آفتابنیوز : اين روزنامه با اشاره به اينكه سفر محمود عباس به بيروت در شرايط حساس منطقه صورت ميگيرد، نوشت: در اين سفر موضوعات مطرح شده بسياري بويژه پرونده پيچيده پناهندگان مورد بحث و گفتوگو قرار ميگيرد.
بر پايه اين گزارش، عباس در اين سفر به خاطر اينكه طراد حماده وزير كار اين كشور به فلسطينيها اجازه داد به برخي شغلهاي جديد كه پيش از اين ممنوع بوده است روي آورند از اميل لحود تشكر و قدراني خواهد كرد.
همچنين نخست وزير تشكيلات خودگردان در بيروت افزايش اين حرفههاي شغلي و همچنين بهبود وضع معيشتي ساكنان اين اردوگاهها را خواستار خواهد شد.
النهار نوشت: مسايل اصلي كه بين لحود و عباس مطرح ميشود در واقع خلع سلاح فلسطينيها در اردوگاهها و جمعآوري و تحويل آن به ارتش لبنان براساس بند سوم قطعنامه 1559 شوراي امنيت است. رييس تشكيلات خودگردان فلسطين بارها اعلام كرده است تابع خواستههاي دولت لبنان در زمينه پناهندگان فلسطيني به اين كشور بويژه خلع سلاح آن است. بر پايه اين گزارش، عباس را در سفر به لبنان نبيل ابوردينه و جبرييل رجوب و عطاالله خيري كاردار سفارت فلسطين در اردن، همراهي خواهند كرد. رييس تشكيلات خودگردان دو روز در بيروت خواهند ماند و طي آن با مسوولان اردوگاههاي فلسطيني در اين كشور نيز ديدار خواهد كرد.
آوارگان فلسطيني در لبنان
لبنان در اواسط و اواخر دهه 1970، به يكي از كانونهاي منازعه در خاورميانه تبديل شد. بسياري ازافرادي كه مناطق شمالي و ساحلي فلسطين را در سال 1948 ترك كردند، در اردوگاههايي در حوالي شهرهاي لبنان از جمله صور، صيدا و بيروت پناهنده شدند. موج بعدي فلسطينيها در سال 1970 از اردن وارد شد و موجب ناامني روزافزون در جنوب لبنان گرديد. اوايل سال 1972، اوضاع در امتداد مرز لبنان ـ اسراييل وخيم شده بود. اسراييل با ادعاي پاسخ به حملات چريكهاي فلسطيني به اردوگاههاي آوارگان در لبنان حمله كرد. در آوريل 1972، سازمان ناظر بر آتشبس سازمان مللمتحد (يونتسو) به درخواست لبنان عمليات نظارت بر آتشبس را در امتداد مرز آغاز كرد.
تهاجم اسراييل به لبنان، 1978
نيروهاي اسراييل در پي حمله چريكهاي فلسطيني به اسراييل، در ماه مارس سال 1978 به جنوب لبنان حمله كردند. شوراي امنيت از اسراييل خواست نيروهايش را از خاك لبنان خارج كند و به درخواست لبنان، نيروي موقت سازمان ملل در لبنان (يونيفيل UNIFIL) را تأسيس كرد كه وظيفه آن تأييد عقبنشيني نيروهاي اسراييل، اعاده صلح و امنيت و كمك به حكومت لبنان براي تثبيت مجدد حاكميت خود بر جنوب كشور بود. اما وقتي نيروهاي اسراييلي در ژوئن 1978 عقبنشيني خود از لبنان را تكميل كردند، مواضع خود در منطقه مرزي را نه به يونيفيل، بلكه به مسيحيها و ساير شبهنظاميان مورد حمايت اسراييل تحويل دادند.
بدين سان، جنوب لبنان به دليل تبادل مرتب آتش ميان شبهنظاميان مسيحي و نيروهاي اسراييلي از يكسو و اعضاي مسلح ساف و جنبش ملي لبنان از سوي ديگر، بيثبات و شكننده باقي ماند. تلاشهاي سازمان ملل و ايالاتمتحده منجر به يك آتشبس دو فاكتو در ژوييه 1981 شد و اين منطقه تا مه 1982 تقريباً آرام باقي ماند. اما بعدها در پي حمله به ديپلماتهاي اسراييلي در لندن و پاريس، اسراييل حملات هوايي عليه مواضع ساف در لبنان ترتيب داد. لذا بار ديگر درگيري ميان نيروهاي ساف و اسراييل آغاز شد. شوراي امنيت سازمان ملل در پنجم ژوئن 1982 طي قطعنامه 508 خواستار توقف سريع هر نوع فعاليت نظامي در لبنان و در امتداد مرز اسراييل و لبنان شد. ساف بر تعهد خود مبني بر توقف تمام عمليات نظامي در سراسر مرز دوباره تأكيد كرد و اسراييل به دبيركل اطلاع داد قطعنامه شوراي امنيت را به كابينه اسراييل خواهد برد. فرداي آن روز، در 6 ژوئن، نيروهاي اسراييلي به لبنان حمله كردند. مواضع يونيفيل در جنوب لبنان يا مورد تجاوز قرار گرفت يا پشت سرگذاشته شد. شوراي امنيت در قطعنامه (1982) 509 درخواست خود مبني بر آتشبس را مجدداً تكرار و خواستار عقبنشيني بيقيد و شرط و بيدرنگ نيروهاي نظامي اسراييل شد. تهاجم ادامه يافت و نيروهاي اسراييلي در نهايت به اطراف بيروت رسيدند و اين شهر را محاصره نمودند.
شوراي امنيت با ادامه جلسات خود در ژوئن، ژوييه و اوت سال 1982 خواستار آن شد اسراييل به محاصره بيروت پايان دهد تا شهروندان بتوانند احتياجات ضروري خود را دريافت كنند. شوراي امنيت مجوز استقرار ناظران نظامي سازمان ملل، معروف به گروه ناظر بيروت را به منظور نظارت بر اوضاع بيروت و اطراف آن صادر كرد.
هنگامي كه غرب بيروت در محاصره نيروهاي اسراييلي بود، در ماه اوت، فرانسه، ايتاليا و ايالاتمتحده به تقاضاي حكومت لبنان يك نيروي چند مليتي را به منظور كمك به خروج منظم و امن افراد نظامي فلسطيني از لبنان، به اين كشور اعزام كردند. تخليه نيروهاي فلسطيني از حوزه بيروت در يكم سپتامبر 1982 تمام شد و نيروهاي چند مليتي طي دو هفته از آنجا عقبنشيني كردند.
با ترور رييسجمهوروقت لبنان، بشير جميل در 14 سپتامبر 1982، تنش به شدت افزايش يافت. روز بعد، واحدهاي نيروهاي اسراييلي به سمت غرب بيروت حركت كردند. نيروهاي شبهنظامي مسيحي لبناني كه همراه نيروهاي اسراييلي وارد غرب بيروت شده بودند، در 17 سپتامبر، صدها غيرنظامي فلسطيني؛ از جمله زنان و كودكان را در اردوگاه پناهندگان صبرا و شتيلا قتل عام كردند. شوراي امنيت، قتلعام جنايتكارانه غيرنظاميان فلسطيني در بيروت را محكوم كرد و حكومت لبنان خواستار بازگشت نيروهاي چند مليتي شد.
در اواخر سپتامبر 1982، نيروهايي از فرانسه، ايتاليا و ايالاتمتحده، همراه با واحد كوچكي از انگلستان كه بعداً به گروه فوق پيوست، به بيروت بازگشتند. آنها در انجام وظايف محوله با موانع جدي روبهرو شده و به خاطر تلفات سنگين، ايتاليا، انگلستان و ايالاتمتحده نيروهاي خود را به عقب راندند و فرانسه نيز در اوايل 1984 به اين كشورها پيوست و به اين ترتيب تلاشهاي 19 ماهه نيروهاي چند مليتي پايان يافت.
گروههاي مختلف فلسطيني در ژوئن 1983 در شرق لبنان باهم درگير شدند و اين امر موجب درد و رنجهاي فراواني در ميان غيرنظاميان فلسطيني گرديد. بعدها كانون تنش ميان گروههاي فلسطيني به شمال لبنان در اطراف شهرطرابلس منتقل شد. نتيجه نهايي، حصول توافقي ميان طرفهاي فلسطيني بر سر يك آتشبس و نيز خارج كردن رييسساف، ياسر عرفات و نيروهاي نظامي وفادار به او (از لبنان) بود. دبيركل سازمان ملل در پاسخ به درخواست شخص ياسر عرفات، رهبر فقید فلسطینیان تصميم گرفت به خاطر ملاحظات بشردوستانه اجازه دهد كشتيهاي حامل نيروهاي ساف كه از طرابلس خارج ميشدند، از پرچم سازمان ملل استفاده كنند. عمليات نجات در 20 دسامبر 1983 تمام شد و هزاران فلسطيني از تونس، يمن و ديگر كشورها تقاضاي پناهندگي كردند.
منطقه امنيتي اسراييل در جنوب لبنان، 1985
حكومت اسراييل در ژانويه 1985 اعلام كرد نيروهاي ارتش اسراييل به عمليات خود در منطقه امنيتي جنوب لبنان ادامه داده و به ارتش جنوب لبنان مشاوره خواهند داد. گروههايي كه مخالف اشغالگري اسراييل بودند، ارتش اسراييل و ارتش جنوب لبنان را مورد حمله قرار ميدادند. اسراييل در سالهاي 1993 و 1996 مواضع اين گروهها را به شدت بمباران و شمار زيادي از غير نظاميان را زخمي كرد.
عقبنشيني اسراييل ازلبنان، 2000
اسراييل در 17 آوريل سال 2000 به دبيركل سازمان ملل اطلاع داد در تبعيت كامل از قطعنامه (1978) 425 و (1978) 426 در ژوييه 2000 نيروهاي خود را از لبنان عقب خواهد كشيد. دبيركل در نخستين اقدام، نماينده ويژه خود، ترژه رود لارسن Terje Roed –Larsen نروژي را به ملاقات حكومت اسراييل و لبنان و دولتهاي عضو منطقه كه علاقهمند به موضوع بودند، فرستاد. متخصصان نظامي، حقوقي و نقشهبرداري سازمان ملل همراه با آقاي لارسن ، موضوعات فني مربوط به عقبنشيني را بررسيكردند.
حكومت اسراييل در دوم ماه مه به دبيركل سازمان ملل اطلاع داد كه در تبعيت از قطعنامههاي شوراي امنيت نيروهاي خود را در مواضع جديد مستقر كرده است. تيم نقشهبرداري سازمان ملل كار خود را براي شناسايي خطي كه تأييد كننده عقبنشيني اسراييل باشد، آغاز كرد (كه غالباً ازآن به خط حايل يا خط آبي ياد ميكنند). دبيركل در 16 ژوئن به شوراي امنيت گزارش داد اسراييل مطابق با خط مشخص شده از سوي سازمان ملل نيروهاي خود را از لبنان عقب كشيده است. شوراي امنيت در قطعنامه 18 ژوئن ضمن استقبال از گزارش دبيركل، كار سازمان ملل را مورد تأييد قرار داد.
دبيركل سازمان ملل در گزارش 20 ژوييه خود به شوراي امنيت اظهار داشت جنوب لبنان شاهد تحولات بسيار عميقي بود. نيروهاي اسراييلي عقبنشيني كردهاند، همدستان محلي لبناني آنها خلع سلاح شدهاند و پس از دو دهه صداي تفنگها خاموش شده است. اما وي هشدار داد با وجود بهبودهاي عميق حاصل شده، وضعيت موجود ميان اسراييل ـ لبنان به اندازه كافي صلحآميز نيست و هنوز احتمال درگيريهاي جدي وجود دارد. لذا هر دو طرف بايد با يونيفيل همكاري مؤثر داشته و اقداماتي در راستاي جلوگيري از هر نوع خشونت يا حادثه قابل توجه انجام دهند.
گرچه گزارشهايي مبني بر تخلف طرفين از خط حايل گزارش شد، اما اوضاع در مناطق عملياتي يونيفيل در كل آرام بود. پس از آنكه دبيركل سازمان ملل در 24 ژوييه به شوراي امنيت اطلاع داد كه مقامات اسراييلي هر نوع تجاوز از خط عقبنشيني را حذف كردهاند، دولت لبنان به استقرار كامل يونيفيل رضايت داد. شوراي امنيت مجدداً در 27 ژوييه مأموريت يونيفيل را براي شش ماه ديگر يعني تا 31 ژانويه 2001 تمديد كرد. شورا از لبنان خواست تا بازگشت اقتدار مؤثر خود در جنوب لبنان و حضور در اين منطقه را تضمين كند و در سريعترين زمان ممكن نيروهاي خود را در اين منطقه مستقر كند.