سفر محرمانه وزیر نیرو به عراق| گاز در ازای مواد غذایی؛ چرا بغداد بدهی ایران را پرداخت نمی‌کند؟

مقامات عراقی مدعی هستند که ایران صادرات گاز را به دلیل بدهی زیاد این کشور به ایران را محدود کرده و این مسئله فشار بر دولت عراق را بیشتر می‌کند. اردکانیان به عنوان رئیس هیئت مشترک اقتصادی عازم عراق شد و صدیقه ببران، مدیر‌کل روابط عمومی وزارت نیرو، مفاد سفر او را محرمانه توصیف می‌کند. اما سیدحمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، می‌گوید اگر قصد ایران ورود فشار به عراق بود، صدور گاز را در تابستان متوقف می‌کرد.

او با اشاره به سرمای بی‌سابقه در کشور، کاهش افت فشار ناشی از مصرف را عامل کاهش صادرات گاز به عراق می‌داند. به گفته حسینی، ایران دست‌کم پنج میلیارد یورو از عراق طلب دارد که ۴۰۰ میلیون یوروی آن را وصول کرده و به تدریج پول گاز در حال تبدیل‌شدن به مواد غذایی برای ایران است.

احمد موسی، سخنگوی وزارت برق عراق به رویترز می‌گوید: درحالی‌که تا دو هفته پیش ایران روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز به عراق صادر می‌کرد، اما حالا به خاطر عدم پرداخت پول گاز خریداری‌شده از سوی عراق، این میزان به یک‌دهم کاهش یافته است. ایران همچنین رسما به مقامات عراقی اعلام کرده که قصد دارد پنج میلیون مترمکعب روزانه کنونی را به سه میلیون مترمکعب کاهش دهد. او اضافه می‌کند: به خاطر نبود گاز شش‌هزار‌و ۵۵۰ مگاوات از ظرفیت تولید برق این کشور از دست رفته است. بر اساس گزارش رویترز، کاهش صادرات گاز ایران به عراق می‌تواند فشار بیشتری به دولت مصطفی الکاظمی به عنوان نخست‌وزیر این کشور وارد کند.

‌وصول ۴۰۰ میلیون یورو از مطالبات

به نوشته شرق؛ سید‌حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، در گفتگو با «شرق» درباره حجم مطالبات ایران از عراق بیان می‌کند: همتی، رئیس کل بانک مرکزی، اعلام کرده است بیش از پنج میلیارد یورو مطالبات داریم که عمدتا مربوط به صادرات گاز و برق است. چون این معاملات مرتب در حال انجام است و کم و زیاد می‌شود، رقم دقیق را نمی‌توان گفت. او ادامه می‌دهد: عراق در سفر قبل اردکانیان، مسئول کمیسیون اقتصادی مشترک بین دو کشور، حدود  ۴۰۰ میلیون دلار از مطالباتش را پرداخت کرد. این مطالبات عمدتا به پروژه‌های شرکت مپنا پرداخت شد. در حال حاضر هم شروع به خرید موادغذایی از محل منابع ایران به عراق کرده‌اند و اولین محموله‌ها به‌زودی وارد می‌شود. سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت می‌گوید: عراق اقداماتی را برای تسویه بدهی‌های خود انجام داده، اما کمی کند است. در حال حاضر ما مواد غذایی مورد نیاز خود را از کشور‌های مدنظرمان خریداری می‌کنیم و حواله پول، توسط کشور عراق انجام می‌شود. او اضافه می‌کند: از محل مطالبات گاز ایران در عراق، ۷۰۰ هزار تن ذرت خریدیم.

‌کاهش صادرات گاز طبیعی است

به اعتقاد حسینی، کاهش صدور گاز از ایران کاملا طبیعی است؛ زیرا خوراک نیروگاه‌های کشور هم کاهش یافته است.

او اضافه می‌کند: عمده مصرف انرژی عراق مربوط به فصل تابستان است؛ زیرا کولر گازی استفاده می‌کنند و مصرف برقشان افزایش می‌یابد. اگر می‌خواستیم به این کشور فشار بیاوریم، باید در تابستان اقدامی انجام می‌دادیم. سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت ادامه می‌دهد: امسال سرمای کم‌نظیری در تهران داشتیم؛ زیرا دما در جمعه گذشته در تهران به منفی شش درجه رسید که دمایی بی‌سابقه بود و قطعا مصرف گاز داخل به ۶۶۰ میلیون مترمکعب رسیده است. مجبور شدند گاز نیروگاه‌ها را قطع کنند و آن‌ها نیز مازوت مصرف می‌کنند. برخی صنایع از سوخت‌های دیگری استفاده می‌کنند؛ بنابراین به نظر می‌آید علت اصلی افت صادرات، کاهش فشار گاز لوله اصلی باشد. او تأکید می‌کند: البته این شرایط بهانه خوبی شد که فشاری بیاید و در عراقی‌ها تحرکی ایجاد کنند؛ اگرچه شرکت ملی گاز اعلام کرده سیاست ایران این نبوده است که بخواهد از این ابزار استفاده کند.

‌درج شرط کاهش صادرات در قرارداد‌های جدید

به گفته حسینی در برخی قرارداد‌های جدید صدور گاز، درج می‌شود که ایران در سه‌ماهه زمستان ممکن است نتواند گاز صادر کند. او می‌گوید: نمی‌دانم در قرارداد جدید عراقی‌ها این مسئله قید شده است یا نه. عراقی‌ها اعلام کرده‌اند که تولید برقشان شش‌هزارو ۱۰۰ مگاوات کاهش پیدا کرده است. سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت عنوان می‌کند: نیروگاه‌های بغداد مخصوصا نیروگاه صدر با گاز ایران کار می‌کرد که به دلیل افت صادرات، دچار خاموشی شده است. او ادامه می‌دهد: اردکانیان برای اجلاس مشترک دو کشور به عراق سفر خواهد کرد و تشکیل این اجلاس، بسیاری از مسائل مشترک بین دو کشور را حل خواهد کرد. او می‌گوید: کمیسیون مشترک ایران و عراق شش سال است که تشکیل نشده و با پذیرش مسئولیت کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و عراق توسط وزارت نیرو، این کمیسیون به‌زودی تشکیل خواهد شد. صدیقه ببران، مدیرکل روابط عمومی وزارت نیرو، درخواست خبرنگار برای دریافت اطلاعات درباره مفاد سفر اردکانیان به عراق را با یک کلمه «محرمانه» پاسخ می‌دهد.

عراق بدهی ۲.۷ میلیارد دلاری را تایید کرد

احمد موسی، سخنگوی وزارت برق عراق اعلام کرده عراق حدود ۲.۷ میلیارد دلار بدهی انباشت شده به ایران دارد که امید می‌رود وزارت اقتصاد این کشور نسبت به پرداخت آن اقدام کند.

در چنین شرایطی، رضا اردكانیان، وزیر نیرو به عراق سفر کرده تا شاید بتواند اختلاف کهنه مالی دو کشور را حل کند. پیشتر عبدالناصر همتی نیز دو بار با همین هدف به عراق سفر کرده و هر بار نوید تسویه بدهی‌های ارزی عراق به ایران را داده بود.

در همین حال، سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز دوشنبه از بدهی کلان انباشت شده دولت و شرکت‌های عراقی به طرف‌های ایرانی گلایه کرد و در عین حال یادآوری کرد که تهران همواره سعی کرده تا عمل به تعهدات خود را منوط به این موارد نکند.

به نوشته یورونیوز؛ عراق با وجود معافیت از تحریم‌های ایالات متحده علیه صنعت نفت و گاز ایران، به دلیل تحریم‌های پولی و بانکی آمریکا علیه این کشور، حتی قادر به پرداخت پول گاز و برق وارداتی از این کشور بر پایه دینار نیست؛ رقمی که سالانه حدود ۲ میلیارد دلار برآورد می‌شود. بر پایه آخرین توافق دو کشور، مقرر شده بود که از منابع حاصل از صادرات گاز ایران برای خرید کالاهای اساسی و غیرتحریمی استفاده شود.