خلیج نایبند در معرض آلودگیهای پروژه پارس جنوبی

آفتاب‌‌نیوز : پای درد و دل آنها نشستم و متوجه شدم، میزان صید آنقدر کم شده است که دیگر دریا رفتن اقتصادی نیست.
آنها به نامه ای اشاره کردند که رئیس اتحادیه صیادان بوشهر خطاب به وزیر جهاد و به مدیر عامل شیلات ایران نوشته اند و در آن از فعالیت های پروژه پارس جنوبی در منطقه عسلویه که باعث کاهش صید ماهی شده است شکایت کرده اند. در آن نامه به مشکل بزرگ صید صیادان در استان بوشهر که هم اکنون به بحرانی تبدیل شده است و نا معلوم بودن آینده تعداد زیادی از صیادان و خانواده آنها اشاره شده بود.»
جملات بالا، اظهارات همراه با تاسف مهندس امید صدیقی، کارشناس و محقق سازمان محیط زیست ایران بود. به همین دلیل در گفت و گو با دکتر سید محمد رضا فاطمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دیدگاه های ایشان را در مورد پروژه پارس جنوبی( استخراج نفت و گاز در منطقه عسلویه در خلیج نایبند در منطقه خلیج فارس) جویا شدیم.
* آیا پروژه عظیم پارس جنوبی قبل از اجرا دارای گزارش ارزیابی زیست محیطی بوده است؟
ـ گزارش زیست محیطی پارس جنوبی بسیار با عجله و اجمالی بوده است. از همه مهم تر آنکه دریای خلیج فارس در آن دیده نشده بود؛ طوری که دکتر حجت، معاون سازمان محیط زیست این گزارش را رد کرد و به مسئولان این طرح اعلام کرد که کار ارزیابی زیست محیطی پارس جنوبی مورد تائید ما نیست و باید گزارش دیگری تهیه شود.
* اگر مجددا ارزیابی زیست محیطی برا ی پروژه پارس جنوبی انجام شود، موثر است؟
ـ در کشورهای در حال توسعه وقتی که با چنین شتابی تصمیم گرفته می شود تا کاری اقتصادی. با این حجم زیاد انجام شود، طبیعتا محیط زیست نمی تواند پا به پای آن پیش رود و علی رغم آنکه مدیران این پروژه حسن نیت نشان می دهند اما صدمات وارد شده است.
با توجه به آنکه بهره برداری از برخی از فازهای این پروژه آغاز شده است در نتیجه مساله ارزیابی زیست محیطی منتفی است و باید گزارش مدیریت زیست محیطی درباره واحدهای فعلی تهیه شود. یعنی آنکه واحدهای در حال کار، راه کارهایی را ارائه دهند که کمترین خسارت را به محیط زیست واردکنند. متاسفانه این کار را هم هنوز به سرانجام نرسانده اند.
* ـ اثرات زیست محیطی و اقتصادی پروژه پارس جنوبی را چه می دانید؟
- برای اجرای پروژه پارس جنوبی دیواره ای به طول ده ها کیلومتر درکنار ساحل کشیده شده است و سبب شده تا این ساحل که جزء حساس ترین مناطق ماست و بیشترین تراکم آبزیان را داراست به سوی نابودی کشیده شود. در حالی که مناطق ساحلی و خلیج های کوچک محل تخم ریزی ماهیان و آبزیان هستند.
از طرفی در جنوب این ناحیه خلیج نایبند قرار دارد که مهم ترین زیستگاه ما در شمال خلیج فارس به دلیل وجود جامعه حرا( جنگل های حراء) و جامعه مرجانی است.
کدورتی که در آب دریا در اثر ساختن اسکله ها و سکوها در این منطقه ایجاد شده است باعث از بین بردن مرجان ها شده است. علاوه بر آن برای ساختن اسکله ها، حتی به صورت مکانیکی و با انفجار دینامیت مقدار زیادی مرجان را از بین برده اند. توجه کنید که مرجان ها حامی حیات آبزیان هستند، زیرا هر یک کیلو مرجان زنده در سال 100 کیلو ماهی تولید می کند. از سوی دیگر مرجانها مامن یک سری موجودات زنده دیگر هستند که خوراک ماهی ها راتشکیل می دهند، بنابراین در دراز مدت به تدریج وقتی پرورشگاه را از بین می بریم، طبیعتا موجودی نمی ماند که بزرگتر شود و کم کم میزان ذخایر ماهی در این مناطق کم خواهد شد. متاسفانه اگر روند فعلی در این منطقه ادمه پیدا کند حیات آبزیان به شدت تهدید خواهد شد و تاثیرات جبران ناپذیری بر ذخایر شیلاتی و همچنین اقتصاد منطقه خواهد گذاشت. اگر چه با احداث پروژه پارس جنوبی ایجاد اشتغال کرده ایم. اما از طرف دیگر اشتغال صیادان آن ناحیه را از بین برده ایم. شغلی را که هزاران سال بوده است و هزاران سال دیگر نیز می تواند باشد. بدون آنکه هیچگونه هزینه ای برای این منبع اقتصادی یعنی دریا صرف کنیم.
• با توجه به آنکه خلیج فارس به آبهای آزاد راه دارد آیا می توان نتیجه گیری کرد که آلودگیهای وارد شده به آن از بین خواهد رفت.
- آب دریای خلیج فارس هر 3 تا 4 سال یک بار تعویض می شود و این در مقایسه با مناطق دیگر نظیر دریای عمان که هر آلودگی را پخش می کند، بسیار کند است. حدود سه چهارم از آلودگی های وارد شده در خلیج فارس به دام می افتند و در رسوبات بستر جا می گیرند و آب را آلوده می کنند و سپس جذب آبزیان و گیاهان می شوند وصدمات زیادی را از این طریق وارد می کنند. در حقیقت زمان ماندگاری آب در خلیج فارس بسیار بالاست و اگر آلودگی در این ناحیه پیش بیاید به راحتی از بین نمی رود و اثرات آن دراز مدت خواهد بود»
* چرا تا به حال سازمان بین الملل و سازمان محیط زیست ایران عکس العملی جدی در این باره نشان نداده اند؟
- خلیج فارس دریایی منطقه ای است و سازمان« راپمی» در این ناحیه متولی است تا با کمک کشورهای عضو برای حفظ محیط زیست ناحیه عمل کند. به همین دلیل سازمان ملل به طور مستقیم دخالت نمی کند و کشورهای این منطقه باید برای حفظ آن بکوشند. وقتی خودمان برای حفظ آن تلاشی نمی کنیم سازمان ملل به عنوان یک بیگانه چه کار می تواند کند. ما خودمان با دست خود در حال از بین بردن یکی از مهم ترین زیستگاه ها یمان هستیم. و تا وقتی که مسئولان ما آگاه نشوند، حتی سازمان محیط زیست ایران نیز نمی تواند کاری انجام دهد.زیرا سازمان نمی تواند همه جا مامور بگمارد. و باید توجه داشت که مملکت برای همه است.
دریا برای همه است و سازمان محیط زیست نمی تواند مسئولان را به اجبار به رعایت قوانین زیست محیطی و حقوقی وادار کند. برای مثال آیا وزارت کشور می تواند برای کنترل امنیت جلوی هر خانه ای پاسبان بگذارند!»