بدترین رکود توریسم در کجای جهان؟
همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ منجر به اختلال بی‌سابقه‌ای در سفرهای داخلی و بین‌المللی شده که مقاصد و بازارهای اصلی جهان را به حالت آماده‌باش درآورده و خسارت‌ها و آسیب‌های بسیاری را به این بازار وارد کرده است. به‌گونه‌ای‌که تعداد گردشگران بین‌المللی از ژانویه تا آوریل ۲۰۲۰ با کاهش ۴۴ درصدی همراه بوده است. محدودیت‌های مسافرتی در تمام مناطق جهان منجر به تعطیلی فرودگاه‌ها و بسته‌شدن مرزهای ملی تمام مقاصد گردشگری جهان شده است.
باتوجه به تحولات سریع و ناپایدار بودن وضعیت جهان ناشی از ویروس کرونا چشم‌اندازها مدام درحال تغییر است. سازمان جهانی گردشگری کاهش احتمالی تعداد توریست بین‌المللی تا پایان سال ۲۰۲۰ را بین ۵۸ تا ۷۸ درصد ارزیابی کرده که این روند کاهشی به سرعت مهار این بیماری، مدت زمان محدودیت سفر و سرعت باز شدن مرزها بستگی دارد. این رقم بزرگ‌ترین میزان آسیب به بازار گردشگری طی تاریخ این بازار بوده است.
کشورهای جزیره‌ای درحال توسعه (SIDS) که در سال‌های اخیر به یکی از قطب‌های گردشگری تبدیل شده و جهانگردی ستون اقتصادی این مناطق به‌شمار می‌آید با بحران بیماری کووید-۱۹ با خطر ویرانی اقتصاد خود مواجه شده‌اند. بازار گردشگری، ۳۰ درصد از کل درآمد این مناطق را به خود اختصاص داده و حتی در برخی از این جزایر کوچک این رقم به ۸۰ درصد از کل درآمد اقتصادی این مناطق می‌رسد. با شیوع ویروس کرونا بازار گردشگری این مناطق بسیار آسیب دیده و طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ با ۴۷ درصد کاهش تقاضای سفر مواجه شده است. در ماه آوریل این کاهش تقاضا به ۹۷ درصد رسید. این آسیب‌ها می‌تواند مسیر بازیابی و بهبود را بسیار طولانی کند و جبران خسارت‌ها را به تعویق بیندازد.
بنابر اعلام شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، قدرت اقتصادی جزایر کوچک در حال کاهش است. باتوجه به اینکه درآمدهای خارجی حدود ۷۲ درصد از تولید ناخالص داخلی این مناطق را تشکیل می‌دهد با کاهش ذخایر خارجی و ارزی این مناطق فقط برای چند ماه از دخایر مالی و پولی برخوردار است و پس از آن با مشکلات اقتصادی بسیاری مواجه خواهد شد. برای این مناطق کاهش ۷/ ۴ درصدی رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی می‌شود و این درحالی است که براساس برآوردها، اقتصاد جهانی با کاهش ۳ درصدی همراه خواهد بود. بنابراین، جزایر کوچک در حال توسعه برای مقابله با تاثیرات مخرب کرونا در جهانگردی، اقتصاد و معیشت نیازمند یک برنامه و حمایت بین‌المللی قدرتمند هستند.
به‌منظور پیشگیری از این امر باید برنامه تلفیقی در آموزش، تحول دیجیتالی و مهارت‌ها، حفظ زیرساخت‌ها، حمایت از اقتصاد و استمرار تجارت و رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای کاهش بحران و بازیابی گردشگری این مناطق اتخاذ شود.جزایر کوچک درحال توسعه جهان به‌دلیل برخورداری از میراث طبیعی و فرهنگی بسیار غنی یکی از مقاصد گردشگری پیشرو در جهان محسوب می‌شوند و بسیاری از این مناطق به‌دلیل تقاضای بالای توریست‌های بین‌المللی، افزایش دسترسی هوایی و گردشگری کروز که سهم مهمی در اقتصاد آنها دارد از محل گردشگری سود بسیاری عایدشان می‌شود. در سال ۲۰۱۹ این جزایر کوچک حدود ۳ درصد از گردشگری کل جهان را به خود اختصاص دادند پذیرای ۴۴ میلیون گردشگر ورودی بین‌المللی بودند و درآمد حاصل از گردشگری آنها ۸ درصد از کل درآمد بازار گردشگری جهان معادل ۵۵ میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. بخش آسیایی این مجموعه جزایر با ۳۰ میلیارد دلار درآمد ۵۵ درصد از کل درآمد این مناطق را به خود اختصاص داد. مقاصد کارائیب با ۲۲ میلیارد سهم ۴۱ درصدی از کل درآمد این مناطق داشته است. سنگاپور به‌عنوان بزرگ‌ترین مقصد جزیره‌ای توریست‌های خارجی، با درآمد ۲۰ میلیارد دلاری از محل گردشگری بین‌المللی ۳۷ درصد از کل درآمد را به خود اختصاص داده است.
براساس برآوردهای صورت گرفته مقاصد جزایر کوچک در حال توسعه تا آوریل ۲۰۲۰، حدود ۴۷ درصد کاهش داشته که در مقایسه با سال ۲۰۱۹ حدود ۵/ ۷ میلیون گردشگر کمتر به این مناطق وارد شده است. این کاهش گردشگر در ماه آوریل به منفی ۹۷ درصد رسیده است. بیشترین آسیب به بخش گروه اقیانوس اطلس، اقیانوس هند و دریای جنوب چین (AIS) وارد شده است که طی چهار ماه نخست ۲۰۲۰ با کاهش ۵۳ درصدی مواجه شده و تاثیرات کرونا در ماه آوریل منجر به افت ۹۸ درصدی ورود گردشگران خارجی شده است. دو منطقه دیگر این مجموعه جزایر یعنی گروه‌های کارائیب و اقیانوسیه طی چهار ماه اول ۲۰۲۰ کاهش ۴۳ درصدی داشته است.
سه مقصد سنگاپور، جمهوری دومینیکن و کوبا حدود ۶۰ درصد از کل ورودی‌های گردشگران بین‌المللی در مجموع گروه جزایر کوچک درحال توسعه را به خود اختصاص داده‌اند. در سال ۲۰۱۹ سنگاپور با ۱۵ میلیون گردشگر ورودی ۳۴ درصد از کل این مناطق را به‌خود اختصاص داده و جمهوری دومینیکن و کوبا به ترتیب ۱۵ و ۱۱ درصد از کل گردشگران ورودی را تشکیل می‌دهند.
سهم صادرات گردشگری بین‌المللی در مجموع جزایر کوچک ۸ درصد است و با وجود این سهم گردشگری به استثنای سنگاپور در اقتصاد این مناطق به ۲۸ درصد می‌رسد. بازار گردشگری در ۱۳ جزیره از ۳۸ ایالت جزایر کوچک بیش از ۵۰ درصد از کل صادرات را تشکیل می‌دهند و در سنت لوسیا، پالائو، باهاما و مالدیو این رقم به ۸۰ درصد نیز می‌رسد.درآمدهای گردشگری در مجموع جزایر کوچک درحال توسعه نسبت به میزان جمعیت آن بسیار بالاست و به‌طور متوسط میزان درآمد به ازای سرانه هر فرد ۶۱۰ دلار است و این مبلغ بالاتر از میانگین ۲۳۰ دلاری در جهان است. بازار گردشگری ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی این مناطق را تشکیل می‌دهد. بازار گردشگری در فیجی ۱۳ درصد از تولید ناخالص داخلی و در جامائیکا حدود ۹ درصد را تشکیل می‌دهد. این درحالی است که در برخی مناطق همچون تی‌مور لست تنها سهم ۵/ ۰ درصدی از تولید ناخالص داخلی را نشان می‌هد.جهانگردی موتور اصلی اشتغال و محرک رشد اقتصادی و اجتماعی به‌شمار می‌آید که بر تمامی بخش‌های مرتبط همچون کشاورزی، ساخت‌وساز حمل‌ونقل تاثیرگذار است و فرصت‌های شغلی بسیاری را برای زنان و جوانان ایجاد می‌کند. براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری با کاهش بی‌سابقه تقاضا برای سفرهای بین‌المللی حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون شغل در بخش گردشگری در معرض خطر قرار دارد. براساس اعلام سازمان جهانی کار خدمات اسکان و غذا یکی از بخش‌های اقتصادی است که در معرض بیشترین خطر و آسیب قرار گرفته‌اند. از بین ۱۴۴ میلیون فعال در بخش اسکان و غذا در سال ۲۰۱۹، بیش از نیمی از آنها را زنان تشکیل می‌دادند. در سال ۲۰۱۸ میزان اشتغال در بخش خدمات اسکان و غذا در مجموع جزایر کوچک حدود ۳/ ۱ میلیون نفر بوده است. زنان شاغل در این بخش بیش از ۵۰ درصد از کل نیروی کار را تشکیل می‌دهند. براساس برآوردهای سازمان جهانی کار، زنان و کارگران غیررسمی و فصلی آسیب‌پذیرترین افراد در برابر تاثیرات کرونا به‌شمار می‌آیند که خسارت‌های سهمگینی بر درآمدهای آنها وارد می‌شود.
