معاهده منع محدود آزمايش‌هاي هسته‌اي (1963)
LIMITED TEST BAN TREATY (LTBT) (1963)
آفتاب‌‌نیوز : 
موافقتنامه‌اي است كه به منظور منع آزمايش‌هاي هسته‌اي در جو زمين، منعقد كرده‌اند. اين معاهده كه عنوان رسمي آن «معاهده منع آزمايش‌هاي سلاح‌هاي هسته‌اي در جو، ماوراء جو و زير آب» است (كشورهاي امضاءكننده را) از دست زدن به هر انفجار آزمايش (سلاح) هسته‌اي و يا هر انفجار ديگر در هر جايي كه از محيط‌هاي زيرين كه تحت حاكميت و يا كنترل آنها قرار دارد منع مي‌كند: (الف) در جو، و ماوراء آن، از جمله در ماوراء جو و يا در زير آب. (ب) در هر محيط ديگري، در صورتي كه تشعشعات راديواكتيويته ناشي از انفجار به خارج از محدوده قلمروي كشوري كه تحت حاكميت و يا كنترل وي چنين انفجاري صورت گرفته است سرايت كند. (ماده يك). جورج بال معاون اسبق وزارت امور خارجه در گزارشي كه به رئيس جمهوري كندي تقديم كرد يادآور شد كه «عبارت «هر انفجار هسته‌اي ديگر» انفجارهاي هسته‌اي براي مقاصد صلح‌آميز را هم در برمي‌گيرد.» ايالات متحده، اتحاد شوروي را متهم كرده است كه تشعشعات راديواكتيويته انفجارهاي هسته‌اي زيرزميني‌اش بارها به جو زمين «نشت» كند و بدين ترتيب مفاد معاهده را نقض كرده است (به موجب اين معاهده آزمايش‌هاي هسته‌اي زيرزميني منع نشده‌اند). (نگاه كنيد به معاهده منع جامع آزمايش‌هاي هسته‌اي، وسايل فني ملي، معاهده انفجارهاي هسته‌اي صلح‌آميز).
معاهده منع محدود آزمايش‌هاي هسته‌اي در واقع از پيشنهادي كه شوروي‌هاي در 1955 به منظور منع همه آزمايش‌هاي هسته‌اي عنوان كرده بودند نشأت گرفته است. اين پيشنهاد فقط در اولين سال‌هاي دهه 1960 كه خطرات آلودگي جو زمين بر همگان آشكار شد پشتيباني وسيعي كسب كرد. تا آن زمان، هر دو كشور (ايالات متحده و اتحاد شوروي) «وسايل فني ملي» را به منظور نظارت بر اجراي معاهده، بي‌آنكه بازرسي در محل كه شوروي‌ها هيچ‌گاه به آن روي خوش نشان نداده بودند، ضروري باشد، تهيه كرده بودند. چون نظارت و كنترل آزمايش‌هاي هسته‌اي زيرزميني امكان‌پذير بود چنين آزمايش‌هايي را منع نكردند. افزون بر اين، به گفته وزير كالتف لايتر «انگيزه اصلي دو امضاءكننده (معاهده) منافع مشتركشان در بازداشتن كشورهاي ديگر از تبديل شدن به قدرت‌هاي هسته‌اي بود. امكان نداشت كه كشورهاي فاقد سلاح‌هاي هسته‌اي مي‌توانستند بي‌آنكه به آزمايش در جو زمين دست زنند سلاح هسته‌اي تهيه كنند. در نتيجه نه جمهوري خلق چين و نه فرانه معاهده را امضا نكردند و تا اين زمان هم از امضاي آن سرباز زده‌اند. معاهده منع محدود آزمايش هسته‌اي نخستين موافقتنامه ميان ابرقدرت‌ها بود كه به هر صورت، به منظور محدود كردن زرادخانه‌هاي هسته‌اي‌شان بسته شد و به عنوان «پيشاهنگ» سرمشق‌گذار در معاهدات آتي شد. همان‌گونه كه رئيس جمهوري كندي بيان كرده است اين معاهده گامي بس مهم در جهت «تلاش آدمي به منظور گريختن از چشم‌اندازهاي ظلماني انهدام هر چه بيشتر است».
موافقتنامه‌اي است كه به منظور منع آزمايش‌هاي هسته‌اي در جو زمين، منعقد كرده‌اند. اين معاهده كه عنوان رسمي آن «معاهده منع آزمايش‌هاي سلاح‌هاي هسته‌اي در جو، ماوراء جو و زير آب» است (كشورهاي امضاءكننده را) از دست زدن به هر انفجار آزمايش (سلاح) هسته‌اي و يا هر انفجار ديگر در هر جايي كه از محيط‌هاي زيرين كه تحت حاكميت و يا كنترل آنها قرار دارد منع مي‌كند: (الف) در جو، و ماوراء آن، از جمله در ماوراء جو و يا در زير آب. (ب) در هر محيط ديگري، در صورتي كه تشعشعات راديواكتيويته ناشي از انفجار به خارج از محدوده قلمروي كشوري كه تحت حاكميت و يا كنترل وي چنين انفجاري صورت گرفته است سرايت كند. (ماده يك). جورج بال معاون اسبق وزارت امور خارجه در گزارشي كه به رئيس جمهوري كندي تقديم كرد يادآور شد كه «عبارت «هر انفجار هسته‌اي ديگر» انفجارهاي هسته‌اي براي مقاصد صلح‌آميز را هم در برمي‌گيرد.» ايالات متحده، اتحاد شوروي را متهم كرده است كه تشعشعات راديواكتيويته انفجارهاي هسته‌اي زيرزميني‌اش بارها به جو زمين «نشت» كند و بدين ترتيب مفاد معاهده را نقض كرده است (به موجب اين معاهده آزمايش‌هاي هسته‌اي زيرزميني منع نشده‌اند). (نگاه كنيد به معاهده منع جامع آزمايش‌هاي هسته‌اي، وسايل فني ملي، معاهده انفجارهاي هسته‌اي صلح‌آميز). معاهده منع محدود آزمايش‌هاي هسته‌اي در واقع از پيشنهادي كه شوروي‌هاي در 1955 به منظور منع همه آزمايش‌هاي هسته‌اي عنوان كرده بودند نشأت گرفته است. اين پيشنهاد فقط در اولين سال‌هاي دهه 1960 كه خطرات آلودگي جو زمين بر همگان آشكار شد پشتيباني وسيعي كسب كرد. تا آن زمان، هر دو كشور (ايالات متحده و اتحاد شوروي) «وسايل فني ملي» را به منظور نظارت بر اجراي معاهده، بي‌آنكه بازرسي در محل كه شوروي‌ها هيچ‌گاه به آن روي خوش نشان نداده بودند، ضروري باشد، تهيه كرده بودند. چون نظارت و كنترل آزمايش‌هاي هسته‌اي زيرزميني امكان‌پذير بود چنين آزمايش‌هايي را منع نكردند. افزون بر اين، به گفته وزير كالتف لايتر «انگيزه اصلي دو امضاءكننده (معاهده) منافع مشتركشان در بازداشتن كشورهاي ديگر از تبديل شدن به قدرت‌هاي هسته‌اي بود. امكان نداشت كه كشورهاي فاقد سلاح‌هاي هسته‌اي مي‌توانستند بي‌آنكه به آزمايش در جو زمين دست زنند سلاح هسته‌اي تهيه كنند. در نتيجه نه جمهوري خلق چين و نه فرانه معاهده را امضا نكردند و تا اين زمان هم از امضاي آن سرباز زده‌اند. معاهده منع محدود آزمايش هسته‌اي نخستين موافقتنامه ميان ابرقدرت‌ها بود كه به هر صورت، به منظور محدود كردن زرادخانه‌هاي هسته‌اي‌شان بسته شد و به عنوان «پيشاهنگ» سرمشق‌گذار در معاهدات آتي شد. همان‌گونه كه رئيس جمهوري كندي بيان كرده است اين معاهده گامي بس مهم در جهت «تلاش آدمي به منظور گريختن از چشم‌اندازهاي ظلماني انهدام هر چه بيشتر است».
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید