گفت وگو با محمدرضا جلیلی استاد دانشگاه سوییس
هاشمی بیکار نخواهد نشست
آفتاب‌‌نیوز : 
در کتاب ژئوپولیتیک آسیای مرکزی جدید 1 نوشته اید که عادی سازی روابط ایران و آمریکا حتی بصورت تدریجی باعث می شود تا شرایط استراتژیک آسیای مرکزی تغییر رادیکال بکند. می توانید توضیح بدهید این شرایط استراتژیک کدامند و این تغییر به چه صورت خواهد بود ؟
یکی از مسایل عمده کشورهای آسیای مرکزی این است که به دریاهای باز راه ندارند و از طریق ایران می توانند به دریا های باز یعنی اقیانوس هند و خلیج فارس راه بیابند و روابط بازرگانی خود را گسترش دهند. متاسفانه امروزه ایران این نقش را نمی تواند بازی کند. دلیل آن از یک طرف سیاست خارجی ایران است که این کشور را منزوی کرده است. از سوی دیگر آمریکا بدلیل رابطه بد با ایران مخالف استفاده این کشورها از راه های ایران است. کشور های جدید التاسیس آسیای مرکزی اهمیت زیادی برای نظر آمریکا قایلند چرا که به کمکهای آمریکا نیاز دارند. بنابراین اگر رابطه آمریکا و ایران تغییر مثبتی بکند و رو به عادی شدن برود این کشورها می توانند از موقعیت ترانزیتی که ایران در اختیارآنان بگذارد استفاده کنند. در این شرایط ایران مبدل به بازیگر عمده ای در سطح بین المللی می شود و واقعیت آسیای مرکزی تغییر میکند.
در کتاب ژئوپولیتیک ایران 2 نوشته اید مرزهای طولانی ایران با عراق و شیعه مذهب بودن اکثریت مردم عراق باعث شده که ایران بیش از هر کشور دیگر در منطقه در عراق نفوذ داشته باشد. آیا بر عکس این موضوع را می توانیم بگوییم که کردستان تقریبا خودمختار عراق، احزاب شیعه که وارد بازی دمکراتیک شدند و حتی بقول شما رنسانس نجف می توانند تاثیر بسزایی بر ساختار سیاسی و قومی ایران بگذارند ؟
شکی نیست که وقتی دو کشور مرزی چنین طولانی با هم دارند سیاستهایی را که انتخاب می کنند بر یکدیگر تاثیر می گذارد. همچنان که ایران می تواند در عراق تاثیر بگذارد عراق هم برعکس می تواند در ایران نفوذ داشته باشد. در حال حاضر دولت عراق امکان مادی چندانی ندارد و مشکلات داخلی زیادی دارد بنابراین در حال حاضر نفوذ سیاست دولت مرکزی عراق در ایران محدود خواهد بود. اما اگر عراق تحول پیدا کند و قانون اساسی جدیدی که امروز در باره اش صحبت می شود بوجود بیاید و عراق مبدل بشود به یک منطقه فدرال که در آن کردستان خودمختاری بیشتری داشته باشد می تواند نه تنها بر ایران بلکه بر سوریه و ترکیه که دارای اقلیتهای کرد هستند تاثیر گذار باشد. همچنین نجف می تواند نقش تاریخیش را در دنیای شیعه بدست آورد و رقیبی در مقابل قم شود. نکته جالب این است که عراق در بین جهان ترک، جهان ایرانی و جهان عرب قرار دارد. از بین این سه جهان، جهان ایرانی بدلایل مرزی قومی و مذهبی بیشترین نفوذ را دارد.
بعضی محور شیعه-ایران عراق لبنان-را به عنوان شرایط جدیدی در روابط منطقه ای و حتی بین المللی میدانند. آیا به نظر شما محور یا قدرت شیعه امری واقعی و در منطقه تاثیر گذار است
به عنوان محوری متشکل با داشتن قدرت مرکزی و برنامه خاص نخیر وجود ندارد. بطور کلی مساله شیعه که قبلا به عنوان مساله اقلیت و کم اهمیت مطرح می شد در سالهای اخیر اهمیت زیادی یافته است. گروه های شیعه درمناطق مختلف آسیا بسیار فعالند. اما بين این گروه ها اختلافات زیاد است. نکته جالب آنست که غرب و بخصوص آمریکا بر خلاف گذشته نگرش مثبتی درباره بعضی از این گروه های شیعه پیدا کرده بخصوص شیعیان عراق که از طریق آنان آمریکائیها سعی میکنند برنامه های خود را به پیش برند و عراقی جدید بسازند.همچنین آمریکائیها متوجه شدند که در حملات تروریستی سالهای اخیر شیعیان نقشی نداشتند.
آیا ریس جمهور شدن احمدی نژاد می تواند موجب ایجاد تنش بین ایران و غرب بخصوص آمریکا شود؟
البته باید صبر کرد ببینیم درعمل اقای احمدی نژاد چه می کند. ولی فکر میکنم در ظاهر شاید در لحن سیاسی و برخورد سیاسی تغیراتی نسبت به گذشته بشود ولی در عمل فکر نمی کنم تغییرات چندانی بوجود بیاید. بطور کلی اقای احمدی نژاد شخص عمده ای در نظام جمهوری اسلامی نیست همانطور که هیچ ريیس جمهور دیگری در این بیست شش سال گذشته نقش اولی نداشته است. روابط خارجی را همیشه رهبر مشخص کرده است. در واقع ريیس جمهور به مسایل روزمره می پردازد.
آیا به قدرت رسیدن احمدی نژاد باعث تغییر اساسی در ساختار سیاسی ایران می شود؟
تغییر اساسی خیر. ولی تغییراتی بوجود می آید. از یکسو روحانیون تندرو و سپاه و نیروهای شبه نظامی با هم متحد شده و از سوی دیگر بازنده هایی مثل آقايان کروبی و رفسنجانی بیکار نخواهند نشست. این بازنده ها از تمامی امکاناتشان برای اینکه قسمتی از قدرت را نگاه دارند استفاده خواهند کرد. این امر می تواند به کشمکشهایی بیانجامد
در مورد گفتگو های هسته ای ایران و اروپا چه فکر میکنید؟
این گفتگو ها در حال در جا زدن است. از یک طرف اروپا از ایران می خواهد از غنی سازی دست بردارد از طرف دیگر ایران همه جور تضمین می خواهد بدهد بجز این یکی. هر دو طرف مدتی مذاکره می کنند و بعد موکول می کنند به چند ماه بعد تا ببینند اوضاع منطقه ای و جهانی چه می شود
در کتاب ژئوپولیتیک آسیای مرکزی جدید 1 نوشته اید که عادی سازی روابط ایران و آمریکا حتی بصورت تدریجی باعث می شود تا شرایط استراتژیک آسیای مرکزی تغییر رادیکال بکند. می توانید توضیح بدهید این شرایط استراتژیک کدامند و این تغییر به چه صورت خواهد بود ؟یکی از مسایل عمده کشورهای آسیای مرکزی این است که به دریاهای باز راه ندارند و از طریق ایران می توانند به دریا های باز یعنی اقیانوس هند و خلیج فارس راه بیابند و روابط بازرگانی خود را گسترش دهند. متاسفانه امروزه ایران این نقش را نمی تواند بازی کند. دلیل آن از یک طرف سیاست خارجی ایران است که این کشور را منزوی کرده است. از سوی دیگر آمریکا بدلیل رابطه بد با ایران مخالف استفاده این کشورها از راه های ایران است. کشور های جدید التاسیس آسیای مرکزی اهمیت زیادی برای نظر آمریکا قایلند چرا که به کمکهای آمریکا نیاز دارند. بنابراین اگر رابطه آمریکا و ایران تغییر مثبتی بکند و رو به عادی شدن برود این کشورها می توانند از موقعیت ترانزیتی که ایران در اختیارآنان بگذارد استفاده کنند. در این شرایط ایران مبدل به بازیگر عمده ای در سطح بین المللی می شود و واقعیت آسیای مرکزی تغییر میکند.
در کتاب ژئوپولیتیک ایران 2 نوشته اید مرزهای طولانی ایران با عراق و شیعه مذهب بودن اکثریت مردم عراق باعث شده که ایران بیش از هر کشور دیگر در منطقه در عراق نفوذ داشته باشد. آیا بر عکس این موضوع را می توانیم بگوییم که کردستان تقریبا خودمختار عراق، احزاب شیعه که وارد بازی دمکراتیک شدند و حتی بقول شما رنسانس نجف می توانند تاثیر بسزایی بر ساختار سیاسی و قومی ایران بگذارند ؟
شکی نیست که وقتی دو کشور مرزی چنین طولانی با هم دارند سیاستهایی را که انتخاب می کنند بر یکدیگر تاثیر می گذارد. همچنان که ایران می تواند در عراق تاثیر بگذارد عراق هم برعکس می تواند در ایران نفوذ داشته باشد. در حال حاضر دولت عراق امکان مادی چندانی ندارد و مشکلات داخلی زیادی دارد بنابراین در حال حاضر نفوذ سیاست دولت مرکزی عراق در ایران محدود خواهد بود. اما اگر عراق تحول پیدا کند و قانون اساسی جدیدی که امروز در باره اش صحبت می شود بوجود بیاید و عراق مبدل بشود به یک منطقه فدرال که در آن کردستان خودمختاری بیشتری داشته باشد می تواند نه تنها بر ایران بلکه بر سوریه و ترکیه که دارای اقلیتهای کرد هستند تاثیر گذار باشد. همچنین نجف می تواند نقش تاریخیش را در دنیای شیعه بدست آورد و رقیبی در مقابل قم شود. نکته جالب این است که عراق در بین جهان ترک، جهان ایرانی و جهان عرب قرار دارد. از بین این سه جهان، جهان ایرانی بدلایل مرزی قومی و مذهبی بیشترین نفوذ را دارد.
بعضی محور شیعه-ایران عراق لبنان-را به عنوان شرایط جدیدی در روابط منطقه ای و حتی بین المللی میدانند. آیا به نظر شما محور یا قدرت شیعه امری واقعی و در منطقه تاثیر گذار است
به عنوان محوری متشکل با داشتن قدرت مرکزی و برنامه خاص نخیر وجود ندارد. بطور کلی مساله شیعه که قبلا به عنوان مساله اقلیت و کم اهمیت مطرح می شد در سالهای اخیر اهمیت زیادی یافته است. گروه های شیعه درمناطق مختلف آسیا بسیار فعالند. اما بين این گروه ها اختلافات زیاد است. نکته جالب آنست که غرب و بخصوص آمریکا بر خلاف گذشته نگرش مثبتی درباره بعضی از این گروه های شیعه پیدا کرده بخصوص شیعیان عراق که از طریق آنان آمریکائیها سعی میکنند برنامه های خود را به پیش برند و عراقی جدید بسازند.همچنین آمریکائیها متوجه شدند که در حملات تروریستی سالهای اخیر شیعیان نقشی نداشتند.
آیا ریس جمهور شدن احمدی نژاد می تواند موجب ایجاد تنش بین ایران و غرب بخصوص آمریکا شود؟
البته باید صبر کرد ببینیم درعمل اقای احمدی نژاد چه می کند. ولی فکر میکنم در ظاهر شاید در لحن سیاسی و برخورد سیاسی تغیراتی نسبت به گذشته بشود ولی در عمل فکر نمی کنم تغییرات چندانی بوجود بیاید. بطور کلی اقای احمدی نژاد شخص عمده ای در نظام جمهوری اسلامی نیست همانطور که هیچ ريیس جمهور دیگری در این بیست شش سال گذشته نقش اولی نداشته است. روابط خارجی را همیشه رهبر مشخص کرده است. در واقع ريیس جمهور به مسایل روزمره می پردازد.
آیا به قدرت رسیدن احمدی نژاد باعث تغییر اساسی در ساختار سیاسی ایران می شود؟
تغییر اساسی خیر. ولی تغییراتی بوجود می آید. از یکسو روحانیون تندرو و سپاه و نیروهای شبه نظامی با هم متحد شده و از سوی دیگر بازنده هایی مثل آقايان کروبی و رفسنجانی بیکار نخواهند نشست. این بازنده ها از تمامی امکاناتشان برای اینکه قسمتی از قدرت را نگاه دارند استفاده خواهند کرد. این امر می تواند به کشمکشهایی بیانجامد
در مورد گفتگو های هسته ای ایران و اروپا چه فکر میکنید؟
این گفتگو ها در حال در جا زدن است. از یک طرف اروپا از ایران می خواهد از غنی سازی دست بردارد از طرف دیگر ایران همه جور تضمین می خواهد بدهد بجز این یکی. هر دو طرف مدتی مذاکره می کنند و بعد موکول می کنند به چند ماه بعد تا ببینند اوضاع منطقه ای و جهانی چه می شود
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۰
ناشناس
| 
۰۹:۰۷ - ۱۳۸۴/۰۴/۱۵
پاسخ
خوشبختانه بعد از 24سال مردم اين دولت را از دست مافياي سرمايه داري وقدرت در آوردند وبه فردي از جنس خودشان دادند .ايران در دوران احمدي نژاد به پيشرفت هاي بزرگي دست پيدا ميكند. ناشناس
| ۱۵:۳۷ - ۱۳۸۴/۰۴/۱۵
پاسخ
آقايان هاشمي و كروبي بازنده نيستند بلكه امريكا و دشمنان مردم ايران و نظام اسلامي بازنده اصلي هستند. ممكن است چند صباحي دوراين بزرگان را غباري گرفته باشد ولي بكوري چشم دشمنان اين آب و خاك اينها روحانيوني هستند كه افتخارشان شاگردي امام خميني است آن رادمردي كه فرمود امريكا هيچ غلطي نمي تواند بكند و ازامريكا بعنوان شيطان بزرگ نام برد. و اكنون رپيس جمهور منتخب و محبوب ملت ايران آقاي دكتر محمود احمدي نژاد كه فردي متفكر - خوش ذوق و تحول گرا واز همه مهمتر ساده زيست و دلسوزو متقي است با اجراي برنامه هايش -بياري خدا و بعنوان بازوي مقتدر رهبر معظم انقلاب دست دشمنان اين آب و خاك را قطع و عدالت اسلامي را درجامعه به پشتيباني مردم شرافتمند ايران گسترش خواهند داد. 
لینک های مفید