۱۳ نکته که درباره مهمانداران هواپیما نمی‌دانید!

یکی از رخداد هایی که بعد از خرید بلیط هواپیما برای مسافران پیش می آید، مواجهه با مهانداران هواپیما می باشد. در هواپیما علاوه بر خلبان و کمک خلبان، افرادی مجرب و حرفه‌ای وجود دارند که مسافران را در طول پرواز یاری کرده و به نیازهای آن‌ها پاسخ می‌دهند. احتمالا در پروازها اصطلاح کابین کرو که خلبان گزارش می‌کند به گوشتان خورده باشد. کابین کرو همان مهمانداران هواپیما هستند که وظیفه ایمنی مسافران را در طول پرواز به عهده دارند.

در زبان انگلیسی مهمانداران هواپیما Cabin Crew ،Flight Attendants و Cabin Attendants خطاب می‌شوند. اعضای کابین کرو به همراه خلبان و کمک خلبان کادر پرواز (Flight Crew) نامیده می‌شوند.

ایرلاین‌ها برای فراهم کردن ایمنی و راحتی مسافران مهمانداران را در زمینه‌های مختلف آموزش داده و استخدام می‌کنند.

با مهمانداران هواپیما که "فرشتگان بدون بال" نامیده می‌شوند، بیشتر آشنا شوید.

تاریخچه مهمانداری هواپیما

مهماندار شغلی است که در قطار و کشتی نیز وجود دارد و به فردی اطلاق می‌گردد که در طول سفر مسافران را یاری می‌کند. اما مهماندار هواپیما در مقایسه با مهماندار قطار و کشتی به مراتب وظایف سنگین تری در قبال ایمنی مسافران دارد. تامین کردن ایمنی و راحتی مسافران از اصلی ترین وظایف یک مهماندار است.

نخستین مهماندار هواپیما در تاریخ یک فرد آلمانی به نام کوبیس (Heinrich Kubis) بود. وی نخستین بار در سال 1912 در یکی از پروازهای شرکت هواپیمایی DELAG به عنوان مهماندار فعالیت کرد. در سال 1920 نیز یک شرکت هواپیمایی در بریتانیا به نام امپریال (Imperial Airways) افرادی را با عنوان Cabin Boys در کابین هواپیماهایش استخدام کرده بود. در سال 1926 یک شرکت هواپیمایی به نام استات (Stout) در ایالات متحده آمریکا برای اولین بار افرادی را به طور رسمی به عنوان مهماندار هواپیما استخدام کرد. همچنین، جالب است بدانید که در سال 1929 میلادی شرکت هواپیمایی آمریکایی پن (Pan American World Airways)اولین ایرلاین آمریکایی بود که مهمانداران را صرفا برای سرو غذا برای مسافران استخدام کرده بود.

در سال 1930 یک پرستار 25 ساله به نام الن چرچ (Ellen Church) در شرکت هواپیمایی یونایتد (United Airlines) استخدام شد. همچنین، وی اولین مهمانداری بود که به عنوان پرستار رسمی در هواپیما و طول پروازها فعالیت می‌کرد. پس از این اتفاق سایر ایرلاین‌های دنیا پرستارهای زن را به عنوان مهماندار استخدام می‌کردند و آن‌ها را Stewardess یا Air Hostess می‌نامیدند.

در سال 1930 شغل مهمانداری هواپیما در ایالات متحده بسیار پرطرفدار شد و رکوردش را زد. تعداد متقاضیان زن برای شغل مهمانداری بیش از آقایان بود و تا پایان سال 1936 مهمانداران زن جای مهمانداران مرد را گرفتند و تقریبا می‌توان گفت هیچ مهماندار مردی وجود نداشت. مهمانداران هواپیما بایستی برای استخدام از شرایط خاصی برخوردار می‌بودند و شرط پرستار بودن برای مهمانداری در زمان جنگ جهانی دوم کاملا لغو گردید. زیرا بسیاری از پرستاران به عنوان نظامی انجام وظیفه می‌کردند. در گذشته شرایطی چون تیعیض جنسیتی، ممنوعیت ازدواج و صلاحیت قد و وزن برای شغل مهمانداری حاکم بود. به طوری که یک مهماندار اگر پا به 32 سالگی می گذاشت و یا ازدواج می کرد، اخراج می شد. تمامی این قوانین در طول سالیان تغییر و اصلاح یافتند.

وظایف یک مهماندار هواپیما

وظایف اصلی یک مهماندار بدین شرح تعریف می‌شوند

امنیت، راحتی، ارائه خدمات به مسافران

حداقل مدرک تحصیلی برای مهمانداران هواپیما دیپلم است ( این موضوع در ایرلاین‌ها و کشورهای مختلف متفاوت است). تعداد مهماندارانی که برای یک پرواز لازم هستند، باتوجه به قوانین و سیاست ایرلاین‌ها متغیر است. در ایرلاین‌های ایلالات متحده آمریکا برای هواپیماهای سبک و دارای 19 صندلی و یا کمتر هیچ مهمانداری در نظر گرفته نمی شود. اما در مورد هواپیماهای بزرگ معمولا برای هر 50 صندلی یک مهماندار در نظر گرفته می شود. در کل دنیا اکثریت مهمانداران هواپیما را خانم‌ها تشکیل می دهند. وظایف اصلی که ایرلاین‌ها برای مهمانداران تعریف می‌کنند، عبارت‌اند از: ایمنی، راحتی و خدمات. مهمانداران برای انجام دادن وظایف خود آموزش‌های لازم را می‌بینند.

مهماندار ارشد و یا سرمهماندار هواپیما با عنوان CP، ISM یا FSM نامیده می‌شود.

مهمانداران هواپیما به همراه خلبان‌ها قبل از هر پرواز در جلسه‌ای در خصوص ایمنی پرواز شرکت می‌کنند. مواردی چون تعداد تجهیزات ایمنی، چک لیست و مشخصات فنی هواپیما در این جلسات بیان می‌شوند. سپس مهمانداران قبل از سوار شدن مسافران به بررسی مکان و وجود و عدم وجود تجهیزات ایمنی ازجمله جلیقه نجات، چراغ قوه، کپسول آتش نشانی و ... می‌پردازند و لسیت مسافران خاص را که ممکن است افراد مهم، مسافران بیمار، کودکان بدون همراه، زندانی و ... باشند، بررسی می‌کنند. هرگونه مشکل، نقص و یا کمبود بایستی تا قبل از برخاستن هواپیما از طرف مهماندار گزارش شده و اصلاح گردد. همچنین، مهمانداران بایستی قبل از سوار شدن مسافران نسبت به هر موقعیت غیرطبیعی و احساس بوی عجیب در کابین آگاه باشند و در صورت مشاهده سریعا گزارش کنند.

هنگام سوار شدن مسافران به هواپیما، مهمانداران با خنده رویی به مسافران خوشامدگویی کرده و آن‌ها را به سمت صندلی‌هایشان هدایت می کنند. مهمانداران مسافرانی را که چمدان کوچک همراه خود به داخل کابین حمل کرده اند، کمک کرده و آن‌ها را در قرار دادن چمدانشان در محفظه بالای سرشان یاری می کنند. همچنین، افراد خاصی می توانند کنار درب‌های خروجی اضطراری بنشینند. مهمانداران در صورت مشاهده نشستن افراد ناتوان یا کم توان در کنار این درب‌ها باید جای مسافران را تغییر دهند.

پس از آن که مسافران در صندلی هایشان جای گرفتند، آموزش نکات ایمنی پرواز از طرف مهمانداران به مسافران نمایش و اعلان می گردد. مهمانداران باید تمام مسافران را چک کرده و از بستن کمربندهای ایمنی توسط آن‌ها مطمئن شوند. همچنین، در این حین بسته بودن میزها، محفظه بالای سر مسافران وعمودی بودن پشتی صندلی ها را نیز کنترل می کنند.

زمانی که هواپیما به ارتفاع امن می رسد، پذیرایی از مسافران توسط مهمانداران انجام می شود. تا قبل از آماده شدن هواپیما برای فرود بایستی تمامی نوشیدنی‌ها و غذاها جمع شوند و مهمانداران آخرین کنترل وضعیت کابین را از احاظ ایمنی انجام دهند. در طول پرواز چنانچه برای مسافری هر مشکلی روی دهد، مهماندار موظف است اقدامات لازم را انجام دهد. در صورت وقوع تکان‌های شدید و خفیف مهمانداران مسافران را مطلع کرده و اگر مسافری ترسیده باشد، او را آرام می کنند. لازم به ذکر است که بحرانی ترین زمان‌های پرواز موقع برخاست و فرود هواپیما است. به همین سبب مهمانداران باید از ایمنی مسافران در این مواقع اطمینان حاصل کنند.

هنگام پیاده شدن مسافران نیز مهمانداران مسافران را بدرقه کرده و مسافران خاص را برای پیاده شدن یاری می‌کنند.

صلاحیت مهماندار هواپیما

افرادی که قصد دارند به شغل مهمانداری بپردازند، در شهر مبداء ایرلاین و قطب مربوطه آموزش‌های لازم را می بینند. دوره‌های آموزشی مهمانداران معمولا بین 4 تا 6 ماه طول می‌کشد و در طول دوره موارد ایمنی و فاکتورهای هواپیماهای در حال فعالیت ایرلاین آموزش داده می‌شوند. مهمانداران در طول این دوره‌ها برای رویارویی با بسیاری از خطرات و مشکلاتی که ممکن است در پرواز مواجه شود، آماده می‌گردند. رویارویی با موقعیت‌های اورژانسی، کمک‌های اولیه، بیمار شدن مسافر، خونریزی بینی، مسمومیت غذایی، جراحی‌های کوچک، تعامل با مسافران عصبی، مضطرب و خشن، فرود اضطراری روی خشکی و آب، وقوع آتش سوزی در کابین و روش های مهار آن، افت فشار کابین، تولد نوزاد، مرگ مسافر، مشاهده ابزار و کالاهای خطرناک در کابین و هواپیما ربایی در طول دوره‌های آموزش به مهمانداران آموزش داده می‌شوند.
یک مهماندار باید صلاحیت به جای آوردن تمامی وظایف در مواقع خاص و بحرانی را داشته و مراقب سلامتی و امنیت مسافران باشد.

لباس مهماندار هواپیما

مهمانداران به عنوان تمثیل کننده ایرلاین بایستی از ظاهر خوب و مرتبی برخوردار باشند. بدین منظور ایرلاین‌ها یونیفرم مخصوصی را برای مهماندارانشان در نظر می‌گیرند. برخی از شرکت‌های هواپیمایی در جهان به خصوص ایرلاین‌های ملی کشورها، از ده 1980 میلادی تا به امروز از لباس‌های محلی و ملی کشورشان به عنوان یک استراتژی مارکتینگ در لباس یونیفرم مهمانداران استفاده کرده‌اند و بدین گونه فرهنگ کشورشان را به نمایش گذاشته‌اند.

تناسب فیزیکی برای شغل مهمانداری بسیار مهم است. زیرا مهمانداران از لحاظ فیزیکی باید آمادگی جسمانی جهت کار در شرایط سخت را داشته باشند و بتوانند بیش از هشت ساعت در روز بر روی پاهایشان بایستند. همچنین، برخی ویژگی‌های فیزیکی و ظاهری مخصوص از طرف شرکت‌های هواپیمایی بنا به استاندارد آن شرکت برای مهمانداران تعیین می‌گردد که ممکن است با سایر شرکت‌ها تفاوت‌هایی داشته باشند.

زبان مهماندار هواپیما

در پروازهای بین‌المللی ایرلاین‌ها مسلط بودن مهمانداران به زبان بین‌المللی انگلیسی و چندین زبان زنده دیگر (فرانسوی، آلمانی، اسپانیایی، ترکی، روسی، عربی، هندی، ژاپنی، چینی، ایتالیایی و پرتغالی) الزامی است.