آیا حفره‌های لایه اوزون در حال بسته شدن هستند؟
هفته‌ی گذشته، سرویس نظارت و رصد اتمسفری کوپرنیک اتحادیه اروپا (CAMS) اعلام کرد که حفره‌ای در لایه اوزون و بر فراز قطب شمال، که گمان می‌رود بزرگترین حفره گزارش شده لایه اوزون تاکنون باشد، بسته شده است.
چرا این حفره بسته شد؟
برخی تصور می‌کنند که حفره لایه اوزون به دلیل محدودیت‌ها و اجرای قرنطینه در سراسر جهان و تعطیلی صنایع و کاهش آلودگی‌ها در اثر شیوع کرونا بسته شده است، اما این فرضیه درست نیست.
گزارش‌های محققان می‌گوید، بسته شدن حفره لایه اوزون به دلیل پدیده‌ای به نام گردباد های قطبی است.
اهمیت لایه اوزون در چیست؟
اوزون از نظر شیمیایی، یک مولکول متشکل از سه اتم اکسیژن است که به شکل عمده در جو بالای زمین و منطقه‌ای به نام استراتوسفر یافت می‌شود. فاصله لایه اوزون با سطح کره زمین بسته به موقعیت جغرافیایی چیزی در حدود ۱۰ تا ۵۰ کیلومتر از سطح زمین است.
زندگی موجودات زنده و انسان‌ها بر روی زمین متکی به لایه اوزون است. لایه اوزون با جذب تشعشعات مضر اشعه ماوراء بنفش از خورشید زندگی را برای جانداران ممکن می‌کند. تخریب و نابودی مولکول‌های اوزون یک تهدید بسیار خطرناک و بزرگ برای زیست جانواران و زندگی انسان‌ها بر روی زمین است و می‌تواند به زندگی ما بر روی این سیاره خاتمه دهد. پرتوهای اشعه ماوراء بنفش خورشید می‌تواند باعث سرطان پوست، سایر بیماری‌های خطرناک و تغییر شکل تمامی جانداران و گیاهان شود.
حفره‌های لایه اوزون چه هستند؟
حقیقت این است که سوراخ یا حفره‌ای در لایه اوزون واقعا وجود ندارد! به این معنا که لایه اوزون واقعا سوراخ نیست. بلکه اصطلاحی است که اشاره به منطقه‌ی مشخصی در استراتوسفر دارد که غلظت لایه اوزون در ماه‌های معینی از سال در آن‌جا به شکل چشم گیری کاهش پیدا می‌کند.
حفره‌های لایه اوزون که اغلب در مورد آن صحبت می‌شود، به کاهش غلظت لایه اوزون بر فراز قطب جنوب اشاره دارد که هر سال در ماه‌های سپتامبر، اکتبر و نوامبر شکل می گیرد. این حفره‌های لایه اوزون به دلیل مجموعه‌ای از رخدادهای خاص هواشناسی و شیمیایی که در قطب جنوب رخ می‌دهد به‌وجود می‌آیند و می‌توانند به اندازه حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون کیلومتر مربع گسترش پیدا کنند.
چنین حفره‌های عظیمی در قطب شمال هم مشاهده می‌شوند، اما به دلیل دمای گرم‌تر قطب شمال نسبت به قطب جنوب، میزان تخریب لایه اوزون از نظر اندازه در شمال بسیار کمتر است.
چرا امسال حفره لایه اوزون در قطب شمال به این اندازه بزرگ بود؟
امسال فرآیند نازک شدن لایه اوزون در قطب شمال بسیار بیشتر از قطب جنوب بود. دانشمندان بر این باورند که شرایط جوی غیرمعمولی، از جمله تغییر دمای انجماد در استراتوسفر، یکی از اصلی‌ترین دلایل تخریب بیشتر اوزون در قطب شمال است.
درجه هوای بسیار سرد و پایینی که تا زیر منفی ۸۰ درجه سانتیگراد هم می‌رسد، نور و حرارت خورشید، بادهای شدید قطبی و وجود مواد آلاینده‌ای مانند کلروفلوروکربن‌ها (CFC) اصلی‌ترین عوامل تخریب لایه اوزون در قطب شمال هستند.
لایه اوزون چگونه ترمیم می‌شود؟
طبق ارزیابی‌های علمی انجام شده بر روی داده‌های به دست آمده از تخریب اوزون در سال ۲۰۱۸ ، لایه اوزون از سال ۲۰۰۰ با سرعتی ۱ تا ۳ درصدی در بخش‌هایی از استراتوسفر طی دهه‌ی ۲۰۰۰ میلادی تاکنون ترمیم شده و بهبود یافته است.
با این سرعت ترمیم به دست آمده از داده‌ها، پیش بینی می‌شود که لایه اوزون بر فراز نیمکره شمالی و مناطق استوایی تا حدود سال ۲۰۳۰ میلادی کاملا بهبود پیدا کند و به دنبال آن لایه اوزون بر فراز نیمکره جنوبی هم تا حدود سال ۲۰۵۰ میلادی و در مناطق قطبی تا سال ۲۰۶۰ میلادی ترمیم شود.
مرسی.