کد خبر: ۶۳۱۴۶۴
تعداد نظرات: ۲۰ نظر
تاریخ انتشار : ۲۳ دی ۱۳۹۸ - ۱۰:۲۲
مهاجرت دانشجویان ایرانی به خارج از کشور رو به رشد است

چرا نخبگان مهاجرت می‌کنند؟/ آمار خروج فارغ‌التحصیلان از کشور

بر اساس گزارش بنیاد ملی نخبگان طی ۱۸ سال(۱۳۷۸-۱۳۹۶) ۲ درصد از کل دانشجویان ایرانی از کشور خارج شده و تا سال ۲۰۱۶ بیش از ۵۰ هزار دانشجو در خارج از کشور مشغول کار و تحصیل هستند.
آفتاب‌‌نیوز :

شایسته‌سالاری را می‌توان یکی از شاخصه‌های اصلی برای محاسبه میزان توسعه‌یافتگی کشورها دانست. بنابر نتایج تحقیق شعبانی‌نژاد و همکاران در سال ۱۳۹۰ شایسته سالاری با فرآیند توسعه ارتباط تنگاتنگی دارد. بر این اساس می‌توان گفت میزان به کارگیری از ظرفیت نخبگانی در اداره امور سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یک شاخص مهم برای میزان توسعه‌یافتگی است. این درحالیست که ایران مطابق با گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت و به نقل از یونسکو، در سال ۲۰۱۶ در رتبه ۱۸ مهاجر فرست نخبگان قرار دارد. سیر خروج نخبگان از کشور از سال ۱۳۸۸ به بعد با شدت روبرو بود تا جایی‌که به گفته «مهدی سیدی» رئیس کارگروه نخبگان شورای عالی انقلاب فرهنگی، متأسفانه مهاجرت دانشجویان کشور به خارج رو به رشد است به گونه‌ای که جدیدترین آمار مهاجرت ۱۱ هزار و ۳۰۰ نفر در سال ۲۰۱۵ ــ ۲۰۱۴ را نشان می‌دهد که نسبت به قبل ۱۶ درصد رشد داشته است.

این میزان از خروج هرچند بنابر صحبت‌های «علی مرتضی بیرنگ» قائم مقام امور بین‌الملل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، در سال‌های اخیر کاهش داشته است اما میزان مهاجرت نخبگان از کشور همچنان بالاست. تراژدی غمناک هر روز پیچیده‌تر شده و ابعاد جدیدتری را به خود اختصاص می‌دهد. به نحوی که هم اکنون در ایران، بسیاری از ورودی‌های دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با رتبه‌ی دو رقمی (۱-۹۹)، در سال دوم تحصیل برای ادامه‌ی تحصیل پس از دوره‌ی کارشناسی، نامه ­ای از بهترین دانشگاه‌های دنیا با بهترین امکانات دریافت می­ کنند.

چرا نخبگان مهاجرت می‌کنند؟/ آمار خروج فارغ‌التحصیلان از کشور

گرچه می‌توان در درجه نخست دلایل اقتصادی را در مهاجرت نخبگان موثر دانست، لیکن این مسئله از بعد اجتماعی و فرهنگی هم از اهمیت زیادی برخوردار است.

چه کسانی مهاجرت می‌کنند؟

باید دقت داشت برای مهاجرت از کشور و ورود به کشور جدید قوانین مهاجرتی فراوانی برای مهاجران تازه وجود دارد. به عنوان مثال برای مهاجرت به کانادا و یا کشورهای توسعه‌یافته، داشتن شرایط ویژه مانند توانایی علمی یا مالی، شرایط سنی، میزان نوآوری و خلاقیت و در یک کلام کارآمد بودن و موثر بودن برای کشور مقصد از اهمیت بالایی برخوردار است.

بنابراین آن‌هایی که از کشور مهاجرت می­ کنند خیلی فقیر یا بد آموزش دیده نیستند؛ اتفاقاً آن­ها جزء آن کسانی هستند که نمی‌توانند ترک وطن کنند. از این‌رو کسانی‌که ترک وطن می ­کنند یا آن‌هایی هستند که خیلی خوب آموزش دیده‌اند، که در حد متوسط و یا تراز بالا هستند و یا از میزان سرمایه‌ زیادی برای سرمایه‌گذاری در تولید، اشتغال و در نهایت رفاه جمعی برخوردارند. بنابر گزارش موسسه آموزش بین‌المللی، این موسسه تخمین می‌زند دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۱۵ بیش از ۳۲۰ میلیون دلار وارد چرخه اقتصاد آمریکا کرده باشند. این میزان سرمایه‌ای که در سال ۲۰۱۵ از کشور خارج شده تقریباً نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان و برابر با نیمی از مبلغ معوقات وزارت آموزش پرورش در پرداخت حقوق طی ۱۵ سال گذشته است.

به گفته وزیر وقت تعاون،کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۳۹۷ ایجاد هر شغل در کشور نیازمند ۶۰ میلیون تومان اعتبار است که با رقم فوق و با توجه به قیمت ارز، می‌توان برای تقریباً ۷۴ هزار و ۵۰۰ نفر در سال اشتغالزایی کرده و چرخ تولید را رونق اساسی بخشید. این گفته بدین معنی است که تنها مبلغ مورد نظر از کشور خارج نشده بلکه، فرصت اشتغال‌زایی برای نزدیک به ۷۴ هزار نفر از دست رفته است.

در حسرت جایگاه اجتماعی

دانشگاه رفتن و داشتن تحصیلات دانشگاهی در ایران چندان مشکل نیست، شما معمولاً اجازه دارید تا در هر زمینه­ ای که مایل هستید یک تلاشی داشته باشید. درحالی‌که هیچ­کس شما را نه تنها از این روند باز نمی‌دارد، بلکه تشویق به ادامه تحصیل نیز می کند همواره در دستور کار مسئولان آموزش و پرورش و آموزش عالی ایران هم بوده است.

اما مسئله درست از جایی آغاز می‌شود که این فرآیند در بوروکراسی اداری و اجرایی کشور گرفتار شده و تسهیلات و قوانین نیز با محدودیت روبرو می‌شوند. مثلاً فرصت ­های شغلی و تحقیقاتی که انتظار می‌رود تا در اختیار این دانش‌آموختگان قرار بگیرد بسیار اندک و محدود می‌شود. این درحالیست که بسیاری از این دانش‌آموختگان که از این مراکز فارغ‌التحصیل می ­شوند، می­ توانند به آسانی از هر جایی از جهان پذیرش گرفته و در یک برنامه تراز اول در جهان شرکت داشته، و آن را به سرانجام برسانند.

باید درنظر داشت که همین نخبگان برای رسیدن به جایگاه اجتماعی و علمی در داخل کشور با مسائل و مشکلات زیادی روبرو هستند. عدم توجه به شایسته سالاری در جذب نخبگان از این مشکلات است. برای مثال «مجتبی صدیقی» معاون وزیر و رئیس سازمان دانشجویان در سال ۱۳۹۳ بیش از ۳ هزار دانشجوی دکتری مرتکب تخلف شده و اعلام می‌کند که تعداد یک هزار و ۸۸۴ مورد تبدیل بورس خارج به داخل شدند که از این تعداد ۲۲۸ نفر معدل کارشناسی زیر ۱۴ داشتند. معدل کارشناسی ارشد ۳۰۵ نفر از کسانی‌که بورس تحصیلی خود را از خارج به داخل تبدیل کرده‌اند هم زیر ۱۶ و در مقابل نام ۲۳۵ نفر هیچ عددی به عنوان معدل ذکر نشده است. شرط سنی ۳۳ سال درباره ۳۲۵ نفر رعایت نشده و ۱۸۳ نفر هم در پرونده خود سند محضری برای تعهد خدمت نسپرده‌اند.

هرچند «رضا فرجی دانا» وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه استیضاح خود این موضوع را صریحاً رد کرده و می‌گوید «لفظ تخلف ۳ هزار بورسیه درست نیست و تعداد تخلفات صورت گرفته را کمتر اعلام می‌کند»، اما باید در نظر داشت که همین تعداد در برابر مجموع نخبگانی‌که بنابر آمار ۵۰ هزار نفری دانشجویان ایرانی محصل در خارج از کشور که بر اساس گزارش بنیاد ملی نخبگان طی ۱۸سال یعنی از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۶ از کشور خارج شده‌اند، قابل تامل است. در واقع این تعداد، از مزایای اجتماعی و علمی نظیر برخورداری از کرسی دانشگاهی و موثر بودن در جامعه محروم شده‌ و به جای آن‌ها کسانی بر کرسی دانشگاهی تکیه زده‌اند که صلاحیت آن را نداشته‌اند.

از این مطلب می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که عملاً شایسته‌سالاری با چنین اقدامی به حاشیه رفته و همین امر کافیست تا تعداد زیادی از نخبگان را به مهاجرت خارج از کشور ترغیب کند. موارد اجتماعی و فرهنگی که به نوعی تعیین کننده جایگاه فرد در جامعه است از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که متاسفانه مورد توجه مسئولان قرار نمی‌گیرد.

به گفته «دورکیم» جامعه‌شناس فرانسوی، نوع پیوند اجتماعی فرد با جامعه می‌تواند سر منشا بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی باشد. در ایران پدیده‌ی مهاجرت نخبگان و متخصصان به خارج از مرزها به عنوان یک آسیب اجتماعی در دوران مدرن، سابقه‌ای بیش از ۴۰ سال دارد و به دوران پیش از انقلاب باز می‌گردد. مهاجران ایرانی تنها ترک وطن نمی‌کنند تا پول بدست بیاورند، چرا که می‌توان در ایران هم پول بدست آورد. از این‌رو به نظر می‌رسد آن­ها به دنبال ارتقای اجتماعی و تحصیلی هستند، که همین امر موجب فرار مغزها می­ شود.

نظام آموزشی ایران در تولید افرادی با کیفیت آموزشی خوب و بالا در مقطع لیسانس(و یا افرادی با ضریب هوشی بالا در زمینه کسب و کار)موفق عمل می‌کند، اما بعد از این­که این افراد به پختگی و بهره­ برداری رسیدند، تجهیزات و فرصت کافی برای استفاده آن­ها را فراهم نمی‌کند.

بازدید از صفحه اول
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره
عضویت در خبرنامه
خبرهای مرتبط
انتشار یافته: ۲۰
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۳۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
44
ظاهرا تازه از خواب بیدار شدید و هنوز دنبال چرایی!
سعید
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۴۲ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
45
چرا نخبگان مهاجرت می‌کنند؟جواب: فوق لیسانس مهندسی مکانیک از دانشگاه امیر کبیر معدل 17.63 سه سال سابقه کار در کارگاههای صنعتی حقوق دریافتی فعلی با روزی یکساعت اضافه کار دو میلیون و سیصد هزار تومان خالص. دارای زن و یک بچه 5 ماهه . آیا ایشان نباید مهاجرت کنند؟ اگر ایشان به آلمان بروند که یکی از دوستاش رفته مبلغی حدود 80 میلیون تومان در ماه درآمد داردبا رفاه کامل بدون تورم 40درصدی
سمیرا
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۴۹ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
2
42
من و همسرم دکترای فیزیک از معتبرترین دانشگاه اای ایرانیم و بدون کار ... وقتی موقعیت کاری فقط برای از ما بهترون هست مشخصه که افراد به خارج از کشور میروند. این سرانجام کشوری است که مدیریت نداره و هیچ کس سر جای خودش نیست. پس ادما خودشون باید جایگاهشون رو پیدا کنند.
پاسخ ها
حسین
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۱:۵۳ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
باور نمیکنم.بیشتر مهاجرت جنبه روحی روانی داره متاسفانه بیشتر اساتید تشویق به مهاجرت میکنند
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۱۲ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
10
همیشه نخبگان مهاجرت نمیکنند بعضی وقتها فرزندان پخمگان مهاجرت میکنند بعضی وقتها مردم عادی و بعضی وقتها هم اکثر نخبگان مهاجرت میکنند که این نخبگان از همه انها دردناکتر است
رسول مشهدي
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۲۴ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
18
چرا مهاجرت نكنند؟
احمد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۲۵ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
12
اصلاح کنید: سالی 200 هزار نفر
فرهاد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۵۳ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
12
4
آفتاب نمیشه یه بار تیتر مثبت بزنی؟!
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۲:۵۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۵
لا لا لالا
تو بخواب.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۲۷ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
8
وقتی نخبه ها سرکار نیستند و خانه نشین هستند خب چاره چیه خدا هم گفته جایی که دیدی زندگیت لنگه مهاجرت کن.حیف سرمایه های مملکت که چقد هزینه میشه وقتق به ثمر میرسند آمرکا و اروپا و کانادا بهره شو میبره آفتاب جون اساسی پیگیری کنید این مساله ممنون
ناشناس
|
Sweden
|
۱۲:۴۵ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
0
4
نخبگان چون به چشم میایند مهاجرتشان مطر ح میشود هر دریچه ای که باز میشود ما با خیل مهاجرت مواجه ایم کردستان عراق و مهاجرت کارگران ساده و اخیرا در سفری توریستی به گرجستان با جماعتی از جوانان ایرانی مواجه شدم بمعنی دقیق کلمه علاف و الکی خوش به امید مهاجرتی به غرب و کانادا که عملا غیر ممکن بدون اجازه کار حد اکثر شانس زمین شوئی رستوران در آخر شب که درب رستوران بسته است و کنترلی روی اجازه کار نیست . نا امیدی از آینده است که انسان ها دست به این مهاجرت ها میزنند با این توهم که هرچه باشد از اینجا بهتر است .
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۴:۵۷ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
1
8
اصولٱ مهاجرت برای کسب رفاه مادی و معنوی در ذات انسان نهفته است. لذا عمل ناشایستی نیست، بلکه در ادبیات دینی توصیه هم شده.
اما باید قوانین به شکلی باشد تا کسانی که از فرصت‌های استثنایی و محدود استفاده می‌کنند ( کنکور و تحصیلات رایگان دانشگاهی و...) در صورت وجود کار شایسته و مرتبط با رشته تحصیلی؛
1 - اگر داخل کشور کاربود و نخواستند در حرفه تخصصی و مرتبط با تحصیل خدمت نمایند. باید هزینه های وارده + هزینه‌های فرصت از دست رفته را از او بگیرند.
٢ - اگر هم با وجود کار نخواست در کشور بماند و قصد مهاجرت داشت نیز باید هزینه‌های فوق الذکر را از او بگیرند.
3 - اگر کار شایسته و مرتبط با تخصص تحصیلی نبود، هزینه های تحصیل را بگیرند و با احترام به او کمک کنند تا در کشوری مناسب رفته و شاغل شود.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۱۱ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
7
3
گفتن هفته ای 3 نخبه به کشور برمیگردن
بهروز
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۶:۲۱ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
2
7
سهمیه ها و پولی شدن اموزش داخل را نامعتبر نکرده ؟
افخمی
|
Germany
|
۱۸:۵۰ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
11
4
لطفا اینقدر نخبه نخبه نکنید،بیش از سه دهه شاهد حضور این اشخاص که غالبا از خانواده های متوسط به بالا تا والدینی که ماهانه پنج هزار یورو (۱۵۰۰ متوسط حقوق دراینجاست)برای دردانه میفرستند.دربین ما قدیمی ها با دیدن بعضی از مهاجرین جدید که فرارمغزی لقب گرفته اند خود حکایت دیگری است ،که متاسفانه غالبا افرادی به شدت خودخواه ودارای هیچگونه عرق ملی وآماده جانفشانی برای صنایع اجنبی.
حامد
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۹:۱۷ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
9
0
سلام. اینکه نخبگان چرا مهاجرت میکنند که جامعه و مرتبطین با قشر نخبه کشور می دانند چرا. بنده خودم امیرکبیر درس خوندم و عزیزان زیادی از دوستانم به دلیل نیافتن فرصت شغلی مناسب مهاجرت کرده اند. هیچ کس هم نبایستی انگشت اتهامی به سوی انها نشانه رود. مشکل از سیستم کشورداری ماست که نمیتوانیم آنها را مشغول کرده و از ظرفیتهای عالی آنها استفاده کنیم.
ولی ..
موندم نویسنده چرا این تیتر رو با اون عکس و با رنگ قرمز انتخاب کرده، وسط این ماجرا مسئله مهاجرت رو از کجا درآوردی؟ خیلی غیر حرفه ای بود. در ضمن املای نانوشته غلط ندارد. این ماجرا هم ابعاد مبهم بسیاری دارد. بنده به کلیه عزیزان توصیه می کنم حوصله به خرج دهند تا ابعاد مسئله کاملا روشن شود. به هر حال اتفاقی بس غمگسن است که افتاده!
دوستان رسانه ای هم مرده خوری نکنند لطفاً!!!
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۲۱:۳۷ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۳
0
14
بجای اینکه مطالبی رو نشر بدی که هیچ فایده ای نداره و فقط دل آدم رو به درد میاره ، چهار تا قانون مهاجرتی از کشورهای معتبر رو معرفی کنن جهت اینکه با نحوه مهاجرت بیشتر آشنا بشیم شاید ...... خلاص شیم
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۱۲ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۴
4
2
بابا بی خیال خودشون به موقع برمیگردنند.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۰۱ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۵
1
4
چون رانت خواران نمی گذارند کارکنند ...
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۵۲ - ۱۳۹۸/۱۰/۲۵
0
3
مهاجرت نخبگان رو به بيرون
مهاجرت انواع كلكسيون ژن معيوب و انواع ويروس و بيماري رو به داخل.
نظر شما
پرطرفدار ترین عناوین