آمار نابینایی و کم‌بینایی در ایرانیان / اختلال در دسترسی به کاغذ بریل
سید فرزاد محمدی با اشاره به اینکه روز جهانی عصای سفید معمولا شعار خاصی ندارد، گفت: هدف نخست از این روز، افزایش آگاهی عموم شهروندان در مورد نابینایی و نابینایان در اجتماع است. همچنین هدف دوم شناسایی نابینایان و کم بینایان متولد شده و فعال در عرصه اجتماع و توانمندسازی دیگر کم بینایان در این میان است.
تاریخچه روز جهانی عصای سفید
وی در خصوص تاریخچه این روز افزود: ۱۵ اکتبر به عنوان روز بزرگداشت نابینایان و قانون عصای سفید، نامگذاری شده است. کاربرد عصا به عنوان وسیله‌ی کمکی در رفت‌وآمد نابینایان، از قرن‌ها پیش متداول بوده است؛ ولی استفاده از عصای سفید به شکل امروزی و به عنوان نمادی برای شناخت نابینایان، به بعد از جنگ جهانی اول بازمی‌گردد. در سال ۱۹۲۱میلادی عکاسی از شهر بریستول انگلستان به نام جیمز بیگز که در اثر سانحه‌ای بینائی خود را از دست داده بود، برای در امان ماندن از گزند وسائل نقلیه در خیابان‌های اطراف محل زندگی‌اش، ابتکار استفاده از عصای سفید را از آن خود کرد تا به راحتی برای همگان قابل دید باشد.
محمدی ادامه داد: در سال ۱۹۳۱ در فرانسه، فردی جنبش ملی عصای سفید برای افراد نابینا را آغاز کرد. در ۷ فوریه همان سال، وی به شکل سمبولیک دو عصای سفید را در حضور چند وزیر کشور فرانسه به دو فرد نابینا اهدا کرد. پس از آن پنج هزار عصای سفید برای جانبازان فرانسوی جنگ جهانی اول و شهروندان نابینا فرستاده شد. سرانجام در شش اکتبر سال ۱۹۶۴، کنگره آمریکا به رییس جمهور این کشور اجازه داد تا ۱۵ اکتبر را به عنوان روز "White Cane Safety Day" یا روز جهانی "عصای سفید" اعلام کند.
آمار ایران و جهان، چند نابینا در ایران داریم؟
وی با اشاره به اینکه مطالعه‌ای ملی درخصوص شیوع کم‌بینایی و نابینایی در کشور نداریم، تصریح کرد: بر اساس یک متاآنالیز، شیوع اختلالات بینایی قابل توجه در کشور در سنین بالاتر از ۵۰ سال، حدود چهار درصد است که بر اساس تخمین‌ها ۳۰ هزار کودک کم‌بینا و هفت هزار و ۵۰۰ کودک نابینا در کشور وجود دارد. همچنین جمعیت نابینایان بالای ۵۰ سال ایران حدود ۸۰ هزار نفر است.
رئیس اداره سلامت چشم و پیشگیری از نابینایی وزارت بهداشت ضمن بیان اینکه، طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، ۳۶ میلیون نفر در سراسر دنیا نابینا هستند، اظهار کرد: در این میان تفاوت جنسیتی میان زنان و مردان در امر نابینایی امر قابل توجهی نیست.
نقش پررنگ علل اکتسابی در بروز نابینایی
وی بیشترین علت بروز نابینایی را اکتسابی خوانده و ادامه داد: این موارد اکتسابی شامل آب مروارید، پیری شبکیه، آب سیاه، کدورت قرنیه و بیماری شبکیه به دلیل دیابت هستند. باید توجه کرد که امروز بیشتر از اصطلاح «اختلال بینایی» استفاده می‌کنیم و از این رو عیوب انکساری اصلاح نشده و همین طور پیرچشمی (اختلال در دید نزدیک) هم مشمول تعریف می‌شوند و اتفاقا سهم اصلی اختلال ناشی از آنها است.
وی با اشاره به نقش بیمای‌های غیرواگیر در بروز نابینایی و کاهش دید، گفت: پیری شبکیه، آب سیاه و بیماری شبکیه به دلیل دیابت، بیماری‌های غیرواگیر چشم شناخته می‌شوند. برخی آب مروارید را نیز تحت همین عنوان می‌آورند. انواع سکته‌های شبکیه و عصب بینایی نیز در دسته بیماری‌های غیرواگیر قرار می‌گیرند.
محمدی ضمن بیان اینکه علل کم‌بینایی تفاوتی با نابینایی ندارد، افزود: می‌توانیم به دلایل دیگری که کمتر شایع هستند مانند تنبلی چشم، نارسی شبکیه، قوز قرنیه، آسیب‌های چشمی و در نهایت بیماری‌های ارثی و بدتکوینی چشم اشاره کنیم.
قانون حمایت از معلولان اجرا می‌شود؟
وی درخصوص وضعیت کار و زندگی نابینایان در ایران، گفت: در سال ۱۳۸۳ برای اولین بار قانون جامع حمایت از حقوق معلولان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. براساس این قانون دولت موظف شد زمینه‌های لازم برای تأمین حقوق معلولان را فراهم و حمایت‌های لازم را از آنها به عمل آورد. در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ قانون اصلاحی برای قانون جامع حمایت از حقوق معلولین در ۳۴ ماده به تصویب مجلس رسید و در اردیبهشت ۱۳۹۷ جهت اجرا به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ابلاغ شد. در این قانون وجوه مختلفی از حقوق افراد معلول مورد توجه قرار گرفته است.
وی با اشاره به موارد این قانون گفت: بر طبق بندهای این قانون، سهولت تردد و تحرک، خدمات بهداشتی، درمانی و توانبخشی، امور ورزشی، فرهنگی، هنری و آموزشی، کارآفرینی و اشتغال، مسکن، فرهنگ سازی و ارتقای آگاهی‌های عمومی، حمایت‌های قضایی و تسهیلات مالیاتی، معیشت و حمایت‌های اداری و استخدامی و... از جمله مواردی هستند که باید برای این افراد تامین شوند.
محمدی با اشاره به ماده هفت این قانون، گفت: در این بند صراحتا به افراد کم بینا و نابینا اشاره شده است و بر اساس بند (و) این قانون «حداقل شصت درصد از پست‌های سازمانی تلفنچی (اپراتور تلفن دستگاه‌ها، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی» باید به افراد نابینا و کم‌بینا، معلولان جسمی و حرکتی اختصاص یابند. همچنین تبصره ۱ ماده هفت این قانون می‌گوید؛ کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی مجازند تا سقف مجوزهای استخدامی سالانه خود، افراد نابینا و ناشنوا و معلولین ضایعات نخاعی واجد شرایط را رأسا به صورت موردی و بدون برگزاری آزمون استخدامی به کار گیرند.
وی با ابراز تاسف از اینکه بسیاری از افراد نابینا از جامعه دور هستند، اظهار کرد: آمار دقیقی از وضعیت اجرای این قانون و اشتغال این افراد در حال حاضر وجود ندارد. اما می‌دانیم که بسیاری از این هموطنان از جامعه ایزوله هستند و نقش و مشارکتی در جامعه ندارند.
مشکلی برای تامین تجهیزات و داروهای چشم نداریم
رئیس اداره سلامت چشم و پیشگیری از نابینایی وزارت بهداشت در خصوص تامین لوازم و تجهیزات توانبخشی کم‌بینایی، گفت: قسمت زیادی از این تجهیزات در ایران تولید می‌شود و برای واردات محدودیت جدی وجود ندارد. اما برابری ارز موجب گرانی شدید بسترهای رایانه‌ای کمک کننده برای کم بینایان شده است. حتی دسترسی به کاغذ مخصوص چاپ بریل نیز اختلال پیدا کرده است.
