اسطوره ارتش در جنگ؛ روایتی از عملیات حیرت‌آور خلبان کرمانشاهی+عکس

حمله به «پایگاه هوایی الولید» عراق یکی از عملیات‌های اعجاب‌آور و کم‌نظیر در تاریخ جنگ‌های هوایی دنیاست که تحلیلگران نظامی همچنان از شیوه اجرا و موفقیت آن اظهار شگفتی می کنند.

در این عملیات که به «عملیات اچ ۳» معروف است، فانتوم‌های ایرانی پایگاه هوایی الولید در مجموعه اچ ۳ واقع در غرب عراق را در هم کوبیدند.

نیروی هوایی عراق تعداد زیادی از بمب افکن‌های خود را برای دور ماندن از حملات ایران در مجموعه اچ ۳ در دورترین نقطه از ایران و نزدیک مرز اردن منتقل کرده بود.

حتی تصور حمله به این نقطه هم برای بسیاری‌ها غیرممکن بود زیرا ظاهرا جنگنده‌های ایران برای بمباران آن باید از مرزهای شرقی عراق وارد شده و از آسمان بغداد و بسیاری از شهرهای دیگر عبور می کردند و از همین مسیر هم باز می گشتند؛ این کار یعنی مواجه شدن با انبوه رادارهای پیشرفته، موشک های زمین به هوا، توپ‌های ضدهوایی و هواپیماهای رهگیر ارتش صدام و در یک کلام خودکشی.

نخبگان و تیزپروازان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی اما با طراحی یک عملیات شگفت انگیز و جسورانه، تصور تحلیلگران نظامی را در هم ریختند و یک شگفتی را در تاریخ حملات هوایی جهان ثبت کردند؛ عملیاتی که در رده بزرگترین و موفق‌ترین عملیات های نظامی قرار گرفت و هنوز هم در دانشگاه های نظامی دنیا تدریس می شود.

شیوه اجرای عملیات

امیر سرتیپ فرج الله برات پور، فرمانده و از طراحان عملیات اچ ۳ درباره روز عملیات گفته است: «برنامه اجرای ماموریت طوری طراحی شده بود که حمله در زمان تعویض شیفت نیروهای عراقی انجام شود. با توجه به اینکه نمی‌خواستم کسی از این ماموریت بویی ببرد از مدت ها قبل به فکر آماده نگه داشتن تعدادی هواپیما برای انجام این عملیات بودم و حتی دستور دادم مهماتی را که از ماموریت های قبلی باقی مانده بود، انبار کنند و بدین صورت روز عملیات تعداد ۱۰ هواپیمای مجهز به بمب آماده عملیات بود. در آن روز دستور دادم تا تمام ارتباطات مخابراتی پایگاه و منازل سازمانی نیز قطع شود. در این مدت سعی می‌کردم تا همه چیز را عادی جلوه دهم. حتی وقتی خلبان ایرج عصاره که از خلبانان خوب پایگاه بود از من مرخصی خواست با او موافقت کردم.»

در این عملیات که بامداد روز ۱۵ فروردین ماه سال ۱۳۶۰ انجام شد، هشت خلبان زبده ۲ هزار کیلومتر طی ۴۵۰ دقیقه و بیشتر در شب و ارتفاع پایین و نیز در سکوت مطلق رادیویی پرواز کردند و با چهار مرحله سوختگیری، یک رکورد را به ثبت رساندند.

روز عملیات ۱۰ فروند (۲ فروند ذخیره) جنگنده اف۴ به رهبری سرهنگ فرج الله برات پور، از باند پایگاه سوم شکاری شهید نوژه همدان برخاستند و پس از سوختگیری بر فراز دریاچه ارومیه، ۲ فروند فانتوم ذخیره بازگشتند.

هشت فروند اف۴(چهار فانتوم‌ئی و ۲ فانتوم‌دی) در ۲ گروه چهار فروندی از شمال شرق عراق و از فراز کوه‌های آرارات وارد منطقهٔ مشترک مرزی عراق و ترکیه شدند و در ارتفاع پایین بر فراز کوهستان‌های این منطقه به سمت غرب عراق حرکت کردند. ارتفاع فانتوم‌ها آنقدر پایین بود که خلبانان می‌توانستند کوچک‌ترین حرکت روی زمین را با چشم غیرمسلح هم ببینند.

همزمان اف پنجهای پایگاه تبریز با حمله و بمباران پالایشگاه کرکوک، تمرکز ارتش عراق را به این عملیات جلب و از عملیات اچ ۳ دور کردند.

مسیر انجام عملیات اچ ۳

برویم تل آویو را بزنیم!

در شمال غرب عراق و فاصله ۱۵۰ کیلومتری هدف، ۲ فروند هواپیمای سوخت رسان ۷۰۷ که از سوریه برخاسته بودند از خطوط بین‌المللی خارج و به فانتوم‌ها سوخت‌رسانی می‌کنند.

دقایقی بعد ناگهان سرهنگ براتپور متوجه از کار افتادن دستگاه‌های ناوبری جنگنده‌ها می شود و به جوانمردی، خلبان کابین عقب می‌گوید:

- ظاهرا دستگاه ناوبری من ایراد دارد؛ دستگاه شما کجا را نشان می‌دهد؟

جوانمردی با خونسردی می گوید: تل آویو.

سرتیپ براتپور: پس برویم آن جا را بزنیم!

جوانمردی با لهجه شیرازی: ها بریم!

برات پور از روی آخرین نشانه زمینی، راه اصلی را پیدا می‌کند و با دستور او از هر دسته یک فانتوم جدا و گروه سوم تشکیل می‌شود.

پرسنل پایگاه الولید با توجه به دور بودنشان از مرزهای ایران هرگز تصور نمی‌کردند هدف هیچ نوع حمله‌ای قرار بگیرند و به همین دلیل پس از مشاهده فانتوم‌های ایرانی به تصور این که هواپیماهای خودی هستند، شروع به تکان دادن دست می کنند.

ثانیه‌هایی بعد اما پایگاه‌های سه‌گانه الولید به جهنم تبدیل می شود و خلبانان دلاور ایرانی هواپیماها و جنگنده های راهبردی ارتش صدام را پودر و خاکستر می کنند.

دستاوردهای عملیات

آنچه اهمیت این عملیات را دو چندان کرد، این بود که هم هدف به کلی ویران شد و هم خلبانان و جنگنده‌های ایرانی به سلامت به میهن بازگشتند و جمهوری اسلامی هیچ تلفاتی نداشت.

در عملیات اچ ۳ دست کم ۴۸ فروند از هواپیماهای استراتژیک عراق منهدم و راه شکست حصر آبادان و آزادسازی خرمشهر فراهم شد.

۶ فروند هواپیما آنتونوف۱۲، ۲ فروند بمب‌افکن توپولف ۱۶، پنج فروند سوخو۱۷، هفت فروند میگ۱۲، ۱۰ فروند میگ۲۳، سه فروند داسو میراژ اف یک و هفت فروند بالگرد از جمله خسارت‌ها و تلفات ارتش عراق در این حمله بود؛ البته ۱۱ فروند هواپیمای دیگر هم آنچنان خسارت دیدند که قابل تعمیر نبودند.

دیدار با امام(ره)

سه روز پس از عملیات اچ ۳ همه خلبانان آن بدون هیچ تشریفاتی به حضور حضرت امام خمینی(ره) رفتند. چهره امام(ره) آن روز پر از شادی و رضایت بود و حس و حال تیزپروازان دلاور هم از رضایت ولی وصف نشدنی.

پس از موفقیت این عملیات بود که سیمای جمهوری اسلامی برای اولین بار سرود «خلبانان» را پخش و از این نام آوران یک تقدیر خاطره انگیز کرد.

دیدار خلبانان عملیات اچ ۳ با امام راحل

نخبه کرمانشاهی، فرمانده عملیات

امیر سرتیپ فرج الله برات پور، فرمانده و از طراحان عملیات اچ ۳ سال ۱۳۲۴ در شهر کنگاور در شرق استان کرمانشاه متولد شد اما از ۲ سالگی به همراه خانواده به کرمانشاه آمد و تا مقطع دیپلم در آنجا درس خواند.

او سپس وارد دانشکده خلبانی شد و دوره های مختلفی را در ایران و آمریکا دید. برات پور از سال ۱۳۴۷ شروع به پرواز با هواپیمای F۵ در رادارهای تاکتیکی کرد و تا سال ۵۱ با این هواپیماها حدود هزار ساعت پرواز انجام داد. او سپس سراغ پرواز با هواپیمای F۴ رفت.

دست رد به سینه آمریکایی‌ها

برات پور مهر سال ۱۳۵۷ دوباره برای طی آموزش‌های مدیریتی به آمریکا رفت اما ۲ ماه پیش از انقلاب به وطن برگشت و دست رد به پیشنهادهای مالی و شغلی آمریکایی ها زد.

امیر برات پور در این باره گفته است: وقتی ما می‌خواستیم به ایران برگردیم، رابط میان نیروی هوایی ایران و ارتش آمریکا گفت: «شما افسر ارشد هستید و انقلاب در حال پیروزی است. ما به شما کار می‌دهیم و شما می‌توانید برای فروختن منزل و جمع کردن وسایل زندگی به ایران بروید و برگردید اما من قبول نکردم و گفتم ایران وطن من است و حتی اگر بمیرم، دوست دارم آنجا باشم.»

امیر سرتیپ فرج الله برات پور، فرمانده و از طراحان عملیات اچ ۳

او پس از پیروزی انقلاب معاون لجستیکی پایگاه شکاری بوشهر سپس همدان شد اما پس از کودتای نوژه، معاونت عملیاتی پایگاه همدان را هم بر عهده گرفت. جانشین پایگاه ششم شکاری بوشهر، حضور در دانشکده فرماندهی ستاد، فرماندهی پایگاه همدان و فرماندهی منطقه هوایی شیراز از دیگر مسئولیت های او بود تا اینکه با سِمت رئیس اداره بازرسی نیروی هوایی بازنشسته شد.

خلبان تک‌خال

فرج ‌الله برات پور به عنوان یکی از «خلبانان تک‌خال» جنگنده فانتوم شناخته می شود. خلبان تک‌خال(Flying ace) به خلبان نظامی گفته می‌شود که دست کم پنج فروند هواپیمای دشمن را در نبردهای هوایی سرنگون کرده باشد.

در سومین همایش تجلیل از اسطوره های ارتش در سال ۱۳۸۸ از امیر برات پور به عنوان «اسطوره ارتش» تجلیل شد.

استان ۲ میلیون نفری کرمانشاه تاکنون بیش از ۹ هزار و ۸۰۰ شهید تقدیم انقلاب اسلامی کرده است.