واکنش ایران به اقدام جنگنده‌های آمریکا چیست؟
سازمان هواپیمایی کشوری ایران دراین‌باره اعلام کرد اقدام هواپیماهای جنگنده آمریکایی در تعرض به هواپیمای مسافربری ایرانی را مصداق بارز نقض حقوق بین‌الملل و مقررات و استانداردهای هوانوردی می‌داند و مراتب اعتراض جدی خود را رسما به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) ارائه کرده و خواستار رسیدگی فوری به موضوع است.
در پی این حادثه مقامات ایران نیز به رفتار نیروهای آمریکایی واکنش نشان دادند. سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه، همان زمان خبر داد: «در تماس مجید تخت‌روانچی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل متحد، با آقای گوترش، دبیر کل آن سازمان صراحتا تأکید شده است که چنانچه هر حادثه‌ای در مسیر برگشت، برای این هواپیما اتفاق افتد، جمهوری اسلامی ایران، آمریکا را مسئول آن خواهد شناخت. این پیام همچنین به سفیر سوئیس در تهران نیز داده شده است». هواپیمایی ماهان نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد پیگیر حقوقی و قضائی تهدید هواپیمای مسافربری خواهیم بود.
ظریف: بی‌قانونی پشت بی‌قانونی
در پی این حادثه، وزیر خارجه ایران نیز در توییتی اعتراض خود را اعلام کرد. او در توییتر نوشت: «آمریکا به‌طور غیرقانونی سرزمین یک کشور دیگر را تصرف می‌کند و سپس به یک پرواز مسافربری برنامه‌ریزی‌شده تعرض می‌کند، جان مسافران غیرنظامی بی‌گناه را به خطر می‌اندازد، آن‌هم به این بهانه که می‌خواهد از نیروهای اشغالگر خود محافظت کند».
محمدجواد ظریف ادامه داد: «آنها با پررویی یک بی‌قانونی را پشت بی‌قانونی دیگر انجام می‌دهند. باید قبل از وقوع فاجعه، جلوی قانون‌شکنان را گرفت». پرواز ۱۱۵۲ هواپیمای ایرباس A۳۱۰ شرکت هواپیمایی ماهان که پنجشنبه‌شب، دوم مرداد از کریدورهای بین‌المللی هوایی در آسمان سوریه در حال پرواز از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی به سمت بیروت بود، مورد تهدید جنگنده‌های آمریکایی قرار گرفت و مجبور به کاهش ارتفاع و فرود اضطراری در فرودگاه بیروت شد. این هواپیما بعد از تخلیه مسافران خود در بیروت، به فرودگاه امام خمینی بازگشت. خبرگزاری رسمی سوریه سانا گزارش داده که این جنگنده‌ها از پایگاه التنف سوریه به پرواز درآمده بودند.
وزیر راه و شهرسازی: با تمام قوا پیگیری می‌کنیم
در پی این تعرض، وزیر راه‌وشهرسازی از پیگیری جدی این موضوع از مجاری بین‌المللی خبر داد. محمد اسلامی، در گفت‌وگو با ایسنا این اقدام را یک «اقدام تروریستی، تعرض و تجاوز» و «تخلف آشکار و نقض کنوانسیون بین‌المللی شیکاگو» خواند و افزود: «تا محکومیت این حرکت خصمانه آمریکا توسط جامعه جهانی و ایکائو پیگیری این موضوع را متوقف نخواهیم کرد و مجدانه آن را ادامه می‌دهیم». اسلامی همچنین از مصدومیت «تعدادی از مسافران و چهار خدمه» خبر داد و افزود آنها اکنون در تهران تحت مراقبت هستند و حالشان مساعد است.
تأیید ایجاد مزاحمت از سوی سخنگوی سنتکام
روز گذشته بعد از چند ساعت گمانه‌زنی و سکوت، مقامات آمریکا خبر دست‌داشتن نیروهای ایالات متحده در این حادثه را تأیید کردند. طبق گزارش ایلنا به نقل از خبرگزاری رویترز، ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «یک جنگنده اف-۱۵ در جریان دورزنی همیشگی خود در قالب نیروهای ائتلاف بوده و طی عملیات بازبینی معمول، یک هوایپمای مسافربری ماهان را از فاصله امن یک کیلومتری مورد بررسی قرار داده است». این بیانیه در ادامه مدعی شد که خلبان جنگنده پس از تعیین هویت از هواپیمای ماهان، از آن فاصله گرفته و این اقدام در چارچوب «استانداردهای بین‌المللی» صورت گرفته است. در ساعات ابهام اولیه، ارتش اسرائیل دست‌داشتن در این موضوع را رد کرده بود.
موسوی: در زمان خود واکنش نشان می‌دهیم
سخنگوی وزارت خارجه نیز روز گذشته درهمین‌باره گفت: «جمهوری اسلامی ایران هیچ حرکت خصمانه‌ای علیه ملت ایران را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت و در زمان خود به هر حرکت نابخردانه‌ای واکنش قاطع و مناسب نشان خواهد داد». سیدعباس موسوی همچنین ادعاهای سنتکام دراین‌باره را مضحک دانست و گفت: «هیچ‌کس به آمریکا چنین اجازه‌ای نداده است که هواپیماهای مسافربری را به وسیله جنگنده‌های نظامی خود روی آسمان بازرسی کند. چنین کاری هم غیرقانونی، هم خطرناک و هم بازی با جان انسان‌های بی‌گناه است، به‌خصوص که برخلاف ادعای مطرح‌شده، فاصله امن اصلا رعایت نشده است». او در عین حال نسبت‌به هرگونه ماجراجویی جدید در منطقه از سوی آمریکا یا اسرائیل هشدار داد و گفت: «ثبات و امنیت منطقه غرب آسیا نباید بازیچه رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا قرار گیرد».
موضع‌گیری دیگر مقامات ایران
در پی این حادثه همچنین حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور، درباره مزاحمت جنگنده‌های آمریکایی برای هواپیمای مسافربری ایران در حساب توییتری خود نوشت: «کسی که جان رهبرانش را دوست دارد، با جان مسافران ما بازی نمی‌کند».
لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور، با اشاره به اینکه این اقدام، «آن‌هم در خاک کشور ثالث، نقض آشکار امنیت هوانوردی، تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیماهای غیرنظامی و به‌علاوه در مغایرت با مواد سه مکرر و ۴۴ پیمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی (کنوانسیون شیکاگو) و ضمیمه‌های مربوطه و کنوانسیون مونترال ۱۹۷۱ و نیز زیرپاگذاشتن اصول مسلم حقوق بین‌الملل است»، گفت: توضیحاتی که تاکنون ارائه شده غیرموجه و فاقد وجه اقناعی است، لذا اقدامات صورت‌گرفته توسط این جنگنده‌ها موجب مسئولیت بین‌المللی دولت متبوع آنها بوده و قابلیت تعقیب حقوقی را از جمله در شورای ایکائو و دادگاه دادگستری بین‌المللی به‌دنبال خواهد داشت».
پس از این حادثه شایعاتی درباره حضور یک شخصیت سیاسی یا نظامی در این هواپیما مطرح شده بود؛ اما خبرگزاری تسنیم به نقل از «منابع مطلع» آن را تکذیب کرد. خبر جان‌باختن یکی از سرنشینان هواپیما نیز تکذیب شد. خبرگزاری مهر نیز شایعه بازداشت خلبان و خدمه این پرواز را تکذیب کرد و توضیح داد صرفا برای توضیح اتفاقات رخ‌داده با آنها مصاحبه شده و خود هواپیما نیز بعد از بازرسی و تأیید سلامت به خطوط پروازی بازگشته است.
