برنامه آرتمیس؛ توافق ۷ کشور با آمریکا برای انجام اکتشاف در ماه
ناسا روز سه‌شنبه اعلام کرد که هفت کشور توافقنامه‌ای را تحت عنوان «برنامه آرتمیس» با آمریکا امضا کرده‌اند تا بر اساس آن و در چهارچوب یک رژیم حقوقی جدید، بتوانند موج جدیدی از اکتشاف را در ماه و سایر ستارگان آغاز کرده و مجوز ایجاد یک «منطقه امن» برای بهره برداری از منابع فرازمینی را به دست آورند.
کشورهای امضا کننده این پیمان عبارتند از ایالات متحده آمریکا، استرالیا، کانادا، ایتالیا، ژاپن، لوکزامبورگ، امارات عربی متحده و بریتانیا.
«برنامه آرتمیس» حتی با وجود عدم عضویت چین و روسیه، از آن رو دارای اهمیت است که معاهده بزرگ بین‌المللی حاکم بر فضا موسوم به «پیمان فضایی ماورای جو» که در سال ۱۹۶۷ ایجاد شده و تا کنون به امضای ۱۰۴ کشور رسیده، در موضوع بهره برداری از منابع فرازمینی دارای ابهامات زیادی است.
اما بر اساس «برنامه آرتمیس» ناسا می‌تواند برای شکل دادن به یک رژیم حقوقی جدید که صراحتاً به شرکت‌های خصوصی اجازه می‌دهد روی دیگر سیارات به شیوه‌ای محافظت شده کار کنند، وارد عمل شود.
در اولین مرحله از اجرایی کردن این برنامه، قرار است در سال ۲۰۲۴ میلادی دو فضانورد آمریکایی که یکی از آنها زن است، در چهارچوب ماموریت «آرتمیس۳» به ماه سفر کرده و روی آن قدم بگذارند. ناسا همچنین قصد دارد که با همکاری دیگر کشورهای عضو این توافق، از سال ۲۰۲۳ میلادی اقدام به ساخت یک «مینی ایستگاه» و استقرار آن در مدار ماه کند.
جیم برایدنستاین، مدیر ناسا می‌گوید: «آرتمیس بزرگترین و متنوع‌ترین برنامه اکتشاف بین‌المللی در طول تاریخ است و توافقنامه آرتمیس وسیله‌ای برای ایجاد این ائتلاف جهانی بی‌نظیر در موضوع فضا خواهد بود.»
یکی از موضوعات بحث برانگیز در این تواقنامه، ایجاد «مناطق امن» است که به هر کشور عضو اجازه می‌دهد از فعالیتهایش از جمله استخراج منابع روی جسمی آسمانی، محافظت کند. پیش از این معاهده ۱۹۶۷ هرگونه «تصرف ملی با اعلام حاکمیت» را در فضا ممنوع کرده بود.
در اولین واکنش به امضای چنین توافقی دیمیتری راگوزین، رئیس آژانس فضایی روسیه اعلام کرد که «برنامه آرتمیس» بیش از حد «آمریکایی محور» است.
