روسیه، ایران، چین، هند و ترکیه بیشترین اقدامات برای به چالش کشیدن دلار انجام دادند
آفتابنیوز : سرویس اقتصادی- سال گذشته سرشار از حوادثی بود که به طور ناگزیر فضای ژئوپولیتیک جهانی را به دو اردوگاه تقسیم کرد: کشورهایی که هنوز از دلار، واحد پول ملی امریکا به عنوان ابزار مالی جهانی استفاده میکنند و کشورهایی که به دلار پشت میکنند. تنشهای جهانی ناشی از تحریمهای اقتصادی و مناقشات تجاریای که امریکا ایجاد کرده، برخی کشورها را مجبور کرده که به دنبال سیستم پرداخت جایگزینی باشند که در حال حاضر تحت تاثیر دلار امریکا قرار دارند.
به گزارش آفتابنیوز؛ شبکه خبری "راشا تودی" در ادامه به کشورهایی اشاره میکند که دلار را به تدریح از سیستم مالی خود کنار گذاشته و ارزهای دیگر را جایگزین میکنند و علت این موضوع را بیان کرده است:
نزاع تجاری میان ایالات متحده امریکا و چین و همچنین تحریم علیه بزرگترین شرکای تجاری چینیها سبب شده تا دولت آن کشور اقداماتی را برای کاهش وابستگی به دلار انجام دهد. این موضوع مهمی است چرا که چین دومین اقتصاد بزرگ جهان قلمداد میشود. پکن با پیگیری تاکتیکهای قدرت نرم به طور علنی این موضوع را اعلام نکرده است. با این حال، بانک خلق چین به طور منظم سهم آن کشور از خزانه ایالات متحده را کاهش می دهد.
از سوی دیگر، به طور همزمان چین در تلاش است تا یوان واحد پول ملی خود را در سطح بین المللی جهانی کند تا بتواند با دلار رقابت کند. اکنون در سبد صندوق بین المللی پول در کنار ین ژاپن، دلار امریکا، یورو و پوند بریتانیا، یوان چین نیز قرار دارد. پکن گامهایی را برای تقویت یوان برداشته است از جمله جمعآوری ذخایر طلا و استفاده از یوان در معاملات با شرکای بینالمللی.
به عنوان بخشی از برنامه بلندپروازانه ابتکار عمل کمربند جادهای چین در حال برنامهریزی برای معرفی تسهیلات سواپ به یوان است. همچنین، آن کشور به طور فعالانه برای تفاهمنامه تجارت آزاد تحت عنوان مشارکت اقتصادی جامع منطقهای که کشورهای جنوب شرق آسیا را نیز شامل شود اقداماتی را انجام میدهد. پیمان تجاریای که می تواند جایگزین پیمان مشارکت ترنس پاسیفیک شود، پیمان تجاری چند ملیتی که ترامپ آن را کنار گذاشت.
هندوستان
هند ششمین اقتصاد بزرگ جهان محسوب میشود. این کشور یکی از بزرگترین واردکنندگان کالا است. شگفتآور نیست که این کشور به طور مستقیم تحت تاثیر بسیاری از منازعات ژئوپولیتیک جهانی قرار گرفته و تحریمهای اعمال شده بر شرکای تجاریاش بر اقتصاد آن کشور تاثیرگذار است.
در اوایل سال جاری، دهلی با پرداخت هزینهها به روبل (واحد پول روسیه) برای تامین سیستمهای دفاع هوایی روسی اس-400 از مسکو موافقت کرد. این در حالیست که امریکا مجازاتهایهای اقتصادی را علیه روسیه وضع کرده است. هند همچنین با پرداخت های خود به روپیه به ایران برای خرید نفت از آن کشور پس از تحریم امریکا علیه تهران موافقت کرد. در ماه دسامبر، هند و امارات متحده عربی توافقنامه مبادلاتی ارزی برای تقویت تجارت و سرمایهگذاری بدون دخالت واحد ارزی سوم را با یکدیگر امضا کردند.
با توجه به این که هندوستان یکی از پرجمعیتترین کشورهای جهان است کاهش وابستگی اقتصاد آن کشور به دلار میتواند نقش مهمی در زمینه کاهش نفوذ و قدرت دلار ایفا کند.
ترکیه
"رجب طیب اردوغان" رییس جمهوری ترکیه اعلام کرده که برنامههایی برای پایان دادن به انحصار دلار از طریق اتخاذ سیاست تازهای که هدف آن تجارت بدون دلار با شرکای بین المللی ترکیه است را دارد. پس از آن، رییس جمهوری ترکیه اعلام کرد که آنکارا برای انجام تجارت از طریق ارزهای با چین، روسیه و اوکراین آمادگی کرد. ترکیه همچنین در مورد تغییر احتمالی ارز دلار با ارزهای ملی در معاملات تجاری با ایران بحثهایی را آغاز کرده است.
علت این تصمیم سیاسی و اقتصادی بوده است. روابط میان آنکارا و واشنگتن از زمان کودتای نظامی شکست خورده در ترکیه با هدف ساقط کردن دولت اردوغان در سال 2016 میلادی بدتر شده است. اردوغان گمان میکند که امریکا در این کودتا نقش داشته است و واشنگتن را متهم به عدم پذیرش درخواست استرداد فتح الله گولن واعظ مذهبیای میکند که از دید دولت ترکیه پشتپرده نقشه کودتا قرار داشته است.
اقتصاد ترکیه پس از اعمال تحریمهای اقتصادی واشنگتن به دلیل بازداشت "اندرو برونسون" کشیش امریکایی در ترکیه بدتر شد. او به اتهام ارتباط با جرایم تروریستی بازداشت شده بود. اردوغان بارها و بارها واشنگتن را به آغاز جنگ جهانی تجاری متهم کرده و از آن کشور برای تلاش به منظور منزوی کردن تهران نیز انتقاد کرده است. ترکیه این عضو ناتو در اعتراض به اقدامات امریکا برنامه خرید سامانه موشکی اس-400 از روسیه را در دستور کار قرار داده است.
علاوه بر این، ترکیه تلاش می کند تا برای حمایت از پول ملی خود (لیر) دلار را کنار بگذارد. لیر ترکیه تقربا نیمی از ارزش خود را در برابر دلار در سال گذشته از دست داد. سقوط ارزش لیر با افزایش تورم و افزایش قیمت کالاها و خدمات در آن کشور تشدید شد.
ایران
بازگشت ایران به عرصه تجارت جهانی مدت زمان زیادی طول نکشید. ترامپ مدت کوتاهی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری امریکا تصمیم گرفت از برجام خارج شود، توافق هستهای که در سال 2015 میلادی به نتیجه رسید و کشورهایی چون بریتانیا، امریکا، فرانسه، آلمان، فرانسه، چین و اتحادیه اروپا آن را امضا کردند.
ایران کشوری غنی از نفت بار دیگر هدف تحریمهای شدید واشنگتن قرار گرفته است. امریکا تهدید کرده که هر کشوری که تحریمهای آن کشور علیه تهران را نقض کند مجازات میشود.
این تحریمها به خصوص در حوزه صنعت نفت تهران را مجبور به پرداخت هزینههای بیشتر و فکر کردن به جایگزینی گزینههایی به غیر از دلار امریکا کرده است. ایران با استفاده از روپیه هند قراردادهایش را با شرکتهای نفتی هندی منعقد میکند و همچنین مذاکرات با عراق نیز برای معاملات با واحد پولی غیر از دلار در جریان است. قرار است استفاده از دینار عراق برای انجام معاملات با هدف کاهش وابستگی به دلار در دستور کار قرار گیرد.
روسیه
"ولادیمیر پوتین" رییس جمهوری روسیه گفته است که امریکا اشتباه استراتژیک عظیمی را مرتکب شده و این موضوع باعث کاهش اعتماد به دلار میشود. پوتین هرگز از محدود کردن معامله با دلار و یا ممنوعیت استفاده از واحد ارزی امریکا سخنی نگفته است. با این حال، "آنتون سیوانوف" وزیر دارایی روسیه اوایل سال جاری گفت که آن کشور باید به نفع ارزهای امنتری چون روبل، یورو و استفاده از فلزات گرانبها میزان داراییهای خزانهداری امریکا را کاهش دهد.
روسیه به دلیل مواجهه با تحریمهای دائمی و رو به رشد امریکا که از سال 2014 میلادی به این سو به اجرا گذشته شدهاند چندین بار به سوی دلارزدایی از اقتصاد خود حرکت کرده است. روسیه پس از تهدید امریکا به تحریم شدیدتر مسکو، سیستم پرداخت مالی جایگزینی را ایجاد کرده است.