آمار هولناک مبتلایان بدون علامت کرونا
دکتر احسان مصطفوی عضو کمیته اپیدمیولوژی بیماری کرونا درباره آخرین تغییراتی که ویروس کرونا داشته است، گفت: باید توجه داشت که ویروس کووید-۱۹ خیلی خاصیت جهش‌زایی ندارد و این ثبات ژنتیکی ساخت واکسن را ممکن می‌سازد. تجزیه و تحلیل گسترده بیش از ۱۹۰۰ ژنوم کووید-۱۹ از سراسر جهان، نشان داده است که ۶ سویه از این ویروس در جهان در حال گردش است و هاپلوتیپ نوع ۶، هاپلوتیپ غالب بوده است. این هاپلوتیپ، اولین بار در چین گزارش شد و بعد به سایر کشورها نیز گسترش یافته است.
وی افزود: بر اساس مقاله‌ای در یکی از مجلات نیچر که بر اساس مطالعه جهش‌های بیش از ۴۶ هزار بیمار چاپ شده است، شواهدی بر افزایش سرایت پذیری ویروس کرونا از شروع اپیدمی تاکنون یافت نشده است. ویروس با واریانت G۶۱۴ به جای واریانت اصلی D۶۱۴ در پروتئین اسپایک، به سرعت در حال گسترش در جهان است. در مطالعه‌ای بر روی بیش از ۲۵۰۰۰ توالی کل ژنوم ویروس، نشان داده شده است که جهش ۶۱۴G نسبت به ۶۱۴D بر اساس یک مزیت انتخابی افزایش پیدا کرده است و هیچ نشانه‌ای یافت نشده است که بیماران آلوده به جهش نوع ۶۱۴G از مرگ‌ومیر یا شدت بالینی بیشتری برخوردار باشند، اما جهش ۶۱۴G با بار ویروسی بالاتر و سن کمتر بیماران همراه بوده است.
رییس مرکز و پایگاه تحقیقات بیماری‌های نوپدید و بازپدید انستیتو پاستور ایران، ادامه داد: یکی از نگرانی‌هایی که جامعه جهانی در حال حاضر با آن روبرو است این موضوع است که در صورت آلوده شدن حیوانات با ویروس عامل کووید-۱۹ و بر اثر جهش‌هایی که در بدن این حیوانات اتفاق می‌افتد، ویروس‌های با شدت و بیماری‌زایی بیشتر تولید شود. تحقیقات جدیدی که در دانمارک صورت گرفته است نشان می‌دهد در برخی مزارع این کشور با انتقال ویروس از انسان به حیوانات در مزرعه و بازگشت مجدد ویروس از حیوانات به انسان‌ها تغییرات اساسی در ویروس رخ داده است و به دنبال طغیان سویه جهش یافته کروناویروس در راسوهای مزارع راسو در دانمارک، این مقامات برای جلوگیری از نمونه جهش یافته کرونا از این حیوان، ناچار شدند بیش از ۱۷ میلیون راسو را از بین بردند و دانمارک ادعا کرد شاخه جهش یافته کرونا از راسو در این کشور ریشه کن شده است.
وی در مورد مبتلایان بی‌علامت بیماری و نقش این گروه از بیماران در اپیدمیولوژی بیماری، تصریح کرد: یکی از وجوهی که هنوز شناخت کاملی درباره آن حاصل نشده، این است که افراد دارای عفونت‌های بدون علامت یا کم علامت، چه درصدی از مبتلایان را تشکیل می‌دهند. روزهای اول معرفی این بیماری به جامعه جهانی، گفته می‌شد ۱۰ الی ۱۵ درصد مبتلایان ممکن است بدون علامت یا با علائم خفیف باشند؛ ولی در بعضی از تحقیقات بعدی اعلام شد که این نسبت ممکن است به حتی تا ۸۰ الی ۹۰ درصد مبتلایان هم برسد اما امروز حدود ۴۵ درصد بیماران را بی‌علامت مطرح می کنند. جامعه جهانی هنوز هم در مورد این درصد، به قطعیت نرسیده است و اگر این موضوع روشن‌تر شود، قضاوت بهتری در مورد سیمای اپیدمیولوژی بیماری می‌توان داشت.
مصطفوی افزود: اگر بپذیریم که درصد افراد بی‌علامت و ناقل، بالا است دو پیام روشن خواهد داشت؛ پیام امیدوار کننده این که این افراد به ویروس آلوده می‌شوند بدون آنکه علامت دار شوند و ایمنی نسبی پیدا می‌کنند و پیام نگران کننده اینکه این افراد احتمالا ناقل هستند و می‌توانند احتمالا بیماری را در زمان آلودگی به بقیه هم منتقل کنند و بنابراین، راه ما برای پیشگیری دشوارتر می شود و اهمیت رعایت فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک، بسیار بیشتر خواهد شد. بر اساس مطالعه‌ای که در چین انجام شده است، نشان داده شده است که حدود سه چهارم انتقال‌ها از طریق موارد بدون علامت یا موارد در مرحله قبل از علامت رخ داده است. در صورت تایید این موضوع در مطالعات بعدی، نقش بیماران بی‌علامت را در انتقال بیماری خیلی پررنگ می‌کند.
مصطفوی ادامه داد: بر اساس مطالعات نشان داده شده است که بیشترین خطر عفونت‌زایی در تماس‌هایی بیشتر رخ داده است که در فاصله پنج روز از عفونت در فرد ناقل بوده، یا به صورت مکرر و یا بیش از ۸ ساعت بوده است. تماس مکرر و بیش از هشت ساعت به ترتیب خطر انتقال را حدودا ۲ و ۶ برابر می کند. هدف قرار دادن این سه فاکتور خطر (شامل زمان تماس با فرد آلوده، مدت زمان تماس و دفعات تماس) در اقدامات کنترلی، مهم و کلیدی است. در سطح جامعه نیز نشان داده شده است که اقدامات کنترل کننده مهم برای قطع زنجیره انتقال شامل فاصله گذاری اجتماعی، ردیابی تماس‌ها به شکل وسیع، ماسک زدن، تست زیاد و قرنطینه تماس‌های نزدیک است.
وی درباره علت کاهش آمار مرگ و میر کرونایی در چند روز اخیر، گفت: پس از سه هفته کاهش تعداد بیماران بستری، انتظار کاهش تعداد مرگ روزانه را داشتیم که این موضوع در چند روز اخیر اتفاق افتاده است. ادامه این روند متاثر از مداخلات و سیاست‌های پیش رو و همکاری مردم است. البته هنوز برای قضاوت در مورد تاثیر محدودیت‌هایی که از اول آذرماه در کشور اجرا شده، زود است و باید حداقل ۲ هفته از این مداخلات زمان بگذرد.
