين‌گونه تصميم‌گيري‌ها موفق نبوده است. به اين خاطر كه توليد نفت خام بيشتر براي صادرات است و كمتر در داخل كشور مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
با اين وجود بايد در ابتدا ببينيم كه هدف از فروش نفت خام در بورس چيست؟ ممكن است نفت خام را براي پالايشگاه‌هاي داخلي به شكل ريالي معامله كنند، اگر اين موضوع واقعيت داشته باشد، قابل عملياتي شدن بوده و به نفع توليدكنندگان داخلي است زيرا اين نفت خام در داخل كشور استفاده مي‌شود.
تحميل زيان به سرمايه‌گذاران خارجي
او ادامه داد: اگر خريد ريالي صورت گيرد و اين كالا براي صادرات باشد در مواقعي براي خريدار و در برخي مواقع ديگر براي فروشنده انتفاع دارد. با اين حال از آنجايي كه ريسك قيمت ارز و نوسانات قيمت نفت اعوجاج بالايي دارد، انجام چنين سرمايه‌گذاري در توان سرمايه‌گذاران داخلي نيست. مانند سرمايه‌گذاري روي سكه و دلار است كه گاهي اوقات سود و گاهي مواقع زيان را به سرمايه‌گذار تحميل مي‌كند.
بنابراين اگر با ريال معامله شود بايد كالا مصرف صد درصد داخلي داشته باشد، اما اگر اين كالا براي صادرات معامله شود، كافي است قيمت نفت يا دلار اعوجاج بالا يا پايين داشته باشد، در اين ميان كساني كه نفت را به شكل ريالي خريداري كردند، متحمل ضرر و زيان بسياري مي‌شوند.
از سوي ديگر اگر خارجي‌ها بخواهند در داخل ايران دلار خود را تبديل به ريال كنند و با آن اقدام به خريد نفت خام كنند، مشكلاتي را ايجاد مي‌كند.
معامله ريالي كالايي كه با دلار مأنوس شده
نجفي خاطرنشان كرد: اكنون يكي از دلايلي كه خارجي‌ها در ايران سرمايه‌گذاري نمي‌كنند، اعوجاج قيمت ارز است. براي مثال سرمايه‌گذاري كه در ايران با دلار 4200 توماني سرمايه‌گذاري مي‌كند به اميد اينكه پس از سرمايه گذاري 10 تا 20 درصدي سود ببرد پس از 6 ماه با شوك مواجه مي‌شود زيرا زماني كه مي‌خواهد دلار خريداري كند با 4200 تومان به اون نيم دلار هم نمي‌دهند. بنابراين سرمايه‌گذار خارجي ضرر مي‌كند و ديگر رغبتي به سرمايه‌گذاري در ايران نشان نمي‌دهد. با پرداخت ريالي نمي‌تواند با خارجي‌ها معامله كرد. مگر اينكه در همان لحظه دلار را تبديل به ريال و با آن نفت خريداري كنند. به هر صورت اين يك مكانيزم اضافه بر سازمان است و چرخه معقولي نيست. اميدي نيست كه اين فرآيند در بازه بلندمدتي برقرار بماند. اين اتفاق تكنيك اضافه‌اي است كه مسير آزمون و خطا را طي مي‌كند. مشكل تصميم‌گيران اين است كه تجزيه و تحليل درستي انجام نمي‌دهند. اگر تجزيه و تحليل مناسبي صورت گيرد، مسئولان پي مي‌برند كالايي را كه ذات آن از ابتداي كشف تاكنون با دلار مأنوس بوده و گره خورده ، نمي‌توان با ريال مبادله كرد. بنابراين به نظر مي‌رسد اين فرآيند در آينده موفق نخواهد بود.
هر فرآيندي كه بتواند كشور را از مشكلات فعلي خارج كند و نقدينگي را بهبود بخشد، خوب است. اما مهم اين است كه اقدام خوب و مستمري باشد، نه اقدامي بد و ناگذير به توقف. در حال حاضر مشكلي كه در كشور وجود دارد، اين است كه از اعتبار‌هاي خود در چاه‌هاي نفت استفاده نكرده و همچنان آن را ناديده گرفتيم. خوشبخانه اين اواخر با پيشنهاد اتاق ايران، اوراق پيش فروش نفتي را با تكنيك جديدي تعريف كرد‌ه‌ايم كه طي چند ماه آينده پيگيري مي‌شود و با موافقت‌هايي كه از مسئولان عالي رتبه كشورمي‌گيريم، شايد بتوانيم اين پيشنهاد را عملي كنيم. با اين اقدام مي‌توان از اعتباراتي كه در چاه‌هاي نفت وجود دارد (نه نفتي كه استخراج و صادر مي‌شود) نهايت بهره‌برداري را كرد.
انجام يك درصد معاملات نفت با ريال
از رضا پديدار عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران نيز درباره اينكه فروش صد در صد ريالي مفيد است يا خير؟ پرسيديم. او مي‌گويد: اين اتفاق به نوعي اقتدار كشور محسوب مي‌شود كه ايران بتواند با پول ملي خود معاملات نفتي را انجام دهد.
البته تمام فروش نفت با ريال صورت نمي‌گيرد. بخش كوچكي از حجم معاملات نفتي به صورت ريالي انجام مي‌شود. به اين خاطر كه كشور قراردادهاي بلندمدتي دارد و معافيت ممنوعيت خريد برخي خريداران نفت ايران همچنان به قوت خود باقي است. اكنون بيش از يك ميليون و 460 هزار بشكه نفت خام در روز صادر مي‌شود و اينطور نيست كه تمام نفت ايران وارد بورس شده و به شكل ريالي معامله شود. بنابراين ضريب فروش ريالي نفت خام بسيار پايين است. البته فروش ريالي به عنوان تسهيلاتي در بورس انرژي قرار گرفته است. با توجه به محدوديت‌هايي كه در مبادلات پولي بعد از ژانويه ايجاد شد، ساير خريداران براي انجام معاملات از بورس انرژي ايران 20 درصد را ريالي و 80 درصد آن را با ارز دلاري (معادل ريال) پرداخت مي‌كنند. با اين حال مشكلي براي خريداران خارجي به وجود نمي‌آيد، زيرا خريداران خارجي با دلار و خريداران ايراني با ريال معامله خود را انجام مي‌دهند. به اين ترتيب حجم پاييني از نفت به صورت ريالي معامله مي‌شود. براي مثال طي يك ماه ونيم گذشته حدود 800 تا 900 هزار بشكه نفت در چندين محموله در بورس فروخته شد، يعني زير يك ميليون بشكه. فروش ريالي نفت در بورس يك آپشن براي سرمايه‌گذاران داخلي است كه به سراغ بورس مي‌آيد. محموله‌هايي كه در بورس وارد مي‌شود محموله هاي 35 هزار بشكه اي بوده و محموله‌هاي زيادي نيست. 10 درصد معاملات نفتي توسط خريداران داخلي صورت مي‌گيرد كه ريال دريافت مي‌شود؛ اين يعني يك درصد حجم معاملات نفتي.
منبع: روزنامه قانون
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید