اولین بار نیست که مسئولان وزارت بهداشت از رعایت نشدن سقف ۶۰ درصدی فروش صندلی پروازها برای رعایت فاصله گذاری اجتماعی گلایه میکنند، اما به نظر میرسد قدرت شرکتهای هواپیمایی بیشتر از آن است که حتی مسئولان وزارت بهداشت هم تاب زورآزمایی با آنها را داشته باشند؛ ضمن این که توصیههای جدی سازمان بهداشت جهانی برای انجام پروازها، بر رعایت حداقل یک متر فاصله میان مسافرها تاکید دارد.
وزیر بهداشت، اولین معترض جدی
اولین اعتراض جدی به این موضوع و خطرات آن در شیوع بیشتر کرونا، ۱۲ خرداد مطرح شد. آن زمان که وزیر بهداشت در بازگشت از سفر مشهد گفته بود: «به مشهد مقدس مشرف شدم و واقعا در رفت و برگشت، صحنههای غم انگیزی دیدم. در هواپیمایی سوار شدم که مردم کیپ تا کیپ نشسته بودند...، این چگونه نشستن و فاصله گذاری است؟» اعتراضات به خالی نگذاشتن ۴۰ درصد ظرفیت پروازها، تنها از جانب وزیر بهداشت نبود و طی ماههای اخیر مسافران پروازها نیز بارها و بارها گلایههایی را مطرح کردند. مصداق بارز آن پستهای متعددی بود که در فضای مجازی منتشر شد و تصویری از همان جمله وزیر بهداشت بود: «کیپ تا کیپ مسافر». عجیب این که اردیبهشت امسال، وزیر راه و شهرسازی هم تاکید کرده بود: «تمام پروازها باید با ۶۰ درصد ظرفیت هواپیماها انجام شود، هر ایرلاینی که این پروتکل را رعایت نکند متخلف است»، اما انگار زور وزارت راه هم به شرکتهای هواپیمایی نرسیده یا این که با وجود این اظهارنظرهای رسمی، در پشت پرده تصمیمات دیگری گرفته میشود که متضاد با آن مواضع است!
درخواست از دادستان برای ورود به موضوع
تازهترین موضع گیری در این باره را هم سه شنبه گذشته، «رئیسی» معاون وزیر بهداشت در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا مطرح کرد: «واقعا از وضعیت هواپیماهای کشور گلایه دارم و از آقای دادستان هم خواهش میکنم به این موضوع ورود کنند، تا به حال چندین نامه زدیم، اما ایر لاینها رعایت نمیکنند».
رئیسی: خیلی از مسافرها کرونا میگیرند
صحبتهای معاون وزیر زمانی نگران کنندهتر میشود که او درباره خطرات احتمالی شیوع کرونا در این پروازها میگوید: «در هواپیما مسافران شانه به شانه هم نشسته اند، در حقیقت در یک لوله نشسته اند، در یک فضای بسته. به رغم این که این همه تذکر داده ایم متاسفانه رعایت نمیشود، ما به شدت گلایه مندیم و اعتقاد راسخ دارم خیلی از کسانی که با این پروازها میروند و میآیند، قطعا گرفتار میشوند.»
اگر دولت مصمم است، خسارت ایرلاینها را جبران کند
البته این صحبتهای رئیسی بی واکنش هم نبود و «مقصود اسعدی سامانی» دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی در مصاحبهای اعلام کرد: «اگر دولت مصمم است که پروازها با ۶۰ درصد ظرفیت انجام شود قطعاً باید بودجه و هزینههای لازم را که به ایرلاینها تحمیل میشود، جبران کند. در غیر این صورت این موضوع عملاً به منزله تعطیلی پروازهای شرکتهای هواپیمایی است چرا که رعایت فاصله گذاری اجتماعی در پروازها برای ایرلاینها مقرون به صرفه نخواهد بود». وی در نقد اظهارنظر معاون وزیر بهداشت، این نکته را هم گفت: «ما منکر زحمات و تلاشهای وزارت بهداشت که در این شرایط کرونا برای کشور کشیده اند، نیستیم، اما هواپیما یک لوله خالی نیست، دارای سیستم تهویه است و هوا مرتباً جریان دارد، سیستم تهویه هر ۳ دقیقه یک بار هوای کل داخل کابین را عوض میکند».
سازمان هواپیمایی چه میگوید؟
بررسی «دستورالعمل هواپیمایی کشوری و شیوه نامه اقدامات پیشگیرانه بیماری کرونا ویروس» ما را به این نکته میرساند که در شیوه نامه ۵۶ صفحه ای، فقط یک جمله مبهم درباره ظرفیت پروازها قید شده است: «از فروش کلیه ظرفیت هواپیما خودداری نموده و الزامی است صندلیهای دو ردیف آخر به منظور جداسازی مسافر مشکوک به بیماری از سایر مسافرین خالی باشد». عبارتی که در آن به الزام رعایت سقف ۶۰ درصدی در پروازها اشارهای نشده است. البته در این شیوه نامه بسیاری از پروتکلها و الزامات بهداشتی برای رعایت در قبل، حین و بعد از پرواز قید شده، اما از آن چه باید بیش از دیگر پروتکلها مورد توجه باشد، خبری نیست! چرایی این موضوع و دلیل بی پاسخ ماندن اعتراضات مسئولان وزارت بهداشت را از سازمان هواپیمایی کشوری پیگیری میکنیم.
صحبت هایمان با «رضا جعفرزاده» سخنگوی این سازمان شامل دو گفت و گوی تلفنی ۱۷ دقیقهای میشود، یعنی ۳۴ دقیقه. این گفتگوها به بحثهای کارشناسی ما با او اختصاص مییابد که به درخواست وی و به رسم امانت، از انتشار آن به عنوان مصاحبه خودداری میکنیم. در نهایت تنها موضع رسمی سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری همین یک جمله میشود: «ما درباره این موضوع به شما پاسخ خواهیم داد، اجازه بفرمایید بررسی لازم انجام شود». جان کلام این که، هرچند مطمئنا طی ماههای اخیر شرکتهای هواپیمایی نیز همانند بسیاری دیگر از فعالان اقتصادی دچار زیانهای فراوانی شده اند و باید برای ارائه تسهیلات به آنها فکری کرد، اما قابل پذیرش نیست که نگرانیها و هشدارهای صریح مسئولان وزارت بهداشت نادیده گرفته شود و برخی با پوزخند به این اعتراض ها، فقط به جبران خسارات کرونایی بیندیشند، غافل از این که ممکن است مسافران این هواپیماها به دلیل رعایت نشدن فاصله گذاری، ناخواسته ناقل بیماری شوند و سوغات سفرشان برای دیگران، ویروس کرونا باشد!