مصر و تضاد با دموكراسي سازي

آفتاب‌‌نیوز :
همه آنچه كه چنين جنجالي را به راه انداخت تنها يك جمله خبري بود با اين مضمون كه زندان بانان زندان گوآنتانامو جهت شكنجه روحي زندانيان مسلمان قرآن كريم را درمقابل چشمان آنها به درون توالت انداخته اند. همين يك جمله، تظاهرات گسترده اي را در افغانستان به راه انداخت. تظاهراتي كه شانزده كشته برجاي گذاشت. 

در سرتاسر دنيا، رسانه هاي متفاوت تصاوير مردان جوان با ريش بلند، زنان با روبند، شيوخ كهن سال و كودكان را در حالي كه با به آتش كشيدن پرچم ايالات متحده و سردادن شعارهاي ضد امريكايي، خشم و نفرت خود از ايالات متحده خود را فرياد مي كردند، پخش شد. 

به طور متوسط، مسلمانان در سرتاسر دنيا با شنيدن اين خبر، به خشم آمده و عصبانيت خود را با ريختن به خيابان ها و تظاهرات به تصوير كشيدند. 

اما در مصر، واكنش مردم بسيار متفاوت بود. زماني كه با دوربيني دردست در خيابان هاي پايتخت مصر را ه مي افتيم و از جوانان درخصوص اين مساله مي پرسيم، غالبا با چشماني متعجب رو به رو مي شديم كه پاسخ مي دهند:« من چندان در جريان اين خبر نيستم. مي توانيد اطلاعاتي در اين خصوص به من بدهيد؟» 

حانا يكي از اين جوانان است كه به تازگي در رشته علوم سياسي از دانشگاه قاهره فارغ التحصيل شده است، وي در اين خصوص مي گويد:« هر زمان كه تلويزيون به انعكاس اخباري از اين قبيل مي پردازد، من بلافاصله كانال تلويزيون را عوض مي كنم. اين قبيل اخبار بسيار ناراحت كننده هستند و روزانه هزاران اتفاق از اين قبيل در سرتاسر جهان رخ مي دهد. بنابراين براي چه بايد خودم را به خاطر چنين مسائلي ناراحت كنم،» 

اكنون سوال اين جاست: آيا تنها عامل بي تفاوتي جوانان مسلمان مصري نسبت به مهم ترين سمبل مذهبي آنها خونسردي آنها در قبال اين قبيل مسائل است يا انگيزه ديگري نيز در ميان است؟ 

با وجود آن نيوزويك در اين شماره خود به پرتاب كردن قرآن در توالت صراحت اشاره كرده بود، در شماره بيست و ششم ماه مي ضمن تكذيب اين خبر به نقل از رئيس زندان گوآنتانامو، نوشت: از اواخر سال 2001 ، برخي از زندان بانان گوآنتانامو اقدام به توهين به قرآن كريم كرده اند اما هرگز آن را به داخل توالت نينداخته اند. 

با اين وجود، واكنش ايالات متحده به اين مساله و توجيهاتي كه براي آن آورده شده نتوانسته حتي اندكي از خشم مسلمانان برافروخته را بكاهد. 

يك روز پس از اعلام اين خبر، مسلمانان مراكش، لبنان، مالزي، اردن، پاكستان و براي نخستين بار پس از طرح اين موضوع مسلمانان مصري به تظاهرات عليه اين اقدام امريكا ئيان پرداختند. 

واكنش مصري ها به اين اقدام بسيار طول كشيد: دو هفته پس از اعلام اين خبر، مصر شاهد اولين واكنش عمومي به اين جريان بود. 

پيش از اين زمان، واكنش ها به اين اتفاق بيشتر به صورت بياينه هاي رسمي از جانب احزاب متفاوت بود. 

در نهايت زماني كه اين راهپيمايي نيز صورت گرفت، به هيچ وجه، حركتي خود جوش از جانب جوانان مصري نبود بلكه راه پيمايي بود كه به دعوت يك گروه خاص به نام « اخوان المسلمين» انجام گرفت. 

محمد حبيب ـ يكي از مقامات عالي رتبه اين گروه در اين خصوص مي گويد: توهين به قرآن كريم، تمامي خطوط قرمز ما را زير پا گذاشت و آنچه كه در قاهره رخ داد تنها بخشي از خشمي بود كه اين اقدام در ميان مسلمانان قاهره به راه انداخت. 

اما سوال اين جاست در صورتي كه راهپيمايي انجام گرفته در قاهره بيان گر خشم مصري ها از اين اقدام بود، چرا در حدي وسيع تر از آنچه كه شاهد آن بوديم، رخ نداد؟
هاتم علي، از فعالان دانشجوي و فارغ التحصيل رشته كامپيوتر از دانشگاه امريكايي قاهره در اين خصوص مي گويد: به تازگي، گزارش ها در خصوص آزار و اذيت جسمي و روحي زندانيان زندان هاي مختلف به حدي شايع شده است كه مردم ديگر كمتر به آن توجه مي كنند. 

زمانيكه ديويد لترمن در خصوص كل اين حادثه و واكنش هاي متقابل آن در برنامه خود صحبت كرد و همه اين ماجرا را به مسخره گرفته و با لحني تمسخر آميز مي گويد: مسلمانان همين حالا هم از ما امريكايي ها متنفر هستند پس چرا چنين مسائلي آنها را اين چنين بر افروخته مي كند. 

اين قبيل برنامه ها به خوبي بيانگر نحوه نگرش امريكايي ها به ما و نحوه مبارزه آنها با ما است. 

بها ازالرب، دانشجوي سال آخر علوم سياسي و از فعالان سياسي كه در بيشتر راهپيمايي ها حضور داشته است در اين خصوص مي گويد: البته من نيز از توهيني كه به قرآن كريم انجام گرفته است، ناراحت شدم، اما به عقيده شخصي من آنچه كه امريكايي ها برسر انسان هاي بي گناه مي آورند بسيار بدتر و منزجر كننده تر از آن چيزي است كه برسر كتاب ها مي آيد. 

در حال حاضر، تصور مخاطب اين است كه آنچه كه اهانت به قرآن كريم تلقي مي شود تنها بخشي از آزار و اذيت هاي روحي است كه از مدت ها پيش شنيده مي شود.
اين بدان معناست كه اقدام امريكاييان در هتك حرمت قرآن كريم، خجالت آور نيست بلكه بدين معنا است كه در چنين شرايطي، شنيدن اين قبيل اخبار چندان هم دور از ذهن نيست. 

شايد يكي از دلايل عدم حضور فراگير مصري ها در اعتراض به اهانت به قرآن كريم، نا اميدي آن ها از كابينه جورج دبليو بوش باشد. 

اخيرا، مصري ها بيشترين توجه را به مسائل داخلي مي دهند تا امور و اتفاقات خارجي.
زماني كه از يكي از مقامات گروه اخوان المسلمين مي پرسيم: چرا اين گروه زودتر چنين راهپيمايي را به راه نينداختن، وي در پاسخ مي گويد: پيش از اين ها در حال برگزاري انتخابات بوديم و مسائل داخلي بيشترين اهميت را براي ما دارند. 

طرح اصلاح قانوني كه در بيست وهشتم فوريه به درخواست حسني مبارك برگزار شد در آن مصري ها مي توانستند براي نخستين با رئيس جمهور خود را از ميان بيش از يك كانديدا انتخاب كنند، براي مصري ها حائز اهميت فراوان بود. زماني كه اين اصلاحيه در رفراندومي در بيست و پنجم ماه مي به محك گذاشته شد، كليدي ترين احزاب مصر اين رفراندوم را همزمان با يكديگر تحريم كردند. عقيده اين احزاب اين بود كه حسني مبارك به هيچ وجه قصد اصلاح طلبي ندارد و اين تنها يك بازي امريكايي است. 

بنابراين در حالي كه واكنش نسبتا اندك جوانان مصري به هتك حرمت قرآن كريم مي تواند بيانگر خونسردي آنها باشد، به نظر مي رسد كه شرايط بسيار پيچيده تر از اين باشد. 

نا اميدي از سياست هاي ايالات متحده در منطقه مي تواند يكي از مشكلاتي باشد كه جوانان مصري با آن دست و پنجه نرم مي كنند،ودقيقا ترس از همين سياستها است كه آنها را وادار مي كند تا تمامي حواس خود را به آنچه كه در داخل مرز هايشان مي گذرد، بدهند. دغدغه هاي سياست داخلي جوانان مصري است كه مانع از دفاع آنها از فرهنگ، هويت و مذهبشان مي شود. 

شايد طرح ايالات متحده براي برقراري دموكراسي در منطقه از طريق جنگ عراق كارساز افتاده باشد اما اين موفقيت نه به دليل گسترش عقايد دموكراتيك امريكايي در منطقه است بلكه بيشتر به دليل عدم وجود اين تفكر است.