سخنرانی خاتمی در موزه قرآن
دغدغه امام حسن (ع) پایداری اسلام بود
آفتاب‌‌نیوز : 
آفتاب: برای دومین سال برپایی آیین نكوداشت برگزیدگان «اخلاق و نیایش از نگاه هنر و پژوهش» در محل موزه ملی قرآن كریم برگزار شد.در این مراسم رییس موسسه بین المللی گفت و گوی فرهنگها و تمدنها، درباره تأثیرات منش امام حسن(ع) در اسلام گفت: دغدغه امام حسن(ع) پیش‌گرفتن رفتاری بود كه ادای دینش را به اسلام انجام دهد زیرا اسلام همواره دغدغه خاطر ایشان بود.
حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی افزود: امام حسن(ع)در یكی از حساس‌ترین موقعیت‌های تاریخ اسلام می‌زیسته و به امامت رسیده كه تصمیم‌گیری درباره موقعیت سیاسی در آن دوران بسیار دشوار بوده‌است زیرا لازمه تحقق اهداف اسلام كه باور مفهوم توحید در اذهان و جامعه است، تحقق عقلانیت است و هیچ دینی به اندازه اسلام به عقل‌ورزی و خردگرایی تأكید نكرده‌است و تمامی تصمیمات آن امام نیز برپایه عقلانیتی برگرفته از اسلام بوده است.
رئیس‌جمهورسابق کشورمان اشاره كرد: در آن زمان (دورات امامت امام حسن(ع)) بیشترین خطر جامعه اسلامی را تهدید می‌كرد و دشمنان می‌دانستند اگر در آن زمان اهداف اسلام و حكومت اسلامی در جامعه پایه‌ریزی شود ستون‌های اسلام شدیدا تقویت می‌شود لذا آنان به هر حیله‌ای دست زدند تا امامت را از امام حسن(ع) بگیرند و دلیل تسامح امام با آنها همانا تلاش ایشان برای استحكام پایه‌های اسلام در تمامی دوران بود.
سید محمد خاتمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در دوران مختلف تاریخ به نام اسلام حكومت‌های جبار و خودكامه روی كار آمده اما در كنار این حركت انحرافی می‌بینیم كه در تاریخ اسلام حركت‌های عدالت‌طلب، ضداستبداد و ضدخودكامگی همواره از دل فرهنگ اسلامی بوده و علویان در راس این حركت‌ها بوده‌اند.
وی با اشاره به جایگاه امام حسن(ع) در تاریخ اسلام عنوان كرد: امام حسن(ع) از همه جهات مظلوم واقع شده‌اند و این در حالی است كه دغدغه ایشان و شخیصت‌هایی نظیر امام حسن(ع) اسلام بوده و آنها همواره این دغدغه را داشتند كه چه كاری برای دین خدا انجام دهند تا به محضر آن ادای دین كرده و جامعه بتواند راه درست خود را طی كند.
خاتمی همچنین تصریح كرد: خداوند اسلام را برای بیان توحید در عرصه هستی، دعوت به باورهای توحیدی در عرصه ذهن و فراخواندن به استقرار توحید در متن جامعه برای بشریت فرستاد و لازمه رسیدن به این توحید اهتمام به عقلانیت است.
وی با تاكید بر اینكه هیچ مكتبی مثل اسلام و هیچ كتاب الهی چون قرآن به عقل تاكید نكرده و به علما، اندیشمندان و فرهیختگان توجه نداشته است گفت: لازمه دیگر استقرار این دین توحیدی عدالت است. این امر به همه ثابت شده كه تمام جهت‌گیری‌های اسلام بر اساس عدالت است كه این عدالت در جامعه توحیدی و به صورت یك نظام عادلانه مستقر می‌شود.
رییس موسسه بین المللی گفت و گوی فرهنگها و تمدنها با اشاره به اینكه اسلام منشا تحول اجتماعی و رفع تبعیض‌نژادی است به بیان برخی ویژگی‌های اسلام پرداخته و گفت: اهمیت دادن به دانش، اهتمام به اخلاق و ایجاد یك جامعه اخلاقی و نفی و طرد بسیاری از جنبه‌های اجتماعی فاسد و ریشه‌دار مثل بردگی از ویژگی‌های اسلام ناب است.
:سید محمد خاتمی تصریح کرد: اسلام دینی است كه نمی‌تواند نسبت به حكومت بی‌تفاوت باشد اسلام به دنبال برپایی حكومتی است كه در آن رضای مردم مورد توجه باشد و این حكومت بر پایه عدل ایجاد می‌شود كه در این نظام تمامی افراد در برابر قانون مساویند.
وی با اشاره به انحرافاتی كه در طول تاریخ اسلام به وجود آمد، گفت: پس از رحلت پیامبر اسلام، جامعه اسلامی در یك پیچ خطرناك قرار گرفت كه حساس‌ترین مقطع آن در زمان امام حسن(ع) اتفاق افتاد و جریان خطرناكی شكل گرفت كه منشا یك انحراف بزرگ در اسلام شد.
رئیس جمهوری اسبق ایران در توضیح بیشتر این انحراف گفت: امام حسن(ع) در برابر این انحرافات دو راه پیش روی داشت می‌توانستند انتحار كنند یعنی كشته شوند و سپس همه كسانی كه می‌توانستند افشاگری كنند و نماینده اسلام حقیقی باشند یا اینكه حركت او در تاریخ ثبت شود كه این موضوع دوم یك حادثه استثنایی گذراست.
وی افزود: اگر پیمان‌نامه امام حسن(ع) را مشاهده كنیم متوجه می‌شویم كه این پیمان‌نامه یعنی تسلیم شدن در برابر واقعیتی كه خود اساسا منحرف بود و تمام تلاش امام حسن(ع) این بود كه به نحوی انحرافات این جریان را مشخص كنند.
خاتمی افزود: هر چند مفاد پیمان‌نامه تنها چند ساعت رعایت شد اما همان زمان در آشكار كردن زوایای اسلام تاثیرگذار بود و به همین دلیل است كه می‌گویند كه عاشورا پیش از آنكه حسینی باشد حسنی است و اگر ایشان در آن زمان صلح نمی‌كردند قطعا مسیر اسلام منحرف می‌شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدخاتمی در پایان سخنان خود توضیح داد: لازمه ایجاد عدالت در عرصه هستی و اجتماع پیگیری خردورزی است كه بهار این مسئله ماه رمضان است. اسلام موجب ایجاد تحولی عظیم در جهان است كه جامعه به سوی مساوات سوق یابد و امتیازات جاهلی و برده‌داری از جامعه حذف شود. جهت‌گیری اسلام در زمینه اهمیت دادن به دانش، آگاهی، كاردانی در پذیرش مسئولیت‌ها، اهتمام به ایجاد جامعه اخلاقی و ... نمونه‌های این هدف والا است.
همچنین در ابتدای مراسم «احمد مسجدجامعی» ریاست موزه ملی قرآن كریم در آغاز سخنان خود گفت: نیایش و دعا در فرهنگ دیرپای ایران حضوری چشمگیر داشته و دارد و زبان فارسی گنجینه تمدن ایرانی است كه این اعتقاد و فرهنگ را به خوبی در نهاد خود حفظ كرده‌است.
وی ادامه‌داد: ارتباط و گفت‌وگو با خالق بخش مهمی از واژگان زبان فارسی را به خود اختصاص داده‌است كه دارای 3 ویژگی مهم است؛ ویژگی اول در این است كه حضور واژگان نیایشی از دوران باستان تا دوران اسلامی و معاصر استمرار داشته و دارد كه به معنای پایداری معنای یگانه‌پرستی است. ویژگی دوم به تنوع این مهم‌ترین نهاد فرهنگی ارتباط دارد.
مسجدجامعی افزود: ویژگی سوم نیز به گستردگی این واژگان مربوط است كه بیانگر روح معناگرا در فرهنگ ما است و نشانگر این است كه مفاهیم باستانی پرستش با روح دیانت اسلامی تطبیق یافته و پس از استقرار اسلام نیز در ایران كاربرد داشته‌است.
این مقام مسئول برای نمونه واژه پرستش را مثال زد و توضیح‌داد: معادل این واژه پس از اسلام كلمه عبادت است و همچنین دعا به‌جای نیایش و شكر به جای ستایش استفاده می‌شود. در مجموعه آثار ادبی قدما نیز هیچ دیوان یا مجموعه‌ای بدون حمد و ستایش آغاز نشده‌است اما در این مورد 2 استثنا وجود دارد؛ دفتر مثنوی مولانا كه مقدمه نیایشی را ندارد اما در دل ابیات آن زیباترین نیایش‌ها به‌كار رفته‌است.
وزیر سابق فرهنگ تصریح كرد: دومین استثنا دیوان حافظ است كه او بیش از آنكه به فكر نیایش باشد نگران نیرنگ و ضد نیایش است. او با زهدفروشان و مكاران دین مشكل دارد و در اشعارش به مبارزه با آنان می‌پردازد.
مسجدجامعی یادآور شد: ایرانیان هنرمند در حوزه بزرگداشت خاندان اهل بیت(ع) و جایگاه دعا در بین ایشان با انواع هنرها از جمله خط، خوشنویسی، تذهیب و هنرهای مرسوم زمانه همت گمارده‌اند. تقریبا همه بزرگان خوشنویسی، خط، تجلید، تذهیب در كارنامه خود كتاب «صحیفه سجادیه» را دارند و از این باب صحیفه یك استثنا است كه با نهج‌البلاغه هم تفاوت دارد.
وی خاطرنشان كرد: این هنرمندان حتی فارق از مكتب فقهی خود به كار درباره این كتاب(صحیفه سجادیه) پرداخته‌اند. از یاقوت‌بن عبدالله مستعصمی، شاگردش احمدبن سهروردی، علاءالدین تبریزی، محمد ابراهیم قمی و میرزا احمد نیریزی نگارش‌هایی از صحیفه سجادیه در دست است. علاوه‌بر آن مناجات حضرت علی(ع) كه مكرر توسط اهل هنر خوشنویسی شده‌است، نمونه این مدعا است.
مدیر موزه ملی قرآن كریم تشریح كرد: در حوزه موسیقی به مناسبت‌های مختلف نیایش‌های متنوعی موجود است كه به وسیله آن موجبات راز و نیاز فراهم می‌شود. مقام‌های سحری و افطار در ماه رمضان بین اقوام ایرانی شاهد مثال ما است. مقام‌هایی كه میان بخشی‌های خراسان، عاشیق‌های آذربایجان، دف‌نوازان كردستان، تنبورزنان كوهپایه‌های زاگرس، ذاكرین بلوچ و عرب‌های خوزی رایج است، همه حكایت از پیوستگی نیایش با موسیقی این مرز و بوم دارد. در این زمینه صلوات‌نامه‌ها و توحیدنامه‌ها در مناطق مختلف ایران بسیار زیاد است.
وی ادامه‌داد: در حوزه تحقیق براساس پژوهش «كاظم مدیر شانه‌جی» شروحی كه بر آغاز صحیفه سجادیه نوشته شده 70 درصد توسط ایرانیان انجام شده‌است. قدمت واژگان، تنوع كلمات، كثرت آثار، دقت فراوان در بیان معانی، مفاهیم و تداوم این معانی در قالب‌های شعر، موسیقی، خط، خوشنویسی، معماری، تذهیب و شیوه‌های دیگر هنری نشانگر قدمت نیایش و پایبندی ایرانیان نسبت به دعا است.
در ادامه مراسم لوح قدردانی جشنواره به امضای حجتالاسلاموالمسلمین «سیدمحمد خاتمی»، «احمد مسجدجامعی»، «محمد احصایی»، «مجید مجیدی» و «قیصر امین‌پور» همچنین تندیس جشنواره به ترتیب زیر اهدا شد به:
*خانواده مرحوم «سیدباقر آیت‌الله‌زاده شیرازی» معمار و مرمت‌گر ابنیه تاریخی، بنیانگذار مرمت علمی بناها و ابنیه تاریخی
*خانواده مرحوم «رسول ملاقلی‌پور» نویسنده و كارگردان سینمای دفاع مقدس
*حجتالاسلاموالمسلمین «عابدی» پژوهشگر و استاد ممتاز حوزه و دانشگاه برای تألیف بزرگترین كتاب‌شناسی نیایش در حوزه زبان و ادبیات عرب و فارسی
*«دل‌آرا نعمتی» در بخش پایان‌نامه‌های برتر دكتری در سطح كشور با موضوع معنویت و دعا در قرآن كریم
*حجتالاسلاموالمسلمین «محمدتقی خلجی» در بخش تبلیغ معارف صحیفه سجادیه برای ترجمه و نوشتن شرح بر كتاب
*«عبدالله واسق عباسی» برای پایان‌نامه دكتری برتر با موضوع «گونه‌های نیایشی در ادب فارسی» ریاست دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان
*«فیروزه گل‌محمدی» در حوزه تصویرگری كتاب كودك
*«عبدالله صمدی» خوشنویس
*«ساعد باقری» شاعر
*«امیر دژاكام» نمایشنامه‌نویس
*«قاسم موسوی قهار» خواننده آواهای نیایشی و ادعیه ماه رمضان
*«مرتضی رضوان‌فر» پژوهشگر و مردم‌شناس
*«محمد اصفهانی» خواننده
آفتاب: برای دومین سال برپایی آیین نكوداشت برگزیدگان «اخلاق و نیایش از نگاه هنر و پژوهش» در محل موزه ملی قرآن كریم برگزار شد.در این مراسم رییس موسسه بین المللی گفت و گوی فرهنگها و تمدنها، درباره تأثیرات منش امام حسن(ع) در اسلام گفت: دغدغه امام حسن(ع) پیش‌گرفتن رفتاری بود كه ادای دینش را به اسلام انجام دهد زیرا اسلام همواره دغدغه خاطر ایشان بود. حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی افزود: امام حسن(ع)در یكی از حساس‌ترین موقعیت‌های تاریخ اسلام می‌زیسته و به امامت رسیده كه تصمیم‌گیری درباره موقعیت سیاسی در آن دوران بسیار دشوار بوده‌است زیرا لازمه تحقق اهداف اسلام كه باور مفهوم توحید در اذهان و جامعه است، تحقق عقلانیت است و هیچ دینی به اندازه اسلام به عقل‌ورزی و خردگرایی تأكید نكرده‌است و تمامی تصمیمات آن امام نیز برپایه عقلانیتی برگرفته از اسلام بوده است.
رئیس‌جمهورسابق کشورمان اشاره كرد: در آن زمان (دورات امامت امام حسن(ع)) بیشترین خطر جامعه اسلامی را تهدید می‌كرد و دشمنان می‌دانستند اگر در آن زمان اهداف اسلام و حكومت اسلامی در جامعه پایه‌ریزی شود ستون‌های اسلام شدیدا تقویت می‌شود لذا آنان به هر حیله‌ای دست زدند تا امامت را از امام حسن(ع) بگیرند و دلیل تسامح امام با آنها همانا تلاش ایشان برای استحكام پایه‌های اسلام در تمامی دوران بود.
سید محمد خاتمی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: در دوران مختلف تاریخ به نام اسلام حكومت‌های جبار و خودكامه روی كار آمده اما در كنار این حركت انحرافی می‌بینیم كه در تاریخ اسلام حركت‌های عدالت‌طلب، ضداستبداد و ضدخودكامگی همواره از دل فرهنگ اسلامی بوده و علویان در راس این حركت‌ها بوده‌اند.
وی با اشاره به جایگاه امام حسن(ع) در تاریخ اسلام عنوان كرد: امام حسن(ع) از همه جهات مظلوم واقع شده‌اند و این در حالی است كه دغدغه ایشان و شخیصت‌هایی نظیر امام حسن(ع) اسلام بوده و آنها همواره این دغدغه را داشتند كه چه كاری برای دین خدا انجام دهند تا به محضر آن ادای دین كرده و جامعه بتواند راه درست خود را طی كند.
خاتمی همچنین تصریح كرد: خداوند اسلام را برای بیان توحید در عرصه هستی، دعوت به باورهای توحیدی در عرصه ذهن و فراخواندن به استقرار توحید در متن جامعه برای بشریت فرستاد و لازمه رسیدن به این توحید اهتمام به عقلانیت است.
وی با تاكید بر اینكه هیچ مكتبی مثل اسلام و هیچ كتاب الهی چون قرآن به عقل تاكید نكرده و به علما، اندیشمندان و فرهیختگان توجه نداشته است گفت: لازمه دیگر استقرار این دین توحیدی عدالت است. این امر به همه ثابت شده كه تمام جهت‌گیری‌های اسلام بر اساس عدالت است كه این عدالت در جامعه توحیدی و به صورت یك نظام عادلانه مستقر می‌شود.
رییس موسسه بین المللی گفت و گوی فرهنگها و تمدنها با اشاره به اینكه اسلام منشا تحول اجتماعی و رفع تبعیض‌نژادی است به بیان برخی ویژگی‌های اسلام پرداخته و گفت: اهمیت دادن به دانش، اهتمام به اخلاق و ایجاد یك جامعه اخلاقی و نفی و طرد بسیاری از جنبه‌های اجتماعی فاسد و ریشه‌دار مثل بردگی از ویژگی‌های اسلام ناب است.
:سید محمد خاتمی تصریح کرد: اسلام دینی است كه نمی‌تواند نسبت به حكومت بی‌تفاوت باشد اسلام به دنبال برپایی حكومتی است كه در آن رضای مردم مورد توجه باشد و این حكومت بر پایه عدل ایجاد می‌شود كه در این نظام تمامی افراد در برابر قانون مساویند.
وی با اشاره به انحرافاتی كه در طول تاریخ اسلام به وجود آمد، گفت: پس از رحلت پیامبر اسلام، جامعه اسلامی در یك پیچ خطرناك قرار گرفت كه حساس‌ترین مقطع آن در زمان امام حسن(ع) اتفاق افتاد و جریان خطرناكی شكل گرفت كه منشا یك انحراف بزرگ در اسلام شد.
رئیس جمهوری اسبق ایران در توضیح بیشتر این انحراف گفت: امام حسن(ع) در برابر این انحرافات دو راه پیش روی داشت می‌توانستند انتحار كنند یعنی كشته شوند و سپس همه كسانی كه می‌توانستند افشاگری كنند و نماینده اسلام حقیقی باشند یا اینكه حركت او در تاریخ ثبت شود كه این موضوع دوم یك حادثه استثنایی گذراست.
وی افزود: اگر پیمان‌نامه امام حسن(ع) را مشاهده كنیم متوجه می‌شویم كه این پیمان‌نامه یعنی تسلیم شدن در برابر واقعیتی كه خود اساسا منحرف بود و تمام تلاش امام حسن(ع) این بود كه به نحوی انحرافات این جریان را مشخص كنند.
خاتمی افزود: هر چند مفاد پیمان‌نامه تنها چند ساعت رعایت شد اما همان زمان در آشكار كردن زوایای اسلام تاثیرگذار بود و به همین دلیل است كه می‌گویند كه عاشورا پیش از آنكه حسینی باشد حسنی است و اگر ایشان در آن زمان صلح نمی‌كردند قطعا مسیر اسلام منحرف می‌شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدخاتمی در پایان سخنان خود توضیح داد: لازمه ایجاد عدالت در عرصه هستی و اجتماع پیگیری خردورزی است كه بهار این مسئله ماه رمضان است. اسلام موجب ایجاد تحولی عظیم در جهان است كه جامعه به سوی مساوات سوق یابد و امتیازات جاهلی و برده‌داری از جامعه حذف شود. جهت‌گیری اسلام در زمینه اهمیت دادن به دانش، آگاهی، كاردانی در پذیرش مسئولیت‌ها، اهتمام به ایجاد جامعه اخلاقی و ... نمونه‌های این هدف والا است.
همچنین در ابتدای مراسم «احمد مسجدجامعی» ریاست موزه ملی قرآن كریم در آغاز سخنان خود گفت: نیایش و دعا در فرهنگ دیرپای ایران حضوری چشمگیر داشته و دارد و زبان فارسی گنجینه تمدن ایرانی است كه این اعتقاد و فرهنگ را به خوبی در نهاد خود حفظ كرده‌است.
وی ادامه‌داد: ارتباط و گفت‌وگو با خالق بخش مهمی از واژگان زبان فارسی را به خود اختصاص داده‌است كه دارای 3 ویژگی مهم است؛ ویژگی اول در این است كه حضور واژگان نیایشی از دوران باستان تا دوران اسلامی و معاصر استمرار داشته و دارد كه به معنای پایداری معنای یگانه‌پرستی است. ویژگی دوم به تنوع این مهم‌ترین نهاد فرهنگی ارتباط دارد.
مسجدجامعی افزود: ویژگی سوم نیز به گستردگی این واژگان مربوط است كه بیانگر روح معناگرا در فرهنگ ما است و نشانگر این است كه مفاهیم باستانی پرستش با روح دیانت اسلامی تطبیق یافته و پس از استقرار اسلام نیز در ایران كاربرد داشته‌است.
این مقام مسئول برای نمونه واژه پرستش را مثال زد و توضیح‌داد: معادل این واژه پس از اسلام كلمه عبادت است و همچنین دعا به‌جای نیایش و شكر به جای ستایش استفاده می‌شود. در مجموعه آثار ادبی قدما نیز هیچ دیوان یا مجموعه‌ای بدون حمد و ستایش آغاز نشده‌است اما در این مورد 2 استثنا وجود دارد؛ دفتر مثنوی مولانا كه مقدمه نیایشی را ندارد اما در دل ابیات آن زیباترین نیایش‌ها به‌كار رفته‌است.
وزیر سابق فرهنگ تصریح كرد: دومین استثنا دیوان حافظ است كه او بیش از آنكه به فكر نیایش باشد نگران نیرنگ و ضد نیایش است. او با زهدفروشان و مكاران دین مشكل دارد و در اشعارش به مبارزه با آنان می‌پردازد.
مسجدجامعی یادآور شد: ایرانیان هنرمند در حوزه بزرگداشت خاندان اهل بیت(ع) و جایگاه دعا در بین ایشان با انواع هنرها از جمله خط، خوشنویسی، تذهیب و هنرهای مرسوم زمانه همت گمارده‌اند. تقریبا همه بزرگان خوشنویسی، خط، تجلید، تذهیب در كارنامه خود كتاب «صحیفه سجادیه» را دارند و از این باب صحیفه یك استثنا است كه با نهج‌البلاغه هم تفاوت دارد.
وی خاطرنشان كرد: این هنرمندان حتی فارق از مكتب فقهی خود به كار درباره این كتاب(صحیفه سجادیه) پرداخته‌اند. از یاقوت‌بن عبدالله مستعصمی، شاگردش احمدبن سهروردی، علاءالدین تبریزی، محمد ابراهیم قمی و میرزا احمد نیریزی نگارش‌هایی از صحیفه سجادیه در دست است. علاوه‌بر آن مناجات حضرت علی(ع) كه مكرر توسط اهل هنر خوشنویسی شده‌است، نمونه این مدعا است.
مدیر موزه ملی قرآن كریم تشریح كرد: در حوزه موسیقی به مناسبت‌های مختلف نیایش‌های متنوعی موجود است كه به وسیله آن موجبات راز و نیاز فراهم می‌شود. مقام‌های سحری و افطار در ماه رمضان بین اقوام ایرانی شاهد مثال ما است. مقام‌هایی كه میان بخشی‌های خراسان، عاشیق‌های آذربایجان، دف‌نوازان كردستان، تنبورزنان كوهپایه‌های زاگرس، ذاكرین بلوچ و عرب‌های خوزی رایج است، همه حكایت از پیوستگی نیایش با موسیقی این مرز و بوم دارد. در این زمینه صلوات‌نامه‌ها و توحیدنامه‌ها در مناطق مختلف ایران بسیار زیاد است.
وی ادامه‌داد: در حوزه تحقیق براساس پژوهش «كاظم مدیر شانه‌جی» شروحی كه بر آغاز صحیفه سجادیه نوشته شده 70 درصد توسط ایرانیان انجام شده‌است. قدمت واژگان، تنوع كلمات، كثرت آثار، دقت فراوان در بیان معانی، مفاهیم و تداوم این معانی در قالب‌های شعر، موسیقی، خط، خوشنویسی، معماری، تذهیب و شیوه‌های دیگر هنری نشانگر قدمت نیایش و پایبندی ایرانیان نسبت به دعا است.
در ادامه مراسم لوح قدردانی جشنواره به امضای حجتالاسلاموالمسلمین «سیدمحمد خاتمی»، «احمد مسجدجامعی»، «محمد احصایی»، «مجید مجیدی» و «قیصر امین‌پور» همچنین تندیس جشنواره به ترتیب زیر اهدا شد به:
*خانواده مرحوم «سیدباقر آیت‌الله‌زاده شیرازی» معمار و مرمت‌گر ابنیه تاریخی، بنیانگذار مرمت علمی بناها و ابنیه تاریخی
*خانواده مرحوم «رسول ملاقلی‌پور» نویسنده و كارگردان سینمای دفاع مقدس
*حجتالاسلاموالمسلمین «عابدی» پژوهشگر و استاد ممتاز حوزه و دانشگاه برای تألیف بزرگترین كتاب‌شناسی نیایش در حوزه زبان و ادبیات عرب و فارسی
*«دل‌آرا نعمتی» در بخش پایان‌نامه‌های برتر دكتری در سطح كشور با موضوع معنویت و دعا در قرآن كریم
*حجتالاسلاموالمسلمین «محمدتقی خلجی» در بخش تبلیغ معارف صحیفه سجادیه برای ترجمه و نوشتن شرح بر كتاب
*«عبدالله واسق عباسی» برای پایان‌نامه دكتری برتر با موضوع «گونه‌های نیایشی در ادب فارسی» ریاست دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان
*«فیروزه گل‌محمدی» در حوزه تصویرگری كتاب كودك
*«عبدالله صمدی» خوشنویس
*«ساعد باقری» شاعر
*«امیر دژاكام» نمایشنامه‌نویس
*«قاسم موسوی قهار» خواننده آواهای نیایشی و ادعیه ماه رمضان
*«مرتضی رضوان‌فر» پژوهشگر و مردم‌شناس
*«محمد اصفهانی» خواننده
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید