گذشته از هشدارهایی که بهتناوب از سوی مسئولان اجرایی در ستاد مدیریت بحران و شخصیتها در محیطهای آکادمیک نسبت به وقوع زمینلرزه و سیلاب در پایتخت به گوش میرسد این روزها شاهد تهدید دیگری بهنام فرونشست زمین در شهرستانهای اطراف تهران بهویژه در شهریار هستیم و آنچنان که متخصصان زمینشناسی در بسیاری از منابع اعلام میکنند بزرگترین مقدار فرونشست در غرب استان تهران در دشت شهریار با حدود 12 متر در 33 سال گذشته با اُفت سطح آب زیرزمینی ثبت شده است.
شهری که همواره بهواسطه وجود باغات فراوان از آن بهعنوان ریه تنفسی تهران نام برده میشد که سرسبزی و زمینهای کشاورزی آن پیش از این شرایط نسبتاً امنی را برای هوای پایتخت ایجاد کرده بود اما اینک به نفس افتاده است و حفر چاههای غیرمجاز و برداشتهای بیرویه، آب از شیره جان زمینهای شهریار کشیده و هر روز شاهد عمق شکافهای بیشتر در این منطقه از استان تهران هستیم.
موضوع فرونشست زمین بهویژه در منطقه کردامیر و یبارک دو روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان شهریار این روزها شدّت بسیاری پیدا کرده و با وجود بارشهای متعددی که در ابتدای سال جاری شاهد آن بودیم این روند با وجود گودالهای لکه لکه در این دو منطقه در حال پیشروی است و سبب ایجاد ناهمواریهای بسیاری در منطقه شده است.
فرونشست و بهتعبیری دیگر شکاف زمین در این منطقه در حالی روز به روز در حال گسترش است که بلوار امام حسین(ع) همجوار با این شکاف است و در مسافتی کوتاه دو روستا با جمعیت بسیار در معرض آسیبهای مربوط به فرونشست زمین قرار دارند و در صورت عدم توجه جدی قطعاً ادامه این روند کابوس وحشتناکی را ایجاد میکند.
در این راستا مهری محمودخانی فعال محیط زیست در گفتوگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به پدیده فرونشست زمین، تغییرات اقلیمی را مهمترین عامل ایجاد خشکسالی عنوان میکند که این موضوع با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران در کمربند خشک و نیمهخشکی و مناطق بیابانی و نیمهبیابانی تبعاتی همچون بیآبی، کمآبی، بیابانزایی، فرونشست و ریزگردها را بهدنبال دارد که متأسفانه بحرانهای بسیاری را ایجاد میکند.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه گریزی از عوامل جبری نیست بر موضوع عدم مدیریت آب، خاک و حکمرانی نادرست آب که منجر به انتقال آن به پایتخت شده و حقابه کمتری سهم منطقه میشود اشاره و تأکید کرد: عوامل مهم دیگر در ایجاد پدیده فرونشست وجود دارد که از جمله این موارد برداشت افراطی از سفرههای آب زیرزمینی و فشار بر منابع آب زیرزمینی بههرنحو و توسط هر فرد و مجموعهای است.
هرچند فعالان محیط زیست و بهتبع آن مسئولان تنها راه مقابله با این پدیده را جلوگیری از استحصال آب چاهها عنوان میکنند اما وجود زمینهای زارعی اطراف این پدیده و بهموازات آن خشکسالی سالهای اخیر و دست روی دست گذاشتن مسئولان برای تأمین آب مزارع و باغات شهریار، کشاورزان را ناگریز به برداشت از سفرههای آب زیرزمین میسازد، بنابراین بهنظر میرسد تنها راه جایگزین، استفاده از پسابهاست و برای اینکه آب بهطور کامل به دشت شهریار برسد باید هرچه سریعتر چاهها را از مدار خارج کرد و این امر بهدلیل زلزلهخیز بودن دشت شهریار سبب تحریک گسلهای فعال و افزایش آسیبپذیری میشود.