درد پاشنه پا؛ تشخیص علل درد در استخوان پاشنه و درمان

استخوان پاشنه بزرگ‌ترین استخوان در میان ۲۶ استخوان پای انسان است که از ۳۳ مفصل و شبکه‌ای از بیش از ۱۰۰ تاندون، ماهیچه و رباط تشکیل شده است. استخوان پاشنه مانند همه استخوان‌ها، تحت تأثیر عوامل بیرونی است که می‌تواند بر استحکام و توانایی آن در نگه داشتن ما روی پا‌های خود تأثیر بگذارد. درد پاشنه که گاهی اوقات می‌تواند ناتوان کننده باشد، ممکن است در قسمت جلو، پشت یا پایین پاشنه ایجاد شود.

علل درد پاشنه

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ درد پاشنه دلایل زیادی دارد. درد پاشنه معمولاً نتیجه بیومکانیک معیوب (ناهنجاری‌های راه رفتن) است که طی آن فشار زیادی بر روی استخوان پاشنه و بافت‌های نرمی که به آن متصل هستند، وارد می‌شود. همچنین فشاری که ممکن است در اثر آسیب‌دیدگی یا کبودی ناشی از راه رفتن، دویدن یا پریدن روی سطوح سخت ایجاد شود، پوشیدن کفش‌های غیر استاندارد که از نظر ساختاری ضعیف هستند، و همچنین داشتن اضافه وزن می‌تواند باعث ایجاد درد در پاشنه شود.

خار پاشنه

به رشد استخوانی در قسمت زیرین استخوان پاشنه، خار پاشنه گفته می‌شود. خار پاشنه که توسط اشعه ایکس قابل مشاهده است، به صورت یک بیرون‌زدگی ظاهر می‌شود که می‌تواند به اندازه نیم اینچ باشد. زمانی که هیچ نشانه‌ای دال بر رشد استخوانی در پاشنه وجود نداشته باشد، گاهی اوقات به این بیماری "سندرم خار پاشنه" گفته می‌شود. خار پاشنه ناشی از فشار بر روی عضلات و رباط‌های پا در اثر کشش طولانی مدت بافتی است که پاشنه و جلوی پا را به هم متصل می‌کند، و نیز در اثر پاره شدن مکرر لایه یا غشایی است که استخوان پاشنه پا را پوشانده است. این بیماری ممکن است ناشی از عدم تعادل بیومکانیکی، دویدن یا آهسته دویدن، کفش نامناسب یا بیش از حد فرسوده یا چاقی باشد.

فاشیا پلانتار

هم درد پاشنه پا و هم خار پاشنه در بسیاری از مواقع با فاشیا پلانتار، التهاب باند بافت فیبروز پیوندی (فاشیا) که تا کف (سطح کف پا) پا (از پاشنه پا گرفته تا برآمدگی جلوی پا) امتداد دارد، مرتبط است. این بیماری در بین ورزشکارانی که دویدن و پرش زیادی دارند رایج است و می‌تواند بسیار دردناک باشد.

این حالت منجر به التهاب، درد و احتمالاً رشد یک خار استخوانی در محل اتصال فاشیا پلانتار به استخوان پاشنه می‌شود. این التهاب ممکن است توسط کفش‌هایی که فاقد پشتیبانی مناسب، به ویژه در ناحیه قوس کف پا، هستند و با تحریک‌های شدیدی که بعضاً با سبک زندگی ورزشکاران همراه است، تشدید شود.

استراحت فقط به طور موقت به کاهش درد کمک می‌کند. هنگام راه رفتن، به خصوص بعد از خواب شبانه، ممکن است کشیدگی و افزایش ناگهانی طول باند فاشیا را تجربه کنید که باعث کشیدگی در پاشنه پا می‌شود. هرچه بیشتر راه بروید، ممکن است درد پاشنه پای شما کاهش یابد یا حتی ناپدید شود، اما این تسکین درد ممکن است فقط یک احساس کاذب باشد. درد اغلب پس از استراحت طولانی یا پیاده‌روی وسیع برمی‌گردد.

پرونیشن بیش از حد

درد پاشنه گاهی ناشی از پرونیشین بیش از حد است. پرونیشن، یک حرکت نرمال قابل انعطاف، و صاف شدن قوس کف پا است که به آن اجازه می‌دهد تا خود را با سطوح زمین که پا روی آن‌ها قرار می‌گیرد سازگار کند و ضرباتی را که در راه رفتن عادی به پا وارد می‌شود جذب کند.

هنگام راه رفتن، پاشنه پا ابتدا با زمین تماس پیدا می‌کند. وزن ابتدا روی سمت خارجی پا و سپس به سمت انگشت شست حرکت می‌کند. قوس کف پا بالا می‌رود، پا به طور کلی به سمت بالا و خارج می‌چرخد، و به منظور بلند کردن بدن و حرکت رو به جلو، سفت و محکم می‌شود. پرونیشن بیش از حد (حرکت بیش از حد به سمت داخل) می‌تواند کششی غیرطبیعی بر روی رباط‌ها و تاندون‌های چسبیده به قسمت تحتانی استخوان پاشنه پا ایجاد کند. پرونیشن بیش از حد ممکن است منجر به آسیب‌دیدگی لگن، زانو و کمر نیز بشود. (برگرفته از سایت کلینیک امید https://scoliose.ir)

تاندونیت آشیل

درد در پشت پاشنه مربوط به تاندونیت آشیل است. تاندونیت آشیل درواقع التهاب تاندون آشیل است، زمانی که تاندون در پشت قوزک پا می‌چرخد و در سطح پشتی استخوان پاشنه قرار می‌گیرد. این مشکل در میان افرادی که زیاد راه می‌دوند، زیاد راه می‌روند، و تاندون‌های سفتی دارند رایج است. تاندونیت آشیل زمانی ایجاد می‌شود که تاندون به مرور زمان کشیده شود. این اتفاق باعث می‌شود که فیبر‌های آن پاره شده، یا به طول یا در نقطه‌ای که به استخوان پاشنه وارد می‌شود، کشیده شود که منجر به التهاب، درد، و رشد احتمالی استخوان در پشت استخوان پاشنه می‌شود. التهاب با یک تحریک شدید که گاهی مربوط به سبک زندگی فعال و فعالیت‌های خاصی است که باعث کشیده شدن تاندون‌های سفت می‌شود، تشدید می‌شود.

دلایل دیگر

سایر دلایل احتمالی درد پاشنه عبارتند از:

• آرتریت روماتوئید و سایر اشکال ورم مفاصل از جمله نقرس که معمولاً در مفصل انگشت شست ظاهر می‌شود.

• التهاب بورس (بورسیت). بورس یک کیسه کوچک حاوی مایع است که در صورت تحریک شدن، ملتهب شده و بیماری بورسیت را ایجاد می‌کند؛ نوروم (رشد یک عصب)؛ یا رشد سایر بافت‌های نرم. چنین درد‌هایی در پاشنه پا ممکن است با خار پاشنه همراه باشند یا دردی شبیه به درد خار پاشنه داشته باشند.

• بدشکلی هاگلاند، عارضه‌ای است که با رشد استخوان در قسمت پشت استخوان پاشنه در جایی که تاندون آشیل به استخوان متصل شده، مشخص می‌شود. این بدشکلی که گاهی اوقات دردناک است، به طور کلی نتیجه بورسیت است که در اثر فشار کفش ایجاد می‌شود و ممکن است با افزایش ارتفاع یا دوخت یک کفی در یک کفش خاص، تشدید شود.

• کبودی یا کوفتگی استخوان، التهاب بافت‌هایی است که استخوان پاشنه را پوشانده است. کبودی استخوان یک صدمه به شدت دردناک است که در اثر برخورد مستقیم یک جسم سخت یا سطح روی پا ایجاد می‌شود.

چه موقع باید به پزشک متخصص پا مراجعه کنیم

اگر درد و سایر علائم التهاب مثل قرمزی، تورم، و گرما وجود دارد و فعالیت‌های روزمره شما را محدود کرده است باید به پزشک متخصص پا مراجعه کنید.

تشخیص و درمان

پزشک متخصص پا پاشنه پای شما را معاینه می‌کند و ممکن است از اشعه ایکس استفاده کند تا تشخیص دهد که استخوان شما دچار مشکل شده است یا خیر. درمان اولیه ممکن است شامل دارو‌های ضد التهابی خوراکی یا تزریقی، توصیه‌های مربوط به ورزش کردن و پوشیدن کفش مناسب، بستن نوار یا بند دور پا، و یا استفاده از کفی طبی کفش یا آرتز‌های مخصوص باشد. بستن نوار یا بند از پا پشتیبانی می‌کند، و ماهیچه‌ها و تاندون‌های تحت فشار را در وضعیت فیزیولوژیکی استراحت قرار می‌دهد. ممکن است در کنار چنین درمان‌هایی از فیزیوتراپی نیز استفاده شود.

یک ارتز کاربردی ممکن است برای اصلاح عدم تعادل بیومکانیکی، کنترل پرونیشن بیش از حد و حمایت از رباط‌ها و تاندون‌های متصل به استخوان پاشنه تجویز شود. این امر به طور موثری بیشتر درد‌های پاشنه و قوس کف پا را بدون نیاز به جراحی درمان خواهد کرد. (برگرفته از سایت کلینیک تخصصی ارتوپدی)

فقط موارد نسبتاً کمی از درد پاشنه نیاز به درمان‌های پیشرفته یا جراحی دارد. در صورت لزوم، عمل جراحی ممکن است شامل آزاد کردن فاشیا پلانتار، از بین بردن یک خار استخوانی، برداشتن بورس یا از بین بردن نوروما یا رشد بافت نرم باشد.

پیشگیری

برای جلوگیری از درد پاشنه و گرفتگی‌های همراه آن می‎توان اقدامات مختلفی انجام داد، از جمله:

• کفش‌هایی را بپوشید که به اندازه کافی جا داشته باشند، یعنی از طرف جلو، عقب، و دو طرف تنگ نباشد و دارای پاشنه‌های جاذب فشار، ساق‌های سفت و پاشنه‌های لژدار محافظ باشند.

• برای هر فعالیت کفش مناسب آن را بپوشید

• از کفش‌هایی که ارتفاع پاشنه یا کف آن‌ها بیش از حد است استفاده نکنید

• قبل از ورزش به درستی آماده شوید. قبل و بعد از دویدن تمرینات کششی را انجام دهید. این کار باعث می‌شود که بدن شما قبل از ورزش به خوبی گرم و بعد از ورزش سرد شود که مانع از گرفتگی عضلات می‌شود

• زمانی که در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنید از انجام سریع و بیش از اندازه کار‌ها خودداری کنید

• نیاز بدن خود به استراحت و تغذیه مناسب را دست کم نگیرید

• اگر چاق هستید، وزن خود را کاهش دهید