۲ دهه از مطرح شدن فروش متری مسکن میگذرد. نخستین بار طرح فروش متری مسکن در سال ۱۳۷۷ مطرح شد، اما از آن زمان تاکنون به دلیل موضوعات شرعی و همین طور موضوع تضمین حداقل سودی که به اوراق فروش متری مسکن تعلق میگرفت این طرح به سرانجام نرسید. حالا با استفاده از ابزاری به نام اوراق سلف موازی استاندارد زمینه اجرای این طرح فراهم شده و فقط مانده است مسائل شرعی آن که باید در کمیته فقهی سازمان بورس به تصویب برسد.
فروش متری به نفع چه کسانی است؟
فروش متری مسکن ابزاری است برای طبقات اجتماعی که قادر نیستند مبلغ مورد نظر برای خرید مسکن را به طور کامل در یک واحد زمانی تامین کنند. در نتیجه میتوانند با خرید اوراق سلف مسکن در یک دوره زمانی بلند مدت آپارتمان بخرند یا داراییهای مالی خود را در برابر تورم مسکن بیمه کنند.
روش کار به این صورت است که پیمانکار یک طرح برای تامین مالی پروژه اوراق سلف منتشر میکند و آنها را از طریق بورس کالا میفروشد. خریداران هم میتوانند این اوراق را خریداری کنند و در زمان پایان ساخت واحد مسکونی یا آپارتمان دریافت کنند یا این اوراق را به قیمت روز بفروشند. البته دریافت مالکیت یک واحد مسکونی مستلزم این است که خریدار تا زمان پایان پروژه مبلغ مورد نظر آپارتمان مورد نظرش را از طریق خرید اوراق سلف موازی تامین کرده باشد. اگر هم اوراق خریداری شده کفاف مالکیت یک واحد آپارتمان را ندهد، میتواند این اوراق را به قیمت روز بفروشد و خود را در مقابل تورم بخش مسکن بیمه کند. ممکن است برخی سرمایه کافی برای خرید یک واحد آپارتمان را نداشته باشند، اما با آغاز معاملات متری مسکن میتوانند بخشی از یک ملک را خریداری کنند تا سرمایه آنها متناسب با قیمت مسکن، ارزش یابد؛ به این ترتیب افراد میتوانند حتی با سرمایههای خرد هم در بازار مسکن سرمایه گذاری کنند.
پیش از این حامد سلطانینژاد، مدیر عامل بورس کالا درباره فروش متری مسکن گفته بود: طرح فروش متری در بورس کالا به خانه دار شدن مردم و حفظ ارزش سرمایه آنها همسو با نوسانات قیمت مسکن کمک خواهد کرد. او با بیان اینکه با سلف مسکن کار را شروع خواهیم کرد، تاکید کرده بود: اوراق سلف مسکن(پیشخرید نقدی با قیمت معین) در مورد پروژههای انبوه جواب میدهد. به این معنا که پروژههایی که پیمانکار بزرگ دارند، میتوانند در این حوزه استفاده شوند.
بررسی در کمیته فقهی
مدیر مطالعات اقتصادی و سنجش ریسک بورس کالای ایران درباره زمان آغاز طرح فروش متری مسکن و نحوه معاملات این اوراق گفت: جلسه اخیر شورای فقهی بورس در سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار و درباره تایید آییننامه فقهی معاملات متری مسکن بحث و بررسی شد. به محض آنکه صورت جلسه کمیته فقهی به هیات فقهی بورس ابلاغ شود، اولین پذیرش معاملات در بورس املاک انجام خواهد شد زیرا شرکت سرمایهگذاری مسکن برای انتشار اوراق سلف مسکن به بورس کالا پیشنهادهایی را داده است.
نحوه فروش متری
جواد فلاح گفت: نحوه فروش متری مسکن به این نحو است که یک انبوه ساز زمینی را تامین میکند. مجوزهای لازم را نیز از شهرداری و سایر سازمانهای مربوط دریافت میکند. اما برای ساخت آن نیاز به تامین سرمایه دارد. به همین دلیل برای تامین مالی از بورس املاک درخواست انتشار اوراق سلف مسکن یا همان فروش متری را میکند.
فلاح افزود: در زمان سررسید اوراق، باید تمام اوراق را به بورس کالا تحویل دهد تا بتواند واحد خریداری شده را تحویل بگیرد. او اضافه کرد: ممکن است بعد از سررسید اوراق فرد قصد تحویل ملک را نداشته باشد یا تعداد اوراق کفاف قیمت ملک را ندهد، در این صورت مکانیسمهای تسویه نقدی باید فعال شود.
این مکانیسم چند حالت دارد: نخست فروشنده در اول قرارداد متعهد میشود که اگر شما اوراق واحدی را متری ۱۰ میلیون تومان خریداری کردهاید بعد از اتمام پروژه به عنوان مثال، آن را از شما متری ۱۵ میلیون تومان بازخرید کند.
دومین حالت این است که فرد سازنده در قرارداد متعهد شود که در پایان دوره، واحد را بر اساس قیمت روز از شما باز خریداری کند و سومین حالت هم این است که اگر یک واحد بنا به دلایلی در بازار اصلی مشتری نداشت، معاملات آن در بازار فرعی انجام شود.