روزنامه «هاآرتص» در یادداشتی به بررسی تنشهای اخیر در منطقه غرب آسیا پرداخته و نوشت اتحاد آمریکا با کشورهای عربی علیه ایران به شدت ضعیف شده و مقصر آن نیز «دونالد ترامپ» رئیسجمهور ایالات متحده است.
در ابتدای این یادداشت ضمن اشاره به ترس سعودیها از وارد شدن به تقابل نظامی با ایران، آمده است: «تحولات استراتژیکی در خاورمیانه در حال رخ دادن است که مهمترین آن تضعیف اتحاد ضد ایران-حامی آمریکا است. در این مورد، ترامپ نقش مهمی ایفا کرده است».
هاآرتص با باین اینکه طی ماههای اخیر روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با آمریکا دستخوش تاثیرات منفی شده است، نوشت: «با آغاز ماه آگوست، امارات عربی متحده از تعهداتش در ائتلاف سعودی علیه یمن دست کشید. در نیمه سپتامبر نیز تاسیسات نفتی عربستان سعودی به شدت آسیب دید.
دولت مصر به ریاست عبدالفتاح السیسی نیز با موج جدید تظاهرات در اعتراض به بحران اقتصادی و سرکوب مخالفان مواجه شده است. در همین زمان، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل... بعد از انتخابات سهشنبه قبل، با دشواریهایی روبهرو شده است».
واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» به اقداماتی تحریکآمیز مانند قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای اصطلاحاً تروریستی، اعزام یک ناوگروه، چند بمبافکن بی-۵۲ و چند جنگنده اف-۲۲ به منطقه و تحریم وزیر خارجه ایران روی آورده است.
جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اقدام یک سال «صبر راهبردی» را در دستور کار قرار داد و به طرفهای توافق هستهای به ویژه کشورهای اروپایی که وعده جبران خروج آمریکا را میدادند مهلت داد به تعهدات خود ذیل توافق هستهای عمل کنند.
این روزنامه، نکته مشترک این تحولات را اینگونه توضیح میدهد: «تمام سران منطقهای که ترامپ را در سیاست افراطی ضد ایرانی خود حمایت میکردند، اکنون با مشکلات خود سرگرم هستند و نسبت به پایبندی ترامپ به استراتژی پیشین مشکوک شدهاند».
در ادامه این یادداشت ضمن اشاره به صدمات سهمگینی که ایران میتواند به کشورهای عربی، علیرغم بودجههای هنگفت نظامی آنها بزند، آمده است: «ترامپ آگاه است که جنگ جدید در منطقه نه تنها جان آمریکاییهای بیشتری را [نسبت به جنگهای پیشین] میگیرد بلکه بازار نفت را تحت تاثیر قرار داده و شانس خودش برای رأی آوردن در انتخابات پیش رو تضعیف میکند».
هاآرتص در پایان با بیان اینکه گویا سعودیها نیز دیگر چندان اطمینانی از موفقیت در تقابل نظامی با ایرانیها ندارند، تصریح کرد: «سیاست واشنگتن در قبال ایران به نظر به بنبست رسیده است... آیا تمام اینها باعث خواهد شد که آمریکا یا اسرائیل به عقلانی بودن خروج از توافق هستهای ایران شک کنند؟»
با گذشت یک سال و محقق نشدن وعدههای اروپا، شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیهای روز ۱۸ اردیبهشتماه به طرفهای توافق هشدار داد در صورتی که ظرف ۶۰ روز به تعهدات خود در زمینههای نفتی و بانکی عمل نکنند ایران طبق مفاد برجام، از تعهدات خود ذیل این توافق خواهد کاست. جمهوری اسلامی ایران تا کنون در سه گام گام از تعهدات خود کاسته است.
سه نفر از مشاوران امنیتی پیشین و تحلیلگران مسائل غرب آسیا در دولت آمریکا یک طرح شش بندی برای توافق ایران و آمریکا جهت کاهش تنشها ارائه دادند که از هشدار به ریاض تا اعطای معافیت تحریم نفتی را شامل میشود.